.png)
Një shaka e vjetër thotë se ekonomistëve u pëlqen të mendojnë se diçka mund të funksionojë në praktikë, por a funksionon në teori? Kjo të vjen ndërmend kur lexon se ish-kreu i Bankës Federale, Ben Bernanke fitoi çmimin Nobel në ekonomi për kërkimet e tij rreth krizave financiare. Gjetjet e tij funksionojnë në teori, por jo në praktikë.
Bernanke, Douglas Diamond dhe Philip Dybvig po ndajnë çmimin në një punim rreth lidhjes midis krizave bankare dhe ekonomisë se gjerë.
Supozimi për pjesën më të madhe të shekullit të 20-të ishte se krizat bankare ishin rezultat i zhvillimeve negative në Wall Street.
Hulumtimi i ekonomistëve në vitet 1983 dhe 1984 tregoi se si rrjedhjet dhe kolapset e bankave mund të jenë shkak dhe jo pasojë, duke ngrirë shpërndarjen efikase të kapitalit dhe duke e bllokuar Ëall Street. Bernanke vuri në dukje se kur një bankë dështon, njohuria e saj institucionale mbi aftësinë kreditore të huamarrësve të saj humbet dhe është e vështirë të zëvendësohet. Kjo, pohoi Bernanke, ishte një arsye kryesore që Depresioni i Madh u bë aq i thellë sa u bë.
Kërkimi është i rëndësishëm dhe mund të jetë i dobishëm për bankat qendror, por nuk e ndihmoi Bernarke kur ishte në krye të Fed në 2000 dhe 2010. Ka bërë të kundërtën. Thonim atëherë, siç themi tani se Bernarke dhe Fed krijuar kushtet monetare që shkaktuan krizën më të madhe në 80 vite.
Si drejtues i Fed nga 2002-2005, Bernarke bëri lajm kur tha se risku më i madh ekonomik ishte deflacioni. Ai i bindi kolegët e tij dhe kryetarin Alan Greenspan për të mbajtur normat e interesit jashtëzakonisht të ulëta në pranverën e vitit 2003, edhe pse ekonomia lulëzoi. Çmimet e aktiveve u rritën, veçanërisht në tregun e banesave, por Fed vazhdoi të ofrojë një subvencion për kredi me norma reale negative të interesit.
Siç tregoi hulumtimi i Bernanke, paniku financiar dhe blerja e aseteve e çuan ekonominë në recesion. Bernanke mori detyrën si kryetar i Fed nga 2006-2014. Megjithatë, Fed nuk arriti të parashikonte panikun financiar dhe rrëzimin. Ashtu si shumë ekonomistë dhe shumica e politikanëve, Fed e shihte stabilitetin financiar si një çështje rregullimi duke injoruar stimujt e krijuar nga politika monetare.
Në transkriptin zyrtar të mbledhjes së Komitetit Federal të Tregut të Hapur të 9 majit 2007, menaxheri i llogarisë së tregut të hapur të Fed, Bill Dudley, deklaroi se “turbulenca e tregut që filloi seriozisht më 27 shkurt është tani një kujtim i largët”. Brenda disa javësh, banka e investimeve Bear Stearns duhej të shpëtonte dy nga fondet e saj mbrojtëse që ekspozoheshin nga kreditë hipotekore. Bear Stearns u shpëtua, por Fed nuk mundi të bënte të njëjtën gjë me Lehman Brothers, 6 muaj më vonë.
Bernanke u paralajmëruar për politikat monetare gjatë panikut financiar, dhe disa prej tyre ishin të nevojshme dhe të vlefshme. Por ndikimi i politikave të Fed në stabilitetin financiar është larg nga përralla heroike që Bernanke pëlqen të tregojë. Në vitet 2010, këto politika nuk ndezën inflacionin që parashikuan disa kritikë, por ato gjithashtu përkonin me rimëkëmbjen më të ngadaltë ekonomike në dekada.
U takon ekonomistëve të tjerë, si Claudio Borio dhe kolegëve në Bankën për Shlyerjet Ndërkombëtare, të përpiqen të kuptojnë se si super cikli financiar i krijuar nga Fed dhe bankat e tjera qendrore ndikon në stabilitetin financiar dhe ekonominë e Wall Street. Le të shpresojmë se nuk duhet të mësojmë rrugën e vështirë nga një tjetër panik dhe rrëzim financiar./WSJ
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
