Papunësia dhe zhvillimi ekonomik vazhdojnë të jenë dy problemet kryesore me të cilat përballet rajoni I Ballkanit Perëndimor, megjithëse në një masë dukshëm më të vogël se vitet e kaluara; papunësia është ulur në 45% nga 60% në 2018 dhe situata ekonomike citohet si një sfidë kryesore nga 40% e të gjithë të anketuarve, nga 47% në vitin 2018.
Ky është një prej rezultateve të anketimit të raportit analitik të opinionit publikt të Barometrit të Ballkanit Perëndimor.
Në këtë raport të publikuar sot pasdite (të mërkurën) korrupsioni renditet edhe një herë i treti, por përhapja e tij në rajon po rritet ( 31%, nga 26% në vitin 2018). Papunësia dhe situata ekonomike renditen si shqetësuese kryesore nga tre ekonomi secila; Mali i Zi, Bosnja dhe Hercegovina, dhe Kosova dhe Republikën e Maqedonisë së Veriut, Serbinë. Kurse shqiptarët janë të shqetësuar më shumë për situatën ekonomike.
Mali i Zi, në veçanti, përjeton një shkallë të lartë ankthi mbi papunësinë (55%) ndërsa në Shqipëri të anketuarit janë të shqetësuar me situatën ekonomike në një masë më të madhe se kudo tjetër në rajon (53%).
Është interesante që Kosova është e vetmja ekonomi ku situata ekonomike nuk është një nga dy shqetësimet kryesore, krahas papunësisë, por vendin e saj e zë korrupsioni.
Përveç korrupsionit, “ikja e trurit” dhe krimi shpesh citohen nga të anketuarit si çështje shqetësuese përkatësisht me 20% dhe 17%. Ndërsa numri i të anketuarve të shqetësuar për krimin në ekonomitë e tyre ka mbetur i qëndrueshëm, përqindja e pjesëmarrësve në sondazh të shqetësuar për ikjen e trurit është rritur me shtatë pikë në hapësirën kohore të një viti. Ky është ilustrim i një problemi rajonal më të gjerë që ka të bëjë me migracionin e jashtëm dhe betejat e ekonomive për tu pajtuar me sfidat që paraqet ai. Republika e Maqedonisë së Veriut (28%), Serbia (27%) dhe Bosnja dhe Hercegovina (24%) duken veçanërisht të prekura. Mali i Zi, ndërkohë, ka përqindjen më të lartë të të anketuarve të shqetësuar për krimin (28%).
Mosmarrëveshjet politike vërehen më së shpeshti si problem në Kosovë (16%), Shqipëri (15%) dhe Bosnjë dhe Hercegovinë (14%).
Rajoni mbetet kryesisht i shqetësuar për gjendjen ekonomike dhe punësimin, por në një shkallë gradualisht më të vogël krahasuar me secilin botim të Barometrit. Krahas një uljeje të prevalencës së papunësisë dhe një uljeje të ankthit për situatën ekonomike, ka pasur një rritje gati-proporcionale në numrin e të anketuarve që shqetësohen për korrupsionin dhe, së fundmi, ikjen e trurit; kjo e fundit, në veçanti, ka parë një rritje prej 20 pikësh që nga viti 2014.
Të pyetur se kë konsiderojnë më të korruptuarit, 83% e qytetarëve të Ballkanit Perëndimor zgjodhën partitë politike, 80% gjyqësorin, 79% korrupsionin në doganë, 76% punonjësit e kujdesit shëndetësor dhe 76% parlamentarët.
Perceptimi për migracionin konfirmohet gjithashtu nga statistikat zyrtare, megjithëse jo nga Ballkani Perëndimor, statistikat e migracionit të të cilave mbeten të lakmueshme, por përkundrazi nga Shtetet Anëtare të BE-së që kanë raportuar një rritje të qytetarëve të Ballkanit Perëndimor duke u lëshuar vizat e para.
Më tej, BB2020 tregon se ikja e trurit (emigrimi të arsimuarve) mbetet shqetësim kryesor i qytetarëve, nga 0% në 2015-ën, në 20% deri më tani. 71% e të rinjve të Ballkanit Perëndimor mendojnë të shkojnë për të punuar jashtë vendit. Kjo tregon një lidhje të fortë mes uljes së shqetësimit për papunësinë dhe rritjes së ankthit për ikjen e të arsimuarve, pasi ekonomitë në Ballkanin Perëndimor kanë filluar të marrin parasysh emigracionin për arsye pune.
Siç tregojnë të dhënat, Qytetarët e Ballkanit që kanë lëvizur në BE gjatë periudhës pesëvjeçare të 2014-2018 janë dyfishuar më shumë.
Duke parë flukset e migracionit, shfaqen modelet e njohura të migracionit, me Gjermaninë, Italinë, Slloveninë, Kroacinë dhe Greqinë që vërehen si destinacionet më të spikatura për migrimin e qytetarëve të Ballkanit Perëndimor.
