.png)
Inteligjenca artificiale ka deshifruar strukturën e pothuajse çdo proteine të njohur për shkencën, duke hapur rrugën për zhvillimin e ilaçeve ose teknologjive të reja. Këto metoda do të trajtojnë sfidat globale si uria ose ndotja.
Proteinat janë blloqet ndërtuese të jetës. Të formuara nga zinxhirë aminoacidesh, të palosur në forma komplekse, struktura e tyre 3D përcakton kryesisht funksionin e tyre.
Pasi të dini se si paloset një proteinë, mund të filloni të kuptoni se si funksionon dhe si të ndryshoni sjelljen e saj.
Megjithëse ADN-ja ofron udhëzimet për krijimin e zinxhirit të aminoacideve, parashikimi se si ato ndërveprojnë për të formuar një formë 3D ishte më i ndërlikuar. Shkencëtarët kishin deshifruar vetëm një pjesë të proteinave prej 200 metrash të njohura për shkencën.
Në nëntor 2020, grupi i inteligjencës “DeepMind” njoftoi se kishte zhvilluar një program të quajtur “AlphaFold” që mund të parashikonte me shpejtësi këtë informacion.
Që nga ajo kohë, ajo ka qenë duke gërmuar nëpër kodet gjenetike të çdo organizmi që ka sekuencën e gjenomit të tij dhe ka parashikuar strukturat e qindra miliona proteinave që ato përmbajnë kolektivisht.
Vitin e kaluar, DeepMind publikoi strukturat e proteinave për 20 specie. Tani ka përfunduar punën dhe ka treguar strukturat e parashikuara për më shumë se 200 milion proteina.
“Të dhënat tregojnë struktura parashikuese për bimët, bakteret, kafshët dhe shumë organizma të tjerë, duke hapur mundësi të mëdha të reja që “AlphaFold” të ketë një ndikim në çështje të rëndësishme, si pasiguria ushqimore dhe sëmundjet e neglizhuara”, tha Demis Hassabis, themeluesi i DeepMind dhe shefi ekzekutiv.
Shkencëtarët tashmë po përdorin disa nga parashikimet e tij të mëparshme për të ndihmuar në zhvillimin e ilaçeve të reja.
Në maj, studiuesit e udhëhequr nga Mattheë Higgins në Universitetin e Oksfordit njoftuan se kishin përdorur modelet e AlphaFold, për të ndihmuar në përcaktimin e strukturës së një proteine kryesore të parazitit të malaries dhe për të gjetur se ku kishte të ngjarë të lidheshin antitrupat, që mund të bllokonin transmetimin e parazitit.
“Më parë, ne kishim përdorur një teknikë të quajtur kristalografia e proteinave për të gjetur se si duket kjo molekulë, por për shkak se është mjaft dinamike dhe lëviz përreth, ne thjesht nuk mund ta kapnim atë,” tha Higgins.
Modelet e AlphaFold po përdoren gjithashtu nga shkencëtarët në Qendrën për Inovacionin e Enzimave të Universitetit të Portsmouth, për të identifikuar enzimat nga bota natyrore që mund të modifikohen për të tretur dhe ricikluar plastikën.
“Na u desh mjaft kohë për të kaluar nëpër këtë bazë të dhënash masive të strukturave, por hapëm të gjithë këtë grup të formave të reja tre-dimensionale që nuk i kishim parë kurrë më parë, të cilat në fakt mund të shpërbënin plastikën”, tha John McGeehan,
Dame Janet Thornton, drejtuesja e grupit dhe shkencëtarja e lartë në Institutin Evropian të Bioinformatikës të Laboratorit Evropian të Biologjisë Molekulare, tha se parashikimet e strukturës së proteinave “AlphaFold” tashmë po përdoren në një mori mënyrash.
“Unë pres që ky përditësim i fundit do të shkaktojë një ‘ortek’ zbulimesh të reja efikase në muajt dhe vitet në vijim”, përfundoi Thornton.
Burimi: The Guardian / Përshtati: Gazeta "Si"
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
