.png)
Kur mund të mbarojë makthi i inflacionit? Vendet e OECD, kryesisht të pasura, kanë parë një rënie të inflacionit gjatë këtij viti. Edhe të rritjes së pagës. Investitorët janë plot shpresë se shumë shpejt do të nisë dhe rënia e interesave.
Por ata e kanë pak me nxitim. Vitin e shkuar “The Economist” mati efektin e zgjatur të inflacionit dhe tregonte se sëmundja po prekte të gjithë botën e pasur. “The Economist” ka përsëritur analizën, duke u fokusuar në pesë masa: inflacioni bazë, kostot e punës për njësi, “shpërndarja e inflacionit”, pritshmëritë e inflacionit dhe sjellja e kërkimit në Google.
Në përgjithësi, të dhënat tregojnë se inflacioni mbetet i rrënjosur, ndoshta më shumë se në vitin 2022. Vendi me rezultatin më të keq majin e kaluar, Kanadaja, zë vendin e tretë këtë herë. Gjërat janë të tmerrshme në vendet anglofone, përfshirë Australinë dhe Britaninë. Megjithatë ka pika të ndritshme. Italia dhe Spanja po ecin mirë. Në Japoni dhe Korenë e Jugut beteja është pranë fundit. Çfarë mund të mësojnë të vrarët nga vrasësit e inflacionit?
Fillojmë me vendet problematike. Në Australi, performuesi më i keq, tregu i punës është nën flakë. Gjatë vitit të kaluar kostot e punës, të matura me atë se sa punëdhënësit paguajnë punëtorët për të prodhuar një njësi prodhimi, janë rritur me një masë të madhe 7.1%—më shpejt se në çdo vend tjetër të matjes.
Vendet e tjera anglofone kanë probleme të ndryshme. Një grup të dhënash nga studiues në Bankën e Rezervës Federale të Cleveland; Morning Consult, një firmë të dhënash; dhe Raphael Schoenle i Universitetit Brandeis ofron një matës ndërvendor të asaj që publiku pret të ndodhë me çmimet. Kanadezët mendojnë se çmimet e konsumit do të rriten me 5.7% gjatë vitit të ardhshëm, më i larti i çdo vendi në kampionin tonë. Kanadezët po kërkojnë më shpesh terma që lidhen me inflacionin. Britanikët, nga ana e tyre, po vuajnë nga inflacioni bazë (d.m.th., duke përjashtuar çmimet e ushqimeve dhe energjisë) prej 6.1%, nga viti në vit, më i larti i çdo vendi. Amerika nuk ia del shumë keq në asnjë masë. Njëlloj, megjithatë, ajo nuk bën shumë mirë në asnjë.
Kjo ‘këmbëngulje’ e inflacionit mund të pasqyrojë faktin se stimuli fiskal në të gjithë vendet anglofone në 2020-2021 ishte rreth 40% më lehtësues se në vendet e tjera të pasura. Ai ishte gjithashtu i fokusuar më shumë në ndihmat për familjet, si çeqet stimuluese, sesa në masat për të mbajtur gjallë bizneset, të cilat mund të kenë nxitur më tej kërkesën. Në të vërtetë, një punim i ri nga Robert Barro i Universitetit të Harvardit dhe Francesco Bianchi i Universitetit Johns Hopkins gjen prova për një lidhje midis zgjerimit fiskal gjatë pandemisë Covid-19 dhe inflacionit pasues.
Politika monetare është një tjetër faktor në punë. Kur goditi Covid, bankat qendrore në Amerikë, Australi, Britani dhe Kanada ulën normat e interesit mesatarisht me 1 pikë përqindjeje, dy herë shumë se sa në vendet e tjera të botës së pasur. Ky stimul shtesë mund të ketë shtyrë inflacionin. Gjatë vitit të kaluar, vendet anglishtfolëse kanë marrë gjithashtu shumë emigrantë, të cilët në afat të shkurtër mund të jenë inflacionistë, sepse të ardhurit e rinj konkurrojnë për strehim dhe rrisin qiratë. Vlerësimet nga Goldman Sachs, një bankë, nënkuptojnë se norma aktuale e emigracionit vjetor të Australisë prej 500.000 njerëzve po e rrit inflacionin me rreth 0.5 pikë përqindjeje.
Pra, pse vendet e tjera po ecin më mirë? Përvoja e shkurtër e Azisë me inflacion të lartë së shpejti mund të përfundojë. Japonezët presin që çmimet të rriten me vetëm 1.5% gjatë vitit të ardhshëm; Koreanët e Jugut kanë gjëra më të mira për të bërë në internet sesa të kërkojnë informacione rreth inflacionit. Historia e fundit mund të luajë një rol në shpjegimin e kësaj shfaqjeje. Para Covid-it, vendet e pasura aziatike kishin jetuar me inflacion të ulë. Pas rritjes së inflacionit në vitet 2021-2022, sjellja e firmave dhe familjeve mund të jetë zhvendosur më shpejt në një drejtim disinflacioniste. Në të kundërt, në vende si Britania, e cila kishte përjetuar rritje të inflacionit në 2008, 2011 dhe 2017, njerëzit mund të kenë zhvilluar një mentalitet më inflacionist.
Në Europë pritjet për inflacionin kanë rënë shumë nga kulmi i tyre. Fotografia është veçanërisht rozë në një pjesë të kontinentit. Për shkak të një kombinimi të politikës dhe fatit, rritjet e çmimeve të energjisë nuk ishin aq të mprehta vitin e kaluar në Itali dhe Spanjë si në vendet e tjera, gjë që mund t’i ketë penguar njerëzit të parashikojnë inflacion të mëtejshëm.
Franca, me një ekonomi më të fortë, është diku midis Anglosferës dhe Azisë. Gjermania është një histori tjetër. Njëherë e një kohë, punëtorët e saj njiheshin për kufizimin e pagave. Tani, me një treg të ngushtë pune, kostot e punës për njësi po rriten me më shumë se 7% në vit. Shpërndarja e çmimeve është gjithashtu jashtëzakonisht e lartë. Në atë që do të jetë një burim kënaqësie në shumë kryeqytete evropiane, ekonomistët gjermanë po i shohin gjithnjë e më shumë me zili vendet e Evropës Jugore.
Burimi: The Economist, Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
