.png)
Gazeta Si – Të mërkurën e kaluar, Ekrem Imamoglu, ish-kryetar i Bashkisë së Stambollit, u dënua nga një gjykatë turke me 20 muaj burg për fyerjen ndaj një zyrtari publik.
Dënimi nuk do t’i ndryshojë kushtet e tij: që nga fundi i marsit, ai është ndaluar tashmë për akuza të tjera që konsiderohen të motivuara politikisht në Burgun Marmara në Silivri, rreth 70 kilometra në perëndim të Stambollit.
Marmara është burgu më i madh i sigurisë maksimale në Evropë për nga numri i të burgosurve dhe është gjithashtu vendi i disa prej gjyqeve politike më të profilit të lartë të Turqisë gjatë 15 viteve të fundit.
Mijëra kundërshtarë politikë, intelektualë, aktivistë dhe gazetarë të arrestuar me akuza të sajuara, si kritikë ndaj qeverisë së presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan janë të burgosur aty.
Burgu i Silivrit u ndërtua në vitin 2008 për të adresuar problemin kronik të mbipopullimit në sistemin e burgjeve turke dhe objektet e tij të vjetra dhe të rrënuara.
Ai u paraqit si një qendër moderne, moderne dhe teknologjikisht e përparuar: e gjithë struktura zë një sipërfaqe prej një kilometër katror dhe përfshin nëntë ndërtesa të ndryshme për qelitë, një spital, një xhami dhe një shkollë fillore për fëmijët e punonjësve.
Megjithatë, me kalimin e viteve, të burgosurit dhe organizatat e të drejtave të njeriut kanë përshkruar një vend shumë të ndryshëm nga ai i përshkruar publikisht.
Para së gjithash, është jashtëzakonisht i mbipopulluar: ka një kapacitet maksimal prej 11,000 vendesh, por strehon të paktën 22 mijë të burgosur, dyfishi i këtij numri.
Gjatë viteve, është raportuar se Silivri vuan nga kushte të tmerrshme sanitare, të burgosurve u është privuar kujdesi mjekësor, racione të pamjaftueshme ushqimore, mungesë uji të nxehtë, qeli të ftohta dhe abuzime të shpeshta dhe ndëshkime trupore nga rojet e burgut.
Vdekjet dhe vetëvrasjet midis të burgosurve janë gjithashtu të shpeshta. Ndërsa këto kushte janë të zakonshme në shumë burgje të tjera turke (dhe në shumë burgje të tjera në përgjithësi), ajo që e bën Marmaranë një vend të veçantë, është Blloku 9, ai i rezervuar për të burgosurit politikë, gjë që e bën një simbol të mënyrës se si sistemi turk i burgjeve po përdoret gjithnjë e më shumë nga qeveria e Erdoganit, si një mjet për shtypjen e lirinë f fjalës. Megjithatë, nuk është i vetmi ku burgosen disidentët dhe kundërshtarët.
Përveç Imamoglut, Silivri pret edhe biznesmenin dhe filantropin Osman Kavala (i dënuar me burgim të përjetshëm në vitin 2022); avokatin e të drejtave të njeriut Can Atalay, i cili vuan një dënim prej 18 vitesh për tentativë përmbysjeje; dhe disa politikanë kurdë, përfshirë më të njohurin dhe karizmatikun prej tyre, Selahattin Demirtaş.
Grupi i parë i madh i të burgosurve politikë mbërriti në Silivri menjëherë pas hapjes së burgut, pas një gjyqi masiv të mbajtur në sallat e gjyqit të objektit.
Ishte këtu që u gjykuan më shumë se 270 të pandehur në “Ergenekon”, një çështje gjyqësore kontroverse që në vitin 2013 çoi në arrestimin dhe dënimin e qindra njerëzve – përfshirë personel ushtarak, gazetarë dhe akademikë – të akuzuar se i përkisnin një organizate të supozuar klandestine ultranacionaliste që synonte përmbysjen e qeverisë së Erdoganit.
Silivri ishte gjithashtu vendi i shumë gjyqeve që lidheshin me grushtin e shtetit të dështuar të vitit 2016, i cili shënoi një pikë kthese në shtypjen e opozitës në Turqi. Atë ditë, një grup ushtarësh u përpoqën të rrëzonin qeverinë e Erdoganit, por dështuan.
Presidenti turk gjeti në ato ngjarje një pretekst për një qeveri gjithnjë e më autoritare, duke kufizuar pavarësinë e gjyqësorit dhe duke persekutuar grupet e opozitës, ndonjëherë me dhunë.
Pasuan spastrime në gjyqësor, ushtri dhe nëpunës publikë, dhe qindra mijëra njerëz u arrestuan, shumë prej tyre me akuza të sajuara. Shumë përfunduan në Silivri (për shembull, Kavala është aktualisht në burg si pjesë e këtyre gjyqeve).
Nuk ka shifra zyrtare se sa të burgosur ka në Bllokun 9: megjithatë, dihet se nga më shumë se 23,000 që ishin atje në vitin 2022, 2,017 u burgosën me akuza për terrorizëm, akuza që përdoren më shpesh nga sistemi turk i drejtësisë për të dënuar disidentët (gjyqësori në Turqi nuk është i pavarur dhe vlefshmëria e këtyre dënimeve shpesh vihet në dyshim nga organizatat e të drejtave të njeriut dhe gjykatat ndërkombëtare).
Pak dihet për kushtet specifike në Bllokun 9, por për shembull, nga rrëfimet e atyre që janë liruar, dihet se izolimi në vetmi është i zakonshëm, madje edhe për një kohë të pacaktuar.
Ai ka pasoja të rënda për shëndetin mendor të të burgosurve dhe konsiderohet shkelje e të drejtave të njeriut (përdoret në të paktën 40 burgje të tjera në Turqi).
Një fakt tjetër fakt është se është shumë e vështirë për ata që mbahen këtu të sigurojnë libra, veçanërisht ato që konsiderohen problematike nga regjimi (për shembull, libra nga shkrimtarë kurdë). Që qeveria e Erdoganit e përdor burgun si mjet shtypjeje është e dukshme në shifra.
Para së gjithash, numri i të burgosurve në Turqi është rritur ndjeshëm gjatë njëzet viteve të fundit (domethënë, gjatë kohës së Erdoganit në pushtet, së pari si kryeministër, pastaj si president): në vitin 2002, kishte 59,429; sot, ka 398,694.
Rritja nuk i atribuohet tërësisht krimeve të motivuara politikisht, por avokatët turq kanë denoncuar një fokus joproporcional nga forcat e ligjit në këto krime krahasuar me krimet e zakonshme. Kjo u demonstrua edhe nga qindra arrestime pas protestave për ndalimin e Imamoglut në mars.
Për më tepër, një raport i Këshillit të Evropës i vitit 2021, tregoi se Turqia (e cila është vendi me numrin më të lartë të të burgosurve në të gjithë kontinentin, pas Rusisë) mbante 95 përqind të dënimeve të Eeropës që lidhen me terrorizmin: 30,555 nga 32,006.
Shumica e këtyre dënimeve kanë të bëjnë me lidhje të dyshuara me lëvizjen e fajësuar për grushtin e shtetit, ndërsa grupi i dytë më i madh është burgosur për lidhje me PKK-në, grupin e armatosur kurd. I treti më i madh, dukshëm më i vogël, është burgosur për lidhje me Shtetin Islamik.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
