Gazeta Si – Finlanda duket se po gërmon për të hapur llogore, për t’u strehuar nga dimri, por edhe nga një armik i mundshëm.
Në fakt, nën tokën e kryeqytetit Helsinki, kalon një rrjet tunelesh 300 kilometra të gjatë ku “fundoset” jeta e përditshme e banorëve: ata nuk presin vetëm shinat e metrosë, por edhe hapësira tregtare, parkingje makinash, qendra sportive dhe pista makinash.
Këto tunele shpesh kanë një funksion të dyfishtë: brenda 72 orëve, në rast të një sulmi armik, ato duhet të jenë në gjendje të shndërrohen në strehimore për popullatën.
Dhe kështu, pishina Itäkeskus e gdhendur në gur – një strukturë me dy dërrasa zhytjeje, gjashtë sauna dhe një dhomë masazhi – mund të sigurojë strehim për 3800 banorë në rast rreziku.
FINLANDA, TRE LUFTËRAT
Që nga vitet 1950, me ligj, çdo bllok dhe çdo ndërtesë zyre në Finlandë duhet të ketë një bunker.
Arsyet janë historike dhe gjeografike: vendi ndan një kufi prej 1,340 kilometrash me Rusinë dhe zhvilloi tre luftëra të përgjakshme midis 1918 dhe 1944, të cilat i kushtuan 120 mijë vdekje – nga një popullsi që në atë kohë ishte rreth 3.5 milionë – mbi 10% të territorit.
Pra, pushtimi rus i Ukrainës ka nxjerrë në sipërfaqe frikën e finlandezëve dhe i ka shtyrë autoritetet nën tokë, për të numëruar ato strehimore të ndërtuara për gjysmë shekulli: regjistrimi i urdhëruar në vitin 2022 nga Ministria e Brendshme numëronte 5 mijë prej tyre në kryeqytet dhe 50.500 të shpërndara në të gjithë vendin, mjaftueshëm për t’u siguruar strehim të menjëhershëm për 4.8 nga 5.5 milionë banorët.
“Në 72 orë ne mund të zgjidhim shumicën e problemeve”, – siguroi dy vjet më parë nënkoloneli Petri Toivonen, i cili drejton komitetin që identifikon rreziqet për sigurinë e vendit dhe planifikon zgjidhjet.
Ajo ka përzgjedhur 57 detyra strategjike për të siguruar 7 funksionet jetike të shoqërisë: nga siguria e brendshme te mbrojtja, nga aktivitetet ndërkombëtare te shërbimet, deri te qëndrueshmëria psikologjike.
Qasja finlandeze është e ndarë, me nuanca të ndryshme, nga të gjithë fqinjët nordikë me pamje nga Deti Baltik, skena e incidenteve dhe sabotimeve në dy vitet e fundit.
Përveç misterit të madh të Nord Stream – tubacioni i gazit që lidhi Rusinë dhe Gjermaninë, i cili shpërtheu nën ujë më 26 shtator 2022 pa u identifikuar përgjegjësit – ka pasur një mori incidentesh të vogla ose të supozuara: kabllo të prera nëndetësesh, sulme kibernetike në vendet qeveritare dhe infrastrukturën kritike dhe dronët që fluturojnë shumë afër bazave ushtarake.
Rasti i fundit, një muaj më parë, kishte të bënte me kabllot me fibra optike që lidhnin Finlandën dhe Suedinë: mendohej se ishte sabotim rus, por duket se ato ishin shkëputur gabimisht.
Këto incidente – së bashku me pushtimin e Ukrainës – kanë kontribuar në rritjen e paranojës së qytetarëve nordikë dhe vigjilencës së qeverive të tyre.
Në Danimarkë, për shembull, Agjencia e Menaxhimit të Emergjencave u dërgoi një email të gjithë banorëve të rritur në qershor për të dhënë udhëzime se sa batanije, ushqim, ujë – tre litra për person – dhe ilaçe duhet të kenë në shtëpi për t’u marrë me një krizë të papritur.
“Nëse mund të duroni për tre ditë vetë, – thuhet në mesazh, – autoritetet mund të fokusohen në stabilizimin e situatës”.
Askush – theksoi ministri Troels Lund Poulsen – “nuk duhet të frikësohet nga ky mesazh: Danimarka nuk kërcënohet nga një sulm i menjëhershëm konvencional”.
NË SUEDI, 5 MILIONË KOPJE TË LIBRIT: NË RAST KRIZE APO LUFTE
Në të njëjtën kohë, qeveria e udhëhequr nga Mette Frederiksen krijoi një Ministri të Krizave për t’iu përgjigjur kërcënimeve dhe spiunazhit hibrid rus, për të menaxhuar emergjencat dhe për të rritur sigurinë publike.
“Ne duhet të përgatitemi për të luftuar gjithnjë e më shumë sulme kibernetike, – shpjegoi kryeministrj në fund të gushtit. – Përndryshe ne rrezikojmë që infrastrukturat tona kritike mund të neutralizohen”.
Në Suedi, në mesin e nëntorit, banorët morën një broshurë – me titull: “Në rast krize lufte”, drejtuar të gjitha familjeve dhe shpërndarë në 5 milionë kopje – me informacionin e nevojshëm për përgatitjen dhe tejkalimin e një konflikti ose një krize të papritur.
Botimi i parë daton në Luftën e Dytë Botërore, më pas u përditësua gjatë Luftës së Ftohtë dhe herën e fundit gjashtë vjet më parë.
Qeveria e Stokholmit vendosi të publikojë një version të ri për shkak të asaj që e quan “një përkeqësim i sigurisë”, i cili dyfishoi numrin e faqeve.
Konteksti global ka ndryshuar, vuri në dukje muajt e fundit ministri i Mbrojtjes Civile, Carl-Oskar Bohlin dhe informacioni i dhënë familjeve suedeze duhet të pasqyrojë këto ndryshime.
Prandaj, ata rekomandojnë qytetarët që të rezervojnë patate, lakër, karota dhe vezë, por edhe kavanoza me salcë bolognese dhe thasë me supë me boronica për të mbijetuar 72 orë.
Në veçanti, megjithatë, në versionin e ri, ata i kanë dhënë më shumë rëndësi pjesës që ka të bëjë me rezistencën ndaj një pushtimi të mundshëm.
“Nëse Suedia do të sulmohej nga një vend tjetër, ne nuk do të dorëzoheshim kurrë, – thuhet në të. – Të gjitha informