Ekspozimi ndaj toksinës në fëmijëri mund të jetë shkak i rritjes së kancerit kolorektal tek të rinjtë

Nga Gazeta Si- Një studim i ri ka zbuluar se ekspozimi në fëmijëri ndaj një toksine bakteriale të prodhuar në zorrë mund të jetë duke nxitur një rritje të kancerit kolorektal tek të rinjtë.

Këto gjetje janë provat më të fundit mbi atë që po nxit një rritje globale të kancerit me fillim të hershëm.

Dikur e menduar si një sëmundje e plakjes, shkencëtarët kanë qenë në garë për të kuptuar pse më shumë njerëz nën moshën 50 vjeç po sëmuren me kancer.

Në mbarë botën, numri i diagnozave të kancerit me fillim të hershëm është rritur me rreth 80 përqind që nga viti 1990, ndërsa vdekjet janë rritur me 28 përqind, sipas një studimi të vitit 2023. Kanceri i prostatës dhe ai nazofaringeal, ose i lidhur me fytin, ka parë rritjet më të mprehta të incidencës.

Nuk është plotësisht e qartë pse, por studiuesit besojnë se rritja është nxitur nga një kombinim i faktorëve mjedisorë dhe të stilit të jetës që shkaktojnë mutacione në gjenet tona, duke rritur rrezikun e kancereve të caktuara.

Analiza e re, e botuar në revistën Nature, sugjeron që për kancerin kolorektal, përgjigjja qëndron pjesërisht te ekspozimi në fëmijëri ndaj një toksine bakteriale të quajtur kolibaktinë.

Kolibaktina prodhohet nga një lloj i caktuar i E. coli, një mikrob i zakonshëm i zorrëve që jeton në zorrë ose në zorrë të trashë.

Ekspozimi në fëmijërinë e hershme duket se lë një gjurmë unike gjenetike në qelizat e zorrës së trashë, duke rritur rrezikun që dikush të zhvillojë kancer kolorektal para se të mbushë 50 vjeç, zbuloi studimi.

Mutacionet e gjeneve të lidhura me kolibaktinën

“Këto modele mutacioni janë një lloj regjistrimi historik në gjenom dhe ato tregojnë ekspozimin ndaj kolibaktinës në jetën e hershme si një forcë lëvizëse pas sëmundjes me fillim të hershëm”, tha në një deklaratë Ludmil Alexandrov, autori kryesor i studimit.

Studiuesit analizuan mostra nga 981 pacientë me kancer kolorektal në 11 vende. Ata zbuluan se mutacionet e gjeneve të lidhura me kolibaktinën ishin 3.3 herë më të zakonshme tek pacientët me kancer nën 40 vjeç krahasuar me ata të diagnostikuar pas moshës 70 vjeç.

Në vendet ku kanceri kolorektal me fillim të hershëm është më i zakonshëm, mutacionet ishin edhe më të përhapura, zbuloi studimi.

Vlen të përmendet se ndryshimet e gjeneve u shfaqën herët ndërsa tumoret e njerëzve u rritën, në përputhje me hulumtimet e mëparshme që tregojnë se mutacionet ndodhin brenda 10 viteve të para të jetës.

Kjo do të thotë që bakteret mund të jenë duke përgatitur terrenin për kancer tek fëmijët e vegjël, dekada para se ata të zhvillojnë simptoma, thanë studiuesit.

“Kjo riformëson mënyrën se si mendojmë për kancerin,” tha Alexandrov. “Mund të mos ketë të bëjë vetëm me atë që ndodh në moshë madhore, kanceri potencialisht mund të ndikohet nga ngjarjet në jetën e hershme, ndoshta edhe në vitet e para”.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.