“Ndërsa kjo ofron vetëm një pasqyrë të pjesshme për migracionin e jashtëm të qytetarëve – duke pasur parasysh që ky përmbledhje përfshin vetëm vendet e BE / EFTA – tabloja që ajo paraqet kërkon veprim urgjent. Sidoqoftë, në planin afatshkurtër deri mesatar, çdo veprim i ndërmarrë do të duhet të përfshijë jo vetëm qeveritë e BB, por edhe qeveritë e vendeve pritëse të cilat duhet të angazhohen për të hartuar bashkarisht programe që, duke mos dekurajuar migracionin, të promovojnë qarkullimin e njerëz dhe rrjedhë e njohurive, kapitali dhe rrjetet midis BB Diasporas dhe shtëpisë së tyre.
Ky edicioni special I Barometrit të Ballkanit Perëndimor i Vlerësimit të Ndikimit të Covid-19 në rajon, paraqet një analizë të shpejtë të opinionit publik dhe të biznesit, i cili me pak fjalë, tregon se 72% e qytetarëve të Ballkanit Perëndimor e konsiderojnë shpërthimin e pandemisë si një kërcënim të madh për ekonomitë e tyre përkatëse kombëtare. 68% e njerëzve janë shumë të shqetësuar për punët e tyre ose të anëtarëve të familjes dhe vetëm një e treta e tyre janë të kënaqur me mënyrën se si qeveritë e tyre kanë i siguruar që njerëzit të mos humbasin punën.
“Në të njëjtën kohë, Barometri Ballkanik zbulon se gjatë bllokimit të pandemisë 65% e qytetarëve të Ballkanit Perëndimor konfirmojnë vlerësimin ndaj ndihmës të donatorëve të huaj, ku Bashkimi Europian është mbështetësi kryesor i rajonit tonë. Pjesa më e madhe, ose 59% e qytetarëve të Ballkanit Perëndimor, mbështesin anëtarësimin në BE, ndërsa 71% e preferojnë BE-në si partnerin më të rëndësishëm tregtar të Rajonit tonë. Natyrisht vetëm për rikuperimin pas pandemisë, BE-së i ka kushtuar 3.3 miliardë euro për rajonin tonë”.-citon raporti.
60% e të anketuarve nga bizneset treguan se kanë ulur nivelin e funksionimit për shkak të shpërthimit të COVID-19, ndërsa 21% ose i mbyllën përkohësisht ose i mbyllën plotësisht bizneset e tyre. Vetëm 5% kanë bërë shkurtime stafi.
Ndërsa zbulimi befasues dhe pozitiv është që 37 % e grave mezi presin të kthehen në punë normalisht, dhe 40% e të rinjve shprehën se ishin të lumtur që kaluan kohë me familjet e tyre gjatë bllokimit.
“Covid-19 do të jetë një pikë kthese për rajonin. Kanalizimi i informacionit dhe perceptimi në favor i orientimeve të politikave mund të jetë ‘ngjitësi’ që do të na mbajë të bashkuar. Mund t`i bindë të gjithë se narracioni i kompetencave të brendshme nuk do të dëmtohet nëse shoqërohet me masa të vërteta të kompetencave rajonale. Kështu mund të jemi të sigurt, t’u japim formë gjërave që do të vijnë “, është shprehur Majlinda Bregu, sekretare e Përgjithshme e RÇ në takimin me Zoom me përfaqësuesit e Ballkanit Perëndimor gjatë prezantimit të Raportit.
Përveç Sekretares së Përgjithshme të RÇ-së, folës nga paneli për prezantimin BB2020 ishin Oliver Varhelyi, Komisioneri për Fqinjësinë dhe Zgjerimin në BE dhe Ambasadori, profesor Ëolfgang Ischinger, Kryetari i Konferencës së Sigurisë në Mynih.
Diskutimi në këtë panel përfshiu: Nikola Dimitrov, Ministri i Punëve të Jashtme në Maqedoninë e Veriut, Gent Cakaj, Ministri në Detyrë për Europën dhe Punët e Jashtme në Shqipëri, Genoveva Ruiz Calavera, Drejtoresha e Përgjithshme për Fqinjësinë dhe Bisedimet për Zgjerimin nga Komisioni Europian. Dhe Dhe Nenad Djurdeniç presidenti nga Forumi i Investimeve të Dhomës së Ballkanit Perëndimor.
Panelistët diskutuan mbi gjetjet e BB2020 dhe kapitullin e tij për situatën e Covid-19, dhe dhanë këndvështrimet e tyre të përgjithshme për rajonin, për (pa) kënaqësinë e biznesit dhe qytetarëve të kënaqur me situatën e përgjithshme në rajon dhe mënyrën se si u prekën nga shpërthimi i koronavirusit.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
