Midis tensioneve politike, të dhënave të një ekonomie të dobët dhe paralajmërimeve për recesion, Europa ka kaluar në vit të vështirë. Edhe pse panorama duket e zymtë, ekonomistët shpresojnë për pak dritë në 2025-n.
Rritja ekonomike nuk pritet të jetë e fortë, sidomos mbështetur në lëvizjet e Bankës Europiane me reduktimin e normave të interesit. Inflacioni është rikthyer në fokus pas rritjes në nëntor.
Ndërkohë që investitorët dhe ekonomistët mundohen të deshifrojnë çfarë i pret në 2025-n, këtu janë pesë elementë kyçë që ata po monitorojnë.
Politika monetare
Politikbërësit në Bankën Qendror kanë njoftuar se do të ketë një reduktim tjetër të normës në fund të vitit. Nuk dihet se sa do të jetë ulja, por investitorët presin një reduktim me 0.25 pikë dhe shpresojnë që t mos jetë 0.5 pikë.
Kriza e besimit
Një konsumator i kujdesshëm është një tjetër sfidë e Europës. Besimi konsumator ra me 1.2% gjatë nëntorit në Eurozonë. Ndërkohë, treguesi i ndjenjës ekonomike të Komisionit Europian - një rezultat i nxjerrë nga anketat e bizneseve dhe konsumatorëve - megjithëse i qëndrueshëm, ka mbetur nën mesataren e tij afatgjatë gjatë gjithë vitit dhe aktualisht është pak më i ulët se në 2023.
Megjithatë, Sylvain Broyer, kryeekonomist EMEA në S&P Global Ratings, i tha CNBC se ndryshimet e politikës monetare në Europë mund të ndihmojnë në rritjen e niveleve të vonuara të besimit.
“Ne mendojmë se BQE është në një pozicion për të përshpejtuar uljet e normave, gjë që mund të ndihmojë rritje sepse besimi është ende i ulët pavarësisht rimëkëmbjes së vazhdueshme ekonomike,” tha Broyer, i cili është anëtar i “këshillit hije” të ekonomistëve të BQE-së.
“Politika fiskale ka qenë kufizuese gjatë dy viteve të fundit, nëse shtoni politikën monetare kufizuese, dy pikat e përzierjes së politikave në Europë kanë qenë kufizuese – nëse e ndryshojmë pak këtë për vitin 2025, kjo mund të ndihmojë përfundimisht.”
Performanca periferike
Chris Watling, CEO dhe shefi strateg i tregut në Longvieë Economics, theksoi një divergjencë midis ekonomive europiane, me një pjesë të vogël të vendeve europiane që do të shohin që fati i tyre ekonomik të kthehet.
"Në një këndvështrim prej dy deri në tre vjet, Europa do të ketë disa kohë të mira," tha Ëatling në fillim të këtij muaji. "Unë mendoj se Europa Jugore është vërtet emocionuese - është rikthimi i PIIGS."
Akronimi PIIGS i referohet Portugalisë, Italisë, Irlandës, Greqisë dhe Spanjës, secila prej të cilave historikisht është konsideruar e pambrojtur ndaj paqëndrueshmërisë ekonomike dhe krizave.
Komisioni Europian pret që PBB-ja e vendit të rritet me 3% këtë vit dhe 2.3% në 2025, ndërsa OECD pret që Spanja të shohë rritjen e tretë më të fortë nga të gjitha vendet e OECD këtë vit. Ndërkohë, rritja ekonomike greke pritet të arrijë në 2.1% në 2024 dhe 2.3% në 2025.
Megjithatë, optimizmi i Ëatling për këto vende vjen pavarësisht një paralajmërimi se tregjet financiare të Europës mund të "luftojnë" në gjashtë muajt e parë të 2025-ës.
“Gjëja më e mirë për të pasur një çarje në tregje në gjysmën e parë është se inkurajon bankat qendrore në mbarë botën të ulin më shumë normat dhe na jep atë ripërshpejtim të ekonomisë globale në fund të vitit të ardhshëm në 2026,” tha ai.
Tarifat
Megjithëse disa lajme të mira mund të jenë në horizont për Europën, një presidencë e dytë e Trump - dhe tarifat që mund të vijnë me të - ka potencialin të krijojë pengesa të reja.
Kërcënimet e Presidentit të sapozgjedhur Donald Trump për të vendosur tarifa 10% deri në 20% për të gjitha importet e SHBA-së kanë ndezur pasiguri në të gjithë firmat evropiane dhe kanë çuar në pyetje se si rajoni mund të përgjigjet.
Në raportin e saj European Road Ahead, Citi tha se një tarifë prej 10% mund të ulë GDP-në e BE-së me 0.3% deri në vitin 2026, "ndërsa një luftë e re tregtare SHBA-Kinë mund të dyfishojë dëmin në vendet e ekspozuara si Gjermania".
“Ne mendojmë se hakmarrja e ngjashme nuk ka gjasa, gjë që do ta bënte këtë një goditje deflacioniste, por fragmentimi global do të dëmtojë Europën e varur nga tregtia në afat të gjatë,” shtuan analistët.
Janet Mui, kreu i analizës së tregut në menaxherin e pasurisë RBC Brewin Dolphin, tha se tarifat ka të ngjarë të përdoren si një mjet negocimi nga administrata e ardhshme e SHBA.
“Tarifa është sigurisht një kërcënim kyç. Por ndoshta është një supozim i arsyeshëm që Trump nuk i shkon deri në fund kërcënimet e tij”, shtoi ajo.
Paqëndrueshmëria politike
Europa po përballet gjithashtu me pasiguri politike brenda kufijve të saj, me dy nga ekonomitë më të mëdha të rajonit, Francën dhe Gjermaninë, në grahmat e trazirave politike.
Ish-kryeministri francez Michel Barnier u rrëzua dhe u zëvendësua në fillim të këtij muaji, ndërsa kancelari gjerman Olaf Scholz humbi një votëbesimi të hënën, duke i hapur rrugën zgjedhjeve në fillim të vitit të ardhshëm.
“Mendojeni Europën si një sufle, dhe pjesa në rritje e suflesë ishte gjithmonë Franca dhe Gjermania, dhe kjo është shembur me të vërtetë në stanjacion dhe paralizë,” tha David Roche, një strateg në Quantum Strategy.
“Bërthama e Europës duket tepër e keqe ekonomikisht dhe politikisht, dhe mendoj se tregjet përfundimisht do ta reflektojnë këtë.”
Maximilian Uleer, kreu i strategjisë europiane të kapitalit në Deutsche Bank, tha se pasiguria politike në Gjermani në fakt mund të nxisë një kthesë në ekonominë e lëkundur të vendit, megjithatë.
"Gjermania është e njohur për stabilitetin e saj politik - ka pasur vetëm dy raste të një shpërbërjeje koalicioni në historinë e fundit," tha ai në një shënim të 16 dhjetorit drejtuar klientëve. “Të dyja herët, Gjermania po përballej me një recesion, futi reforma dhe u rishfaq më e fortë… Mos e nënvlerësoni kapacitetin e Gjermanisë për të ndryshuar.”/CNBC
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
