.png)
Përmes politikës, artit, sportit dhe shkencës, mijëra gra përpiqen çdo ditë të ndryshojnë botën. Disa prej tyre nuk arrijmë t’i njohim asnjëherë, por ka të tjera që arrijnë të mbizotërojnë me emrat e tyre: njerëz si Greta Thunberg, Carola Rackete, Hevrin Kalaf dhe Megan Rapinoe ishin protagonistet e këtij viti i cili po mbyllet.
Shkencëtare, aktiviste, politikane, artiste dhe sportiste: gratë e vitit 2019 i përfshijnë të gjitha këto fusha. Si çdo vit, në fund të vitit, mblidhen shumat e ditëve dhe muajve, si dhe qëllimet që janë arritur përmes personaliteteve të shquara.
Greta Thunberg, aktiviste
Lindur në vitin 2003, ajo është më e reja që hyn në listën e grave më të rëndësishme të vitit 2019. Emri i saj është i lidhur me një nga temat më të debatuara të vitit të kaluar, përkatësisht atë të urgjencës klimatike: gjithçka fillon më 20 gusht 2018, kur Greta Thunberg anashkalon shkollën për t'u ulur me orë të tëra para parlamentit suedez me shenjën ikonike “Skolstrejk för klimatet”. Ftesa e saj për “grevën për klimën” në një kohë të shkurtër u prit nga të rinj nga e gjithë bota, dhe nga botimi i librit “Shtëpia jonë është në zjarr”, për fjalimet në Parlamentin Europian: një shembull i shkëlqyeshëm që ka treguar që askush nuk është shumë i ri për t’u dëgjuar, dhe të përpiqet të bëjë ndryshime.
Sanna Marin, kryeministrja finlandeze
Megjithëse pas emërimit të saj si kryeministre, Sanna Marin deklaroi qartë se ajo kurrë nuk kishte menduar “për moshën apo gjininë”, çështja e saj është bërë me rëndësi ndërkombëtare. Ndoshta jo aq shumë në Finlandë, ku gratë në politikë kanë qenë gjithmonë atje, por në pjesën tjetër të botës ku, edhe sot, arritjet dhe sukseset e grave janë ende të vështira. Nga primatët, megjithatë, Sanna tashmë ka mbledhur disa: ajo është kryeministrja më e re në botë, si dhe vendi i saj, gjithmonë ka qenë në pararojë të luftës për të drejtat civile duke qenë vajza e një palë prindërish të të njëjtit seks. Një shembull i rëndësishëm për t’u parë në shumë fronte.
Rebecca Salter, Presidente e Akademisë Mbretërore
Më 10 Dhjetor 2019, Akademia Mbretërore e Arteve zgjodhi Presidentin e saj të 27-të: dhe pas dy shekujve e gjysmë të mbizotërimit mashkull, ishte radha e një gruaje. Kjo është 64-vjeçarja Rebecca Salter, me origjinë nga Sussex dhe eksperte në artin dhe kulturën japoneze, si dhe artiste dhe shkrimtare e dy vëllimeve të rëndësishme kushtuar pikërisht bashkimit midis Lindjes dhe Perëndimit. Rebecca Salter tha se ishte entuziaste për detyrën e saj të re, në një vit të rëndësishëm siç është përvjetori i 250-të i akademisë: me të, vjen një ndryshim që pritej për një kohë të gjatë.
Fabiola Gianotti, drejtore e përgjithshme e CERN
Përkundër risive që Salter përfaqëson për botën akademike britanike, të flasësh për gra dhe art është gjithmonë më e lehtë se sa të ndërthurësh gra dhe shkencë. Por shembulli i Fabiola Gianotti, si ajo e qindra kolegëve të saj të kërkimit, është i rëndësishëm: Po pse? Sepse më 6 nëntor 2019 ajo u zgjodh, për herë të dytë, si menaxhere e përgjithshme e CERN në Gjenevë: në vitin 2014 ajo ishte gruaja e parë që e mbajti këtë pozicion dhe sot, me një mandat që do të zgjasë deri në vitin 2025, ajo është drejtoresha e parë në histori, me mandate të rinovuar. Një partneritet, ai midis grave dhe shkencës, i cili falë saj bëhet i qëndrueshëm.
Alexandria Ocasio-Cortez, anëtare e Kongresit të SHBA
“Nga vij unë, kodi postar përcakton fatin. Dhe gratë si unë nuk pritet të kandidojnë për në Kongres”: Alexandria Ocasio-Cortez, megjithatë, e mohoi veten duke u bërë, në moshën vetëm 29 vjeç, gruaja më e re e zgjedhur ndonjëherë në detyrë Anëtar i Parlamentit në historinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Një grua e fortë dhe e durueshme. Veçanërisht në vitin e fundit, në fakt, Alexandria shpesh është shfaqur në faqet e para të gazetës për sulmet e shpeshta të pësuara nga Presidenti Trump, por mbi të gjitha, për idetë e saj mbi shëndetin publik, universitetet, burgjet dhe mjedisin. Demonstrimi se edhe “nëse nuk parashikohet”, është e mundur.
