.png)
Nga Gazeta “SI”– Më 11 korrik 1930 u nda nga jeta dramaturgu dhe atdhetari Andon Zako Çajupi, një nga zërat më përfaqësues të Rilindjes sonë kombëtare.
Emri i tij i lindjes ishte Andon Çako, por ai do të njihej përgjithmonë me pseudonimin “Çajupi”, që mban gjurmët e vendlindjes së tij, Zagorisë, dhe malit Çajup që ngrihet mbi të një lidhje simbolike mes krijimtarisë dhe rrënjëve.
Pas mësimeve fillestare në vendlindje, Çajupi u largua nga Zagoria për të ndjekur të atin, Harito Çako, një figurë e njohur e lëvizjes atdhetare. Ai ndoqi një kolegj francez, ku u formua në frymën e kulturës evropiane, dhe më pas vazhdoi studimet për drejtësi në Gjenevë.
Jeta e tij mori kthesë kur u vendos në Kajro, ku fillimisht ushtroi profesionin e avokatit, përpara se t’i përkushtohej plotësisht çështjes kombëtare. U shqua si një nga figurat qendrore të komunitetit shqiptar në Egjipt, duke kontribuar në përpjekjet për ruajtjen e identitetit kombëtar dhe për mbrojtjen e interesave të Shqipërisë.
Krijimtaria e tij letrare është mishërim i atdhedashurisë dhe i frymës përparimtare. Vepra më përfaqësuese mbetet përmbledhja poetike “Baba Tomorri” (1902), që përfshin edhe komedinë e njohur “Katërmbëdhjetë vjeç dhëndër”, një satirë e mprehtë ndaj zakoneve patriarkale. Gjatë jetës së tij, Çajupi botoi edhe “Përrallat e La Fontenit” (1921), të përshtatura në shqip, si dhe përmbledhjen “Lulet e Hindit” (1922), me përkthime nga letërsia sanskrite. Ai u bë gjithashtu zë kritik i kohës përmes publicistikës, veçanërisht me pamfletin “Klubi i Selanikut” (1909), ku ironizonte hipokrizinë politike dhe pasivitetin e elitave.
Trashëgimia e Çajupit mbetet një testament i gjallë i ndërthurjes së letërsisë me idealet kombëtare dhe frymës emancipuese të kohës së tij.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
