.png)
Nuk janë vetëm amerikanët që presin me ankth vendimet e Rezervës Federale për normat e interesit në SHBA. Kështu janë edhe europianët dhe shumë të tjerë. Kjo sepse dollari vazhdon të jetë mbret i tregjeve botërore.
Banka Qendrore e Europës, tentoi të mbante një linjë ndryshe nga banka e SHBA-së vitin e shkuar, me normat e interesit, por pasi euro u zhvlerësua përballë dollarit, BQE ndryshoi kursin mbi frikën e importit të inflacionit.
Sfida tani ka ndryshuar. Zyrtarët e FED, kanë sinjalizuar se do të ndalojnë rritjen e normave të interesit, duke e bërë më të vështirë punën për Europën që po përballet ende me inflacion të lartë.
“Dollari luan një rol dominues në ekonominë globale,” tha Maurice Obstfeld, një ish-kryekonomist i Fondit Monetar Ndërkombëtar. “Retorika e ardhur nga BQE vitin e kaluar tregoi shqetësim për kursin e këmbimit.”
Bisedat për humbjen e statusit të monedhës rezervë të dollarit janë rritur me lëvizjet e Arabisë Saudite, Kinës dhe Rusisë për të përdorur monedha të tjera. Kjo është në përgjigje të përdorimit të dollarit nga SHBA si armë, siç është ngrirja e rezervave valutore të Rusisë në përgjigje të pushtimit të Ukrainës. Dollari përbënte më pak se 60% të rezervave zyrtare të këmbimit valutor në tremujorin e dytë të vitit të kaluar, nga rreth 72% dy dekada më parë.
E megjithatë deri më sot, dollari ka humbur pak nga dominimi i tij global.
Ndërsa SHBA përbën rreth 1/4 e prodhimit global dhe pak më shumë se 10% të tregtisë globale, afërsisht gjysma e tregtisë globale faturohet në dollarë dhe monedha e gjelbër u përfshi në gati 90% të transaksioneve globale të këmbimit valutor vitin e kaluar.
Rreth gjysma e të gjitha letrave me vlerë të borxhit ndërkombëtar dhe huave ndërkufitare të emetuara në tregjet e financimit në det të hapur janë të shprehura në dollarë.
Këto lidhje transmetojnë norma më të larta interesi të SHBA-së tek ekonomitë e huaja në disa mënyra. Ata tërheqin kapitalin nga ekonomitë e tjera, duke rritur kostot e huamarrjes dhe duke shkaktuar zhvlerësimin e monedhave kundrejt dollarit. Sipas hulumtimit të BQE-së, rreth 1/3 e ndryshimit në normat e interesit të tregut të parasë në SHBA, si përgjigje ndaj shtrëngimit të Fed, kalohet në norma ekuivalente gjermane. Ndërsa dollari rritet, mallrat e shprehura në dollarë, si nafta, bëhen më të shtrenjta në terma të valutës. Në drejtimin tjetër, normat më të larta ngadalësojnë rritjen e SHBA-së dhe, përfundimisht, kërkesën për produkte të huaja.
E gjithë kjo do të thotë se rritja e normave të interesit të Fed-it ndikon në ekonominë e Europës po aq sa – ose edhe më shumë se – në SHBA, sipas hulumtimit të BQE. Shtrëngimi i Fed midis 1991 dhe 2019 uli prodhimin industrial të eurozonës, çmimet e aksioneve, kreditë e biznesit dhe normën e inflacionit, dhe ndikoi në tregtinë botërore jashtë SHBA-së. Nga ana tjetër, veprimet e BQE-së kanë ndikim minimal në ekonominë e SHBA-së, sugjeron studimi.
Zyrtarët e BQE-së vëzhgojnë me shumë vëmendje veprimet e politikës së Fed dhe monitorojnë kursin e këmbimit euro-dollar, megjithëse ata thonë se nuk është një objektiv i politikës. “Kur Fed të marrë drejtimin, të tjerët do të ndjekin pa hezitim,” tha Panicos Demetriades, një ish-zyrtar i BQE-së që ishte guvernator i bankës qendrore të Qipros.
Për të qenë të sigurt, BQE dhe politikëbërësit e tjerë jashtë shtetit nuk po ndjekin vetëm Fed-in. Ata po bëjnë gjëra të ngjashme sepse inflacioni kudo është shumë i lartë, i nxitur nga goditjet e zakonshme globale, nga pandemia deri te lufta në Ukrainë.
“Ju e dini se monedha, për shembull, ka një ndikim, çdo përhapje do të merret parasysh, por ne nuk jemi të varur nga Fed,” tha presidentja e BQE Christine Lagarde në një konferencë shtypi në fillim të majit. “Kemi më shumë terren për të mbuluar dhe nuk po ndalemi.”
Me normën e saj të politikës afërsisht 2 pikë përqindje nën atë të Fed, BQE ka hapësirë për të kapur, tha Obstfeld.
Por nëse BQE-ja në fakt do të vazhdojë të shtrëngohet do të varet nëse Fed e ka shtyrë SHBA-në në recesion. Për Europën, eksportet – veçanërisht në SHBA – kanë qenë një burim i rrallë fuqie pasi lufta në Ukrainë ul fuqinë blerëse të familjeve.
Tregtia e mallrave midis BE-së dhe SHBA-së u rrit në 86 miliardë dollarë në mars, rreth 8% më shumë se një vit më parë. Tregtia e mallrave e Amerikës me Kinën ra me rreth një të katërtën gjatë së njëjtës periudhë, në 45 miliardë dollarë në mars, sipas të dhënave nga Byroja e Regjistrimit.
Nëse SHBA-ja bie në recesion në muajt e ardhshëm, importet e Amerikës ka të ngjarë të bien, duke hequr një patericë jetike të rritjes për Europën. Megjithatë, dollari ka të ngjarë të dobësohet, duke ulur çmimet europiane të energjisë dhe inflacionin e importuar. Në përgjithësi, një ulje e vështirë e SHBA-së ka të ngjarë ta bëjë jetën më të vështirë për evropianët – por potencialisht më të lehtë për BQE-në.
“Europa në përgjithësi është në një gjendje mjaft të pasigurt…që do të fusë njëfarë kujdesi në BQE”, edhe nëse ka presion politik për të vënë nën kontroll inflacionin, tha Obstfeld.
Burimi: WallStreetJournal, Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
