Faktorët ‘Yamanka’, çfarë janë dhe si ngadalësojnë procesin e plakjes?

Perspektiva e terapive mjekësore që ndalojnë procesin e plakjes po zhvillohet gjithnjë e më shumë, pasi shkencëtarët rinovuan në mënyrë të sigurt indet tek minjtë.
Përsëritja e trajtimit te njerëzit nuk është aspak e thjeshtë, por gjetjet do të nxisin interesin për terapitë e reja radikale që synojnë të ngadalësojnë procesin e plakjes si një mjet për të trajtuar sëmundjet e lidhura me moshën si kanceri, sëmundjet e kockave dhe Alzheimer.
“Një mori sëmundjesh të lidhura me moshën mund të anashkalohen nga këto trajtime të reja,” tha Heinrich Jasper dhe drejtor kryesor në firmën amerikane të bioteknologjisë Genentech.
Nëse qasja mund të tregohet për të luftuar disa probleme shëndetësore, “do të përbënte një qasje të re terapeutike me një ndikim të rëndësishëm në nevojat e paplotësuara mjekësore në të gjitha fazat e jetës sonë”, shtoi ai.
Shkencëtarët u bazuan në punën e mëparshme të laureatit japonez të Nobelit, Shinya Yamanaka, i cili tregoi se një përzierje e katër molekulave – të njohura si faktorë Yamanaka – mund të kthejë qelizat e rritura në qeliza burimore rinore që janë të afta të formojnë pothuajse çdo ind në trup.
Eksperimentet treguan se terapia ishte më efektive kur jepej për një kohë të gjatë – shtatë deri në 10 muaj – duke filluar kur kafshët ishin 12 deri në 15 muajsh, ekuivalente me moshën 35 deri në 50 vjeç te njerëzit. Kur kafshët ishin më të vjetra, ekuivalente me 80 vjeç në terma njerëzorë, u trajtuan për një muaj, shkencëtarët panë pak ndikim.

Studiuesit janë të kujdesshëm në lidhje me përdorimin e faktorëve Yamanaka tek njerëzit, sepse puna e mëparshme ka treguar se qelizat e riprogramuara plotësisht mund të shndërrohen në tufa të indeve kanceroze të quajtura teratoma.
Studimi i fundit tregon se riprogramimi i pjesshëm mund të jetë në gjendje të rinovojë indet pa rreziqe të tilla. Në vend që të përdorin faktorët Yamanaka për të rinovuar njerëzit e moshuar, shumë shkencëtarë dyshojnë se do të nevojiten ilaçe të reja për të riprogramuar pjesërisht qelizat në mënyrë të sigurt dhe efektive.
“A do të gjejë ndonjëherë kjo zbatim te njerëzit? Teorikisht, ndryshimi ose reduktimi biologjik i moshës mund të jetë i mundur. Megjithatë, ne jemi në faza shumë të hershme ku duhet të kuptojmë shumë më mirë shkencën bazë që qëndron pas saj” tha Tamir Chandra, një ekspert në biologjinë e plakjes në Universitetin e Edinburgut, i cili nuk ishte i përfshirë në studim.
Lidhur me rrezikun ndaj kancerit eksperti shpjegoi se grupet e kërkimit po punojnë për kohën, dozën dhe kombinimet e faktorëve Yamanaka ta zhdukur këtë rrezik.
Burimi:The Guardian/Përshtati:Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.