Pandemia dhe tekstet “djegin” vitin shkollor

Tekste me shumë ujëra, me koncepte të paqartë ose të cunguar. Mangësi dhe deformime, fjalë të shkruara gabim nga ana gjuhësore apo terma dhe emërtime “të ndryshuara” të koncepteve, që hera-herës janë të vështirë për tu kuptuar nga nxënësit. Këto janë disa nga problemet me të cilat jo rrallë përballen fëmijë dhe prindër në arsimin nëntëvjeçar por edhe atë të mesëm në vend.

“E kam të vështirë të ndihmoj djalin tim në lëndë të ndryshme. Më kujtohet si shembull lënda e matematikës”- shprehet Adi, baba i një fëmije në klasën e dytë, ndërsa pohon se librat kanë shumë mangësi përsa i përket brendisë së teksteve.

“Më duket shpesh i vështirë shpjegimi i teksteve në këtë formë që janë hartuar ndaj edhe e kemi gjetur zgjidhjen, që djalin ta çojmë në një qendër ditore, ku mësues të specializuar e ndihmojnë edhe në përgatitjen e detyrave” - pohon ai për gazetën “Si”.

Të njëjtin shqetësim ndan edhe Ermali, baba i dy fëmijëve në arsimin nëntëvjeçar, një djali në klasën e shtatë dhe një djali në klasën e parë të arsimit fillor.

“Has shpesh në terma apo koncepte, që më duket se nuk i njoh dhe ndjehem shpesh keq se nuk ia shpjegoj dot tim biri. Herë-herë konceptet që jepen në tekste të ndryshme nuk përkojnë me moshën e fëmijës që pretendohet t’i mësojë dhe teoria nuk ka lidhje me pjesën e ushtrimeve. Pa përmendur që shpesh tekstet kanë ujëra e në raste të tjerë janë të cunguar në koncepte dhe nuk kanë vijë logjike”, - pohon ai për gazetën “Si”, ndërsa shton se sipas tij gjithë këto problematika lidhen ngushtësisht me faktin se librat shkollorë ndryshojnë çdo vit.

“Tekstet mësimore nuk janë asnjëherë njëlloj në çdo vit. Çfarë do të thotë se çdo vit futet një mënyrë e ndryshme ‘mësimi’ e tekstet hartohen nga persona e grupe të ndryshëm ekspertësh, gjë që sjell vështirësi edhe për vetë mësuesin e lëndës. Nëse ke dy fëmijë me dy-tre vjet diferencë apo diçka më tepër, ashtu siç kam unë dhe kërkon të ruash librat e fëmijës së parë për fëmijën e dytë është thuajse e kotë, pasi gjysma e librave kanë ndryshuar. Dhe ky ndryshim bëhet sidomos në lëndë bazë, si gjuha apo matematika”.

Të njëjtin shqetësim ndajnë edhe vetë mësuesit.

Arlinda, mësuese e lëndës së gjuhës pohon po ashtu, se tekstet mësimore kanë shpesh shumë ujëra dhe largim nga thelbi i koncepteve dhe ato çfarë duhet vërtet të mësojë nxënësi.

Ndërsa herë të tjera sipas saj, “ka prerje të koncepteve si me thikë, duke i lënë njohuritë të cunguara”.

Arlinda shpjegon se diçka e tillë ndodh edhe për faktin se disa koncepte mësimore shpesh përcillen dhe rimerren sërish në klasa të mëvonshme.

“Hartuesit e teksteve, duke e ditur se disa koncepte do të rimerren dhe janë sërish pjesë e programit, shpesh nuk i japin të plota njohuritë e tyre, duke i prerë, por jo në mënyrë të natyrshme, gjë që sjell problem edhe në të kuptuarit e tyre dhe njohur të cunguara. Pavarësisht se këto koncepte do të rimerren të themi pas dy apo tre viteve, është e vështirë të zhbëhet dëmi”, - pohon ajo për gazetën “Si”, ndërsa nënvizon se diçka e tillë ndodh edhe me lëndë të tjera, sipas bisedave që ka pasur me kolege të ndryshme.

B.S. një mësuese e lëndës së historisë e po ashtu prind i dy fëmijëve, 13 dhe 17 vjeç pohon se lëndët kanë shpesh probleme.

“Vë re që shpesh tekstet janë të mbushura me probleme ortografike dhe gjuhësore. Por me këto jemi mësuar. Për të qenë në një vijë me fëmijët gjatë shpjegimit të mësimit duhet të studioj mirë paraprakisht dhe i referohem edhe tekstit të tyre dhe tekstit të lëndës, që ne si mësues kemi e që është i ndryshëm nga ai i nxënësve, në mënyrë që mësimi të ketë vijë logjike dhe gjërat të mos jepen të cunguara. Është e vërtetë, që jo rrallë, tekstet, përshembull në disa libra të historisë janë të mbushur vetëm me të dhëna, data dhe ngjarje, që shpesh janë të dhëna shumë shkurt dhe nuk ka arsyetim apo zhvillim të tyre, në mënyrë që të zhvillojnë edhe të arsyetuarin te fëmijët. Ne vazhdojmë të vuajmë nga “të mësuarit përmendësh” dhe pa logjikë, gjë që lidhet sigurisht edhe me mënyrën si janë ndërtuar tekstet mësimore”, - pohon ajo.

