.png)
Tre vakte në ditë është një mënyrë moderne e të ushqyerit.
Para se të na tregojnë se sa shpesh duhet të hamë, shkencëtarët na nxisin të marrim parasysh kur nuk duhet të hamë.
Agjërimi me ndërprerje, ku kufizon marrjen e ushqimit në një periudhë prej tetë orësh, po bëhet një fushë e madhe kërkimi.
“Lënia e trupit tonë të paktën 12 orë në ditë pa ushqim e lejon sistemin tonë të tretjes të pushojë”, thotë Emily Manoogian, studiuese në Institutin Salk për Studime Biologjike në Kaliforni.
Rozalyn Anderson, pedagoge në Shkollën e Mjekësisë dhe Shëndetit Publik të Universitetit të Wisconsin, ka studiuar përfitimet e kufizimit të kalorive, që shoqërohet me nivele më të ulëta të inflamacionit në trup.
“Të kesh një periudhë agjërimi çdo ditë mund të korrë disa nga këto përfitime”, thotë ajo.
“Agjërimi e vendos trupin në një gjendje tjetër, ku ai është më i gatshëm për të riparuar dhe mbikqyrur për dëmtime dhe për të pastruar proteinat”.
Agjërimi me ndërprerje është më shumë në përputhje me mënyrën se si trupat tanë kanë evoluar, argumenton Anderson. Ajo thotë se i jep trupit një pushim në mënyrë që të jetë në gjendje të ruajë ushqimin dhe të marrë energji atje ku duhet, dhe të bëjë mekanizmin të çlirojë energji nga rezervat e trupit tonë.
“Agjërimi mund të përmirësojë gjithashtu reagimin tonë glicemik, që është kur glukoza në gjak rritet pasi kemi ngrënë”, thotë Antonio Paoli, profesor i ushtrimeve dhe shkencave sportive në Universitetin e Padovës në Itali. Duke pasur një rritje më të vogël të glukozës në gjak ju lejon të ruani më pak yndyrë në trup, thotë ai.
Ai thotë se është më mirë që të gjitha qelizat të kenë nivele më të ulëta sheqeri në to për shkak të një procesi të quajtur glikacion. Kjo është ajo ku glukoza lidhet me proteinat dhe formon komponime të quajtura “produkte përfundimtare të glikacionit të avancuar”, të cilat mund të shkaktojnë inflamacion në trup dhe të rrisin rrezikun e zhvillimit të diabetit dhe sëmundjeve të zemrës.
Por nëse agjërimi me ndërprerje është një mënyrë e shëndetshme për të ngrënë, për sa vakte flitet?
Disa ekspertë argumentojnë se është më mirë të hahet një vakt në ditë, duke përfshirë David Levitsky, profesor në Universitetin Cornell, Nju Jork.
“Ka shumë të dhëna që tregojnë se, nëse ju tregoj ushqim ose fotografi të ushqimit, ju ka të ngjarë të hani dhe sa më shpesh të jetë ushqimi para jush, aq më shumë do të hani atë në ditë”, thotë ai.
Historiani Seren Charrington-Hollins thotë se romakët e lashtë konsumonin një vakt në ditë, rreth mesditës.
A nuk do të na linte të uritur një vakt në ditë? Jo domosdoshmërisht, argumenton Levitsky, sepse uria është shpesh një ndjesi psikologjike.
“Kur shkon ora 12, ne mund të kemi ndjenja për të ngrënë. Gjithashtu mund të hani mëngjes në mëngjes por kjo nuk ka kuptim pasi të dhënat tregojnë se nëse nuk hani mëngjes, do të merrni më pak kalori atë ditë.
Manoogan nuk rekomandon që t’i përmbahemi një vakti në ditë, pasi kjo mund të rrisë nivelin e glukozës në gjakun tonë kur nuk hamë, e njohur si glukoza e agjërimit. Nivelet e larta të glukozës së agjërimit për një periudhë të gjatë kohore janë një faktor rreziku për diabetin e tipit 2.
Mbajtja e niveleve të glukozës në gjak kërkon të hani më rregullisht se një herë në ditë, thotë Manoogan, pasi kjo parandalon trupin të mendojë se është i uritur dhe të lëshojë më shumë glukozë kur ju përfundimisht hani si përgjigje.
Në vend të kësaj, dy deri në tre vakte në ditë janë më të mirat me shumicën e kalorive tuaja të konsumuara më herët gjatë ditës. Kjo për shkak se të ngrënit vonë natën lidhet me sëmundje kardio-metabolike, duke përfshirë diabetin dhe sëmundjet e zemrës.
