A do të marrë BE-ja një buxhet lufte?

Nga Gazeta ‘Si’- Lufta po shpërthen, ekonomia është 'e acaruar', zgjedhjet mbarë europiane duket se do t'i japin një goditje masive themelimit të saj - dhe tani BE-ja po përgatitet për atë që do të jetë beteja e saj më e hidhur: ajo mbi financat.

Pak gjëra në bllokun 27-vendesh janë aq të ashpra sa negociatat mbi buxhetin e tij shtatëvjeçar prej trilionë eurosh ose më shumë. Dhe me një Rusi gjithnjë e më agresive dhe tensionin global nga Gaza në Tajvan që gërryen ndjenjën e vetëkënaqësisë së Europës, kërkohet që BE-ja të drejtojë investimet e saj.

"Buxheti është një politikë e hedhur në shifra," tha Johannes Hahn, Komisioneri Europian përgjegjës për procesin.

Pushtimi rus i Ukrainës në vitin 2022, një vend që dëshiron të anëtarësohet në BE dhe ka nevojë për para për t'u mbrojtur dhe rindërtuar, ndryshoi gjithçka. Megjithatë, nuk ka konsensus nëse siguria është ajo për të cilën blloku duhet të shpenzojë paratë e tij në radhë të parë.

Hahn do të gjuajë armën e fillimit në diskutimet që mund të zgjasin tre vitet e gjysmë të ardhshme, kur ai të presë një konferencë në Bruksel të hënën. Ai do të tërheqë udhëheqës dhe zyrtarë të lartë nga i gjithë blloku dhe më gjerë.

Pyetjet që kërkojnë përgjigje nga tani deri në fund të vitit 2027 përfshijnë: Si do të mblidhen paratë? Sa duhet të jenë? Kush duhet ta shpenzojë dhe për çfarë? A duhet që qeveritë të marrin paratë pa pyetje, apo me vargje të bashkangjitura?

Dhe nëse e gjithë kjo tingëllon rraskapitëse, edhe zyrtarët tashmë po i afrohen sagës me një ndjenjë frike të lodhshme.

"Le të mos e hapim kanaçen e krimbave dhe të fillojmë tashmë diskutimin," tha një diplomat i lartë i BE-së, duke folur në kushte anonimiteti si gjithë të tjerët në këtë artikull për shkak të natyrës konfidenciale të çështjes.

Por ata duhet ta fillojnë atë.

Nuk kemi më Angela Merkel

Buxheti — ose kuadri financiar shumëvjeçar (KFF) në gjuhën e BE-së — është gjithmonë kaq i vështirë për t'u miratuar sepse çdo shifër duhet të miratohet nga të 27 qeveritë. Negociatat, për periudhën 2028-2034, janë caktuar të jenë edhe më të mprehta se më parë - dhe herën e fundit ato kulmuan në një samit maratonë pesë-ditor të liderëve.

“Problemi është se këtë herë ne nuk kemi [Angela] Merkel”, tha një diplomat, duke iu referuar ish-kancelares gjermane, e cila e bëri zakon të ndërmjetësonte marrëveshje të vështira midis liderëve në Bruksel.

Kryeqytetet e fuqisë së bllokut janë thellësisht të ndarë mbi atë që duhet të jetë prioriteti i tyre kryesor: forcimi i industrisë së tyre të armëve përballë një Kremlini gjithnjë e më luftarak, ose rritja e investimeve të gjelbra për të arritur qëllimet klimatike. Kjo është mënjanë faktit se afërsisht dy të tretat e buxhetit shpenzohen për subvencionimin e industrisë bujqësore të bllokut dhe projekteve të infrastrukturës në rajonet më të varfra të Evropës.

Pastaj është perspektiva ekonomike, e cila mund t'i bëjë shpenzimet shtesë një shitje të vështirë. Rritja ka rënë, pjesërisht si rezultat i rritjes së normave të interesit për të frenuar inflacionin. Ekonomia pritet të rritet me vetëm 0.9 për qind këtë vit dhe 1.7 për qind në vitin 2025, sipas Komisionit.