Çështja e teksteve shkollore, është një problematikë për të cilën është folur gjatë që në 2013, kur u deklarua se do të merreshin nga Britania e Madhe.

Sipas ekspertit të arsimit, Ndriçim Mehmeti kjo praktikë rezultoi të ishte dështim.

“Në atë kohë kryemistri Rama, deklaroi se "po marrim tekstet më të mira të BE, por në të vërtetë, ne nuk ngjajmë as në sistemin arsimor e as në zhvillimin ekonomiko-social me Britaninë e Madhe. Pikërisht këtu fillon hapi i parë i gabuar dhe që përcaktoi më pas një rrugë krejtësisht të gabuar nga fillimi në fund. Tekstet u përkthyen keq, nuk kishte laboratorë dhe materiale didaktike të përshtatshme dhe mësuesit shqiptarë u gjendën të patrajnuar.”,- shprehet Mehmeti për gazetën “Si”.

Ndërkohë që prindërit vërejnë se tekstet mësimore janë hartuar në atë mënyrë që mësohet pa rradhë e pa baza, Mehmeti thekson se ne kemi probleme të mëdha edhe me shkencat sociale.

“Matematika e klasës së 8-të dhe 9-të është më e vështirë se matematika e klasës së 12-të. Në shkencat natyrore, nxënëst hasin problematika jashtëzakonisht të mëdha, sikundër tekstet në shumicën e rasteve janë jashtë kontekstit shqiptar. Nuk mund të kërkosh nga një fëmijë në klasë të 5-të dhe të 6-të p.sh, të dijë dializën, gjë që nuk e di një student i vitit të dytë në mjekësi?!”, vëren Mehmeti.

Ndërkohë ai vë thekson se mësuesve pak hapësirë iu është lënë për “të ndrequr” këto “gabime”.

“Mësuesit janë të detyruar të vendosin sipas urdhrit që vjen nga ZVA apo drejtori i shkollës. Teskstet shkollore janë kthyer në një monopol. Një shtëpi botuese ka në qarkullim 12-15 tekste e një tjetër nuk merr asnjë. Nuk ka një proces transparent të përzgjedhjes së teksteve prej MASR e deri në në shkolla. Gjithçka lidhet me interesa monetare dhe pak rëndësi ka nëse vlen për nxënësit apo jo, ky apo ai tekst shkollor.”

Sipas Mehmetit, situata e pandemisë po e godet edhe më rëndë arsimin dhe është e domosdoshme pasja e një plani masash sesi do ta përballojmë.

“Për fat të keq një plan i tillë mungon dhe arsimi është lënë në rënie të lirë. Për pak vite ne do të ndiejmë mungesën e viteve të humbura të arsimit, do të rritet padituria dhe ndarja e thellë mes të varfërve dhe të pasurve edhe në një sektor, që duhet të krijonte shanse të barabarta për të gjithë, por që në realitet është krejt ndryshe”, - përfundon eksperti.

FRIKA E PANDEMISË

Por ndërkohë që problemet me tekstet mësimore ndikojnë drejtpërdrejt në atë se çfarë nxënësit do të mësojnë dhe në rënien e cilësisë, kësaj mangësie i shtohen edhe problemet e shkaktuara për shkak të situatës së pandemisë.

Vetë prindërit dhe mësuesit vërejnë se ajo çfarë i shqetëson më së shumti, më tepër sesa librat, është gjendja e shkaktuar nga pandemia.

“Unë personalisht njoh dy-tre mësues që janë prekur nga COVID-19 në shkollën e tim biri. Njoh edhe nxënës të prekur nga virusi apo që po e kalojnë tani”,- shprehet E.R., prind i një nxënësi në klasën e gjashtë në një prej shkollave të Tiranës.

Edhe mësuesit në shkolla të ndryshme të Tiranës e pohojnë se thuajse në çdo shkollë ka rastë të prekurish, mësues dhe nxënës dhe shifrat e të prekurve janë shumë më të larta nga ato çfarë bëjnë publike institucionet shtetërore.

“Mendojmë se gjatë nëntorit mësimi do të zhvendoset online. Ka shumë zëra për diçka të tillë dhe mendoj se ka shumë mundësi që shkollat të mbyllen”, -shprehet një prej këtyre mësuesve. Blerina Goce

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.