.png)
Qeveria “legalizoi” tërthorazi ndërtimet pa leje të ngritura në zonat bregdetare duke ndryshuar në vitin 2018-n një ligj të 2012-s për menaxhimin e integruar të burimeve ujore.
Një raporti i Kontrollit të Lartë të Shtetit thotë se deri para këtij ndryshimi, ligji me numër 111/2012 përcaktonte në pikën 8 të nenit 4 të tij se “brigje janë rripat anësorë të tokës përgjatë deteve, liqeneve, rezervuarëve, lagunave, pellgjeve, si dhe përgjatë rrjedhës së shtratit të lumenjve e përrenjve që në funksion të përdorimit përfshijnë të paktën dy zona.
Te pjesa e zonave përcaktoheshin në pikën A zonat “me gjerësi 5 metra në drejtim normal me tokën nga brinja e sipërme e shtratit natyror në brigjet e pjerrëta dhe 20 metra nga vija e nivelit maksimal te brigjet e sheshta, që përdoret për qëllime publike me dispozita të veçanta.
Në pikën b përcaktohej se çdo veprimtari e ushtruar “me gjerësi 100 metra në drejtim normal me tokën nga brinja e sipërme e shtratit natyror në brigjet e pjerrëta dhe 200 metra nga vija e nivelit maksimal të brigjeve të sheshta përcaktohej nga organet e administrimit dhe menaxhimit të burimeve ujore”.
Pra, sipas KLSH, në të dyja rastet ligji përjashtonte mundësinë e legalizimit të pronave të përfshira në këto hapësira. Por, në 2018 Qeveria çoi në Kuvend ndërhyrjen në këtë ligj, ku hiqte këto përcaktime. Përkufizimi i ri i ligit ishte i thatë. “Brigjet janë rripat anësorë të tokës përgjatë deteve, liqeneve, rezervuarëve, lagunave dhe pellgjeve, si dhe përgjatë rrjedhës së shtratit të lumenjve e përrenjve”, duke hequr dy pikat që saktësonin shtrirjen e brigjeve.
Këto ndryshime i kaluan automatikisht vlerësimin e legalizimeve, apo jo të ndërtesave të ngritura në bregdet, apo zona të tjera pranë liqeneve, lumenjve apo përrenjve bashkive në varësi të planeve të përgjithshme vendore të tyre.
Pse? Bashkive iu dha pushteti që të rikonfiguronin vijën blu, duke e ulur distancën në më pak se 200 metra në territore jashtë zonave informale, ose të përcaktojnë për ndërtim zona buzë bregdetit, përfshirë edhe në terrene ranore.
Si shembull, Bashkia e Fierit ka përcaktuar në planin e saj të përgjithshëm vendor distancën e ndërtimeve nga lumi Seman në 20 metra brenda zonave urbane dhe 200 metra jashtë tyre. Po 20 metra është përcaktuar edhe distanca edhe nga Adriatiku.
Mbi bazën e planit të kësaj bashkive, zyra vendore e Agjencisë Shtetërore të Kadastrës ka dhënë legalizimet për ndërtesa biznesi apo banimi në këtë distancë.
Megithatë, plani i Bashkisë së Fierit duket më i rregullti në krahasim me shembujt që vijnë nga bashkitë e tjera. Kështu, Bashkia e Himarës në planin e saj të përgjithshëm vendor ka përcaktuar si distancë ndërtimi deri në 5 metra larg vijës bregdetare për qëllime shërbimi, apo banimi. Pra, nëse nga matjet në terren një ndërtim pa leje në Himarë është vetëm 5 metra larg bregdetit, ASHK është e detyruar që ta përfshijë në procedurat e legalizimit.
Çudia më e madhe mbërrin nga Lezha. Plani vendor i miratuar nga bashkia e këtij qyteti nuk parashikon fare distancë. Aty lejohet ndërtimi për shërbime, banim, madje edhe çerdhe, kopshte e shkolla në zona bregdetare, përfshirë rërën pa asnjë kriter distancimin nga deti.
Kjo do të thotë se duke nisur nga plani i përgjithshëm vendor i Lezhës, Agjencia Shtetërore e Kadastrës është e detyruar që të legalizojë këto ndërtime, pavarësisht nëse janë të ndërtuara në rërë, apo brenda në det fare.
Megjithatë, absurdi thellohet me faktin që pavarësisht se nuk ka të përcaktuara distanca nga bregu i detit, as Bashkia e Lezhës nuk ka shkelur ligjin. Pse? Sepse ligji për menaxhimin e integruar të burimeve ujore nuk përcakton më distanca që prej vitit 2018.
Kjo përligj çdo vendimmarrje të Agjencisë Shtetërore të Kadastrës për të legalizuar një objekt, jo vetëm me distanca minimaliste 5-50 m larg bregut, por edhe brenda brigjeve dhe rërës sipas konturimit të zonave për ndërtim me funksion shërbimi apo banimi që kanë përcaktuar planet e përgjithshme vendore.
Kontradikta thellohet pasi këto parashikime krijojnë një diferencim mes titujve të pronësisë, si akti i marrjes së tokës në pronësi dhe lejes së legalizimit. Në nenin 18 “Kriteret për legalizim” përcaktohet se ASHK-ja kryen procedurat e kualifikimit për legalizim të ndërtimeve pa leje, duke u bazuar në kriteret e moscenimit, ndër të tjera, “të vijës bregdetare, në kuptim të interesit publik në zhvillimin e turizmit”.
Por, se çfarë konsiderohet vijë bregdetare, veçanërisht në aspektin e distancave, në kuptim të interesit publik nuk është e përkufizuar në asnjë bazë ligjore, ndërsa neni 7 i ligjit për përfundimin e proceseve kalimtare të pronësisë ndalon regjistrimin e akteve të marrjes së tokës në pronësi (AMTP), në rastet kur toka rezulton rërë, plazh, apo sipërfaqe ujore.
Dallimi buron nga përcaktimet e ndryshme të ligjeve. Në ligjin për legalizimet përdoret termi “vijë bregdetare”, ndërsa te ligji për përfundimin e proceseve kalimtare të pronësisë përdoret “rërë”, “plazh” dhe “sipërfaqe ujore”.
Nga Agjencia Shtetërore e Kadastrës thonë se vija bregdetare dhe karakteristikat e saj, përfshirë këtu edhe distancat që do të lejohen për të ndërtuar dhe legalizuar nuk janë miratuar ende nga Qeveria. ASHK deklaron se pritet një vendim i Këshillit të Ministrave për këtë çështje.
Por, Kontrolli i Lartë i Shtetit vëren se mbrojtja e bregdetit me VKM nuk është e përshtatshme dhe se ajo duhet të bëhet në nivelin e ligjit, ashtu siç e kanë edhe vendet e tjera. Një tjetër vërejtje e KLSh është se Shqipëria ndonëse gëzon një pronësi detare prej 12,900 km2, që përbën rreth 45 për qind të territorit të përgjithshëm dhe një bregdet me shtrirje tokësore si vijë lineare së paku 427 km, ende nuk ka një inventar të bregdetit.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
