.png)
Sipas një përmbledhjeje shkencore, ndotja kimike në mjedis po e shton obezitetin.
Ideja se toksinat e quajtura “obesogens” mund të ndikojnë në mënyrën se si trupi kontrollon peshën nuk është ende pjesë e mjekësisë kryesore.
Por dhjetëra shkencëtarë argumentojnë se provat tani janë aq të forta sa duhet të jenë.
Aspekti më shqetësues i provave është se disa ndikime kimike që rrisin peshën mund të kalojnë nëpër breza. Kështu ata do ndryshojnë mënyrën se si funksionojnë gjenet. Ndotësit e përmendur nga studiuesit si rritje e obezitetit përfshijnë bisphenol A (BPA). Obeziteti global është trefishuar që nga viti 1975.
“Fokusi i njerëzve klinikë është te kaloritë – nëse hani më shumë kalori, do të jeni më të trashë”, thotë Jerrold Heindel, autori kryesor i një prej tre punimeve të rishikimit, dhe më parë në Institutin Kombëtar të SHBA-së. Shkencat e Shëndetit Mjedisor.
Dëshmi të forta.
Provat për obezogjenët përcaktohen nga më shumë se 40 shkencëtarë në tre studime të botuara në revistën “Biochemical Pharmacology”.
Ata thonë se këto kimikate gjenden kudo: në ujë dhe pluhur, në paketimin e ushqimit, në produkte të higjienës personale dhe në pastruesit e shtëpisë.
Studimi identifikon rreth 50 kimikate që po shëndoshin njerëzit. Këto përfshijnë BPA dhe ftalate, gjithashtu një aditiv plastik. Një analizë e vitit 2020 e 15 studimeve gjeti një lidhje të rëndësishme midis niveleve të BPA dhe obezitetit tek të rriturit në 12 prej tyre. Disa antidepresantë janë gjithashtu të njohur që shkaktojnë shtim në peshë.
“Kjo është një dëshmi e parimit që kimikatet e prodhuara për një gjë mund të kenë efekte anësore që ndërhyjnë në metabolizmin tuaj,” tha Heindel.
Kimikate të tjera me disa dëshmi se ishin obezogjenë përfshinin disa ëmbëltues artificialë dhe triclosan, një agjent antibakterial i ndaluar nga disa përdorime në SHBA në 2017.
Si funksionon?
Obesogjenët punojnë duke prishur “termostatin metabolik” të trupit, thanë studiuesit, duke e bërë shtimin e peshës më të lehtë dhe humbjen e peshës më të vështirë.
Ndotësit mund të ndikojnë drejtpërdrejt në numrin dhe madhësinë e qelizave yndyrore. Të ndryshojnë sinjalet që i bëjnë njerëzit të ndihen të ngopur, të ndryshojnë funksionin e tiroides dhe sistemin e shpërblimit të dopaminës, thanë shkencëtarët. Ato gjithashtu mund të ndikojnë në mikrobiomën në zorrë dhe të shkaktojnë shtim në peshë, duke e bërë më efikas marrjen e kalorive nga zorrët.
“Rezulton se kimikatet e hedhura në mjedis kanë këto efekte anësore, sepse ato i bëjnë qelizat të bëjnë gjëra që përndryshe nuk do t’i kishin bërë”, tha Robert Lustig në Universitetin e Kalifornisë, San Francisko.
Super shëndet.
Nuk dihet se sa nga pandemia e obezitetit mund të shkaktohet nga obezogjenët, megjithëse Heindel tha se ato do të kenë një “rol të rëndësishëm”.
“Fruktoza është një shtytës kryesor i shumë kësaj”, tha Lustig.
Ai shton se fruktoza do të shkaktonte obezitet edhe nëse nuk do të kishte kalori. Një provë e vogël e vitit 2021 zbuloi se një dietë ultra e përpunuar shkaktoi më shumë shtim në peshë sesa një dietë e papërpunuar, pavarësisht se përmban të njëjtat kalori në vaktet e ofruara për pjesëmarrësit. Reduktimi i ekspozimit ndaj obezogjenëve është i vështirë, duke pasur parasysh se tani ka 350,000 kimikate sintetike, shumë prej të cilave janë të përhapura në mjedis.
Burimi: The Guardian/ Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