“Kur ka një nevojë shumë urgjente – siç është mbrojtja në mes të luftës në Ukrainë – ne gjejmë burimet, por për nevoja të tjera afatgjata që janë më pak të dukshme, si ndryshimi klimatik, është shumë më e vështirë të mobilizosh njerëzit,” tha Eulalia Rubio , një studiues në Institutin Jacques Delors.

Vendet që e shohin veten si më pak të prekur nga lufta në Ukrainë – si Spanja – po kundërshtojnë një zbavitje të shpenzimeve ushtarake.

“Mbrojtja nuk mund të jetë prioriteti i vetëm, ne kemi nevojë për një qasje të balancuar,” tha një diplomat tjetër.

A duhet që BE-ja të vendosë taksa?

Dhe lind pyetja se nga vijnë paratë.

Dhomat e prapambetura të Komisionit Evropian në Bruksel, i cili tradicionalisht kërkon më shumë para se sa janë gati të japin qeveritë e bllokut, janë të mbushura me retorikë të lartë mbi nevojën për një buxhet më të madh shumëvjeçar, i cili aktualisht është rreth 1 për qind e PBB-së së bllokut – rreth 1.2 trilion euro herën e fundit – por ka mosmarrëveshje të forta se ku mund të gjenden paratë shtesë. Presidenti francez Emmanuel Macron tha të enjten se ai mbështet dyfishimin e madhësisë së buxhetit shumëvjeçar të BE-së, por kjo ka të ngjarë të ketë një kundërshtim të fortë.

Opsioni i paracaktuar - vendet anëtare që mbledhin më shumë para për një tenxhere qendrore të menaxhuar nga Komisioni, që është mënyra se si formohet pjesa më e madhe e buxhetit - kundërshtohet nga vendet konservatore fiskale nga Evropa veriore, të ashtuquajturit kursimtarë.

Vende të tjera po propozojnë taksa të reja në mbarë BE-në të vendosura nga Komisioni, duke përfshirë emetimet e karbonit dhe fitimet e kompanive shumëkombëshe, për të gjeneruar dhjetëra miliarda euro të ardhura shtesë.

Por ëndrra dekadash e disa njerëzve që blloku të gjenerojë të ardhurat e veta për të mbrojtur buxhetin e tij nga tekat e kryeqyteteve kombëtare kundërshtohet nga vendet e Evropës veriore dhe lindore.

"Çështja e tyre është një çështje filozofike," tha një zyrtar i BE-së, duke iu referuar kursimeve. "Ata nuk duan që BE të vendosë taksa."

Huamarrja për të financuar mbrojtjen

U desh një pandemi globale dhe një rënie e madhe ekonomike në vitin 2020 për të bindur Gjermaninë dhe Holandën të thyejnë tabunë e kahershme të emetimit të borxhit të përbashkët të BE-së për të krijuar një tenxhere parash të veçuara nga buxheti. Masa u shit nga Komisioni si një rast i vetëm për të trajtuar recesionin më të rëndë në epokën e pasluftës – por disa shtete tani duan të përsërisin këtë model për të blerë armë për Ukrainën.

Vendet baltike si Estonia – të cilat deri vonë do të kishin refuzuar as përmendjen më të vogël të borxhit të përbashkët – mbështetën thirrjet franceze për të lëshuar këto të ashtuquajtura eurobono për të forcuar mbrojtjen e Kievit. Por masa kundërshtohet nga të dyshuarit e zakonshëm.

“Ne jemi kundër eurobonove për mbrojtje. . . sepse kjo do të çojë në një zhvendosje të pushtetit në Bruksel, "tha kreu holandez Mark Rutte në mars.

Burimi: Politico/Përshtati Gazeta Si

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.