Carola Rackete, kapitene e Sea Watch 3
“Jeta ime ka qenë e lehtë, unë munda të vij në tre universitete, jam e bardhë, gjermane, lindur në një vend të pasur dhe me pasaportën e duhur. Kur e kuptova, ndjeva një detyrim moral të ndihmoja ata që nuk kishin të njëjtat mundësi si të miat”. Kjo deklaratë, e lëshuar para se të hynte në Lampedusa, do të ishte e mjaftueshme për të shpjeguar pse Carola Rackete ishte një nga gratë më emblematike të vitit 2019. 31 vjeç, pesë gjuhë, diplomë në shkenca detare, master në ruajtjen e mjedisit, përvojë gati dhjetëvjeçare në det midis akullit të Polit të Veriut dhe më pas me Greenpeace dhe Sea Watch. Të bësh zgjedhje të vështira, dhe të jesh në gjendje të njohësh vendin e privilegjit në shoqëri, duke e sfiduar atë, nuk është për të gjithë, nuk e bëjnë të gjithë.
Nasrin Sotoudeh, avokate
33 vjet burg: ky ishte dënimi për Nasrin Sotoudeh, avokate iraniane për të drejtat e njeriut që kishte bërë tituj në vitet e fundit për betejat e saj kundër gjendjes së grave dhe kundër dënimit me vdekje. Në vitin 2019 dënimi u konfirmua gjithashtu në apel, dhe deri më tani, rezulton të jetë një nga më të ashprat e vendosura ndonjëherë në vitet e fundit për aktivistët e të drejtave të njeriut.
Hevrin Kalaf, sekretare e Lëvizjes Ardhmëria Kurde
Të vdesësh në moshën tridhjetë e pesëvjeçare në luftë në 2019 është një dukuri e rrallë. Dhe është edhe më pak e rrallë nëse dikush është një grua, dhe nëse lufta është për Konfederalizmin Demokratik të Perëndimit. Edhe sikur Hevrin Kalaf të kishte zgjedhur ta luftonte përmes veprimtarisë politike që i kishte dhënë asaj pseudonimin “Ministri i Jashtëm i Perëndimit”, dhe jo duke mbartur një pushkë si mijëra gra të tjera të angazhuara ende në front, fundi nuk do të kishte qenë i ndryshëm. E vrarë më 12 tetor 2019 gjatë një operacioni ushtarak turk, Hevrin kishte qenë në pararojë për vite me radhë për njohjen e identitetit të popullit kurd dhe për të drejtat e grave që në historinë e këtij populli kanë pasur gjithnjë një rëndësi themelore.
Beatrice Venezi, dirigjente
Beatrice Venezi, e lindur në 1990 dhe e lindur në Lucca, është dirigjentja më e re në Itali. Në 2017 emri i tij filloi të rezonojë në një mënyrë të rëndësishme në teatrot në mbarë botën, nga Japonia në Liban në Argjentinë, duke sfiduar një mjedis që, edhe sot, është i lidhur fort me figurat mashkullore. 2019 ishte një vit i veçantë për të: futur nga Forbes në renditjen e 100 grave më me ndikim italian në botë, ajo publikoi librin e saj të parë, “E lumtur me zjarrin. Duke u dashuruar me muzikën klasike”(UTET), dhe publikoi albumin e tij të parë “Udhëtimi im. Punimet Simfonike të Puccini”. Beatrice kurrë nuk i ka kushtuar vëmendje vështirësive që lidhen me të qenurit grua në një mjedis si ai i muzikës klasike dhe, me këmbë në tokë, ajo po e revolucionon ngadalë.
Megan Rapinoe, futbolliste
2019-ta ishte një vit i rëndësishëm edhe për të gjitha ato gra që, ende me vështirësi, përpiqen ta përcaktojnë veten përmes sportit. Dhe, veçanërisht kur bëhet fjalë për futbollin, nuk është një gjë e thjeshtë për të bërë. Qindra atletë të përfshirë në Kampionatin Botëror të Grave e kanë demonstruar këtë, dhe ajo, gruaja që doli nga kjo përvojë si fituese në të gjitha frontet, e vërtetoi: Megan Rapinoe, pasi rrëmbeu titullin botëror me shoqet e saj nga kombëtarja amerikane, iu dha edhe Topi i Artë 2019 dhe Këpucët e Arta: por, edhe më shumë, Megan nuk e ka harruar kurrë angazhimin e domosdoshme për të fituar, brenda dhe jashtë fushës.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
