Gazeta Si – Është Jair Candor, veterani i ekspeditës, ai që sjell pamjet e jashtëzakonshme: ato shfaqin trupat nudo të fisit “Massaco” të izoluar nga bota, në Amazonë të Brazilit.
Në më shumë se 35 vjet, Candor ka drejtuar qindra misione në pyll, por ky mund të jetë i fundit para se të tërhiqet. Destinacioni Mato Grosso, përgjatë Rio Pardo, në tokën e Kawahiva-s.
Ai ishte i pari që i zbuloi: në vitin 1999 hasi në katër kasolle, disa strehimore për gjueti dhe peshkim të përdorura nga një grup indigjenësh të panjohur deri atëherë.
Ai u largua menjëherë për të shmangur imponimin e pranisë së tij ndaj tyre: qëllimi i tij, si një zyrtar i Funait, departamenti brazilian i çështjeve indigjene, ishte të demonstronte se ato fise ekzistojnë në mënyrë që toka e tyre të mbrohet ligjërisht.
Më pas në vitin 2011, Candor u kthye në gjurmët e tyre në këtë zonë, një nga më të dhunshmet në Amazonë.
Pas tre ditësh përndjekjeje, ai i vuri re: një familje me nëntë anëtarë, duke ecur lakuriq në pyll me fëmijë në shpinë dhe me shigjeta më të gjatë se ai (këtu është filmi “The Last Kawahiva” me pamje unike të fisit).
Për vite të tëra, kompanitë e shpyllëzimit e kishin mohuar ekzistencën e tyre. Por Candor, i fshehur pas pemëve, ishte i pari që i filmoi ato. Dhe kështu ofrojnë prova të pakundërshtueshme për të nisur procesin e demarkacionit (dhe mbrojtjes) të territorit të tyre.
Një proces që është ende i papërfunduar: zona ende nuk është përcaktuar fizikisht. Megjithatë, fotot e para të një fisi tjetër të izoluar të Amazonës, Massaco, të quajtur sipas lumit që përshkon tokat e tyre, mbërritën vetëm pak ditë më parë.
Ata u morën nga “kurthe fotografike” të instaluara në pyll: ata portretizojnë një grup burrash të zhveshur, duke mbajtur armë dhe mjete, duke përfshirë shkopinj me majë të gjatë dhe atë që duket si një thikë.
“Toka Massaco është mjaft e paprekur, por duhet të monitorohet dhe të mbrohet: ajo është e rrethuar nga fermerë që përbëjnë një kërcënim dhe grabitja e tokës është e përhapur në rajon”, paralajmëron Fiona Watson e Survival.
Pavarësisht presionit të pandërprerë nga agrobiznesi, nga njerëzit që shkelin ligjin për shpyllëzimin e zonës, minatorët dhe trafikantët e drogës, Massaco është dyfishuar të paktën që nga fillimi i viteve 1990: sot do të kishte 200-250 njerëz, vlerëson Funai, i cili ka punuar për dekada për të mbrojtur territorin.
Kawahivas gjithashtu po rriten: nga 20 në vitin 1999, në 35-40 sot. Një përmbysje e tendencës në krahasim me të kaluarën, rezultat i direktivës që kërkon shmangien e kontaktit me këto popullata.
Candor dhe ekipi i tij gjetën gjurmën e një fëmije në rërën buzë lumit dhe një shportë me gjethe të përdorura nga Kaëahiva për të përzier mjaltin dhe ujin.
“Kjo do të thotë se ata ndihen të sigurt. Ata po rriten”, – vëren ai, pavarësisht nga shpyllëzimi i vazhdueshëm.
“Në vitet e fundit, toka e tyre është pushtuar disa herë nga trafikantët e lëndës drusore, grabitësit e tokës dhe mbarështuesit, duke i detyruar ata të ikin për të shmangur kontaktet dhe takimet e dhunshme – vëren më tej Watson. – Rreth territoreve Kaëahiva-s, ka dy rezerva minerare, me nivele të larta shpyllëzimi. Vetëm në njërën prej tyre, në 5 vjet janë shkatërruar të paktën 10 mijë hektarë pyje. E ardhmja e tyre varet në balancë: nëse të drejtat e tyre territoriale nuk njihen nga qeveria, këta njerëz nuk do të mbijetojnë”.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