Ngrënia shumë herët në mëngjes duhet të shmanget gjithashtu, pasi kjo nuk do t’ju jepte kohë të mjaftueshme për të agjëruar. Gjithashtu, të ngrënit shumë shpejt pas zgjimit funksionon kundër ritmit tonë cirkadian, i njohur si ora e trupit tonë që studiuesit thonë se dikton se si trupi e përpunon ushqimin ndryshe gjatë gjithë ditës.
Trupat tanë lëshojnë melatonin gjatë natës për të na ndihmuar të flemë por melatonina gjithashtu ndalon krijimin e insulinës, e cila ruan glukozën në trup. Për shkak se melatonina lirohet gjatë kohës që jeni duke fjetur, “trupi e përdor atë për t’u siguruar që ne të mos marrim shumë glukozë ndërsa jemi duke fjetur dhe duke mos ngrënë”, thotë Manoogan.
“Nëse merrni kalori kur melatonina juaj është e lartë, ju merrni nivele vërtet të larta të glukozës. Konsumimi i shumë kalorive gjatë natës përbën një sfidë të rëndësishme për trupin, sepse nëse insulina shtypet, trupi juaj nuk mund ta ruajë glukozën siç duhet.”
Dhe, siç e dimë, nivelet e larta të glukozës për periudha të gjata kohore mund të rrisin rrezikun e zhvillimit të diabetit të tipit 2.
Kjo nuk do të thotë që duhet të anashkalojmë fare mëngjesin, por disa prova sugjerojnë se duhet të presim një ose dy orë pasi të zgjohemi para se të hamë. Vlen gjithashtu të kujtojmë se mëngjesi siç e njohim dhe e duam sot është një koncept relativisht i ri.
“Grekët e lashtë ishin të parët që prezantuan konceptin e mëngjesit, ata hanin bukë të njomur në verë, më pas hanin një drekë të kursyer, më pas një darkë të bollshme në mbrëmje”, thotë Charrington-Hollins.
Fillimisht, mëngjesi ishte ekskluziv për klasat aristokratike, thotë Charrington-Hollins. Fillimisht u shfaq në shekullin e 17-të, kur u bë luksi i atyre që mund të përballonin ushqimin për një vakt të lirë në mëngjes.
“Koncepti i sotëm i mëngjesit si normë lindi gjatë Revolucionit Industrial në shekullin e 19-të”, thotë Charrington-Hollins.
Por pas luftës, kur sasia e ushqimit u zvogëlua, ideja për të ngrënë një mëngjes të plotë nuk ishte e mundur dhe shumë njerëz e anashkaluan atë. “Ideja e tre vakteve në ditë doli jashtë funksionit”, thotë Charrington-Hollins.
Në vitet 1950, mëngjesi bëhet siç e njohim ne sot: drithëra dhe bukë të thekur. Më parë ishin të lumtur të hanin një copë bukë me reçel.
Kështu, shkenca duket se thotë se mënyra më e shëndetshme për të ngrënë gjatë gjithë ditës është të hani dy ose tre vakte, me një afat të gjatë agjërimi gjatë natës, të mos hani shumë herët ose shumë vonë gjatë ditës.
A duhet të ketë një orar specifik?
Manoogan thotë se është më mirë të mos specifikoni oraret më të mira për të ngrënë, pasi kjo mund të jetë e vështirë për njerëzit me përgjegjësi dhe angazhime të parregullta kohore, siç janë ata që punojnë në turne të natës.
“T’u thuash njerëzve të ndalojnë së ngrëni deri në orën 19:00 nuk është e dobishme sepse njerëzit kanë orare të ndryshme. Nëse përpiqeni t’i jepni trupit tuaj netë të rregullta të agjërimit, përpiquni të mos hani shumë vonë ose herët dhe përpiquni të mos keni vakte të mëdha përfundimtare, kjo zakonisht mund të ndihmojë. Njerëzit të paktën mund të adoptojnë pjesë të kësaj”, thotë ajo.
Por çfarëdo ndryshimi që bëni, studiuesit pajtohen se qëndrueshmëria është thelbësore.
“Trupi funksionon sipas modeleve”, thotë Anderson. “Ne i përgjigjemi pritjes për t’u ushqyer. Një gjë që bën agjërimi me ndërprerje është se ai imponon një model dhe sistemet tona biologjike shkojnë mirë me një model”.
Kur bëhet fjalë për sa vakte i konsiderojmë normale, Charrington-Hollins po sheh ndryshim në horizont.
Gjatë shekujve, ne njerëzit jemi kushtëzuar me tre vakte në ditë, por kjo po sfidohet tani dhe qëndrimi i njerëzve ndaj ushqimit po ndryshon. Ne kemi një mënyrë jetese më të qetë, nuk po bëjmë nivelin e punës që bënim në Shekulli i 19-të, kështu që ne kemi nevojë për më pak kalori.
Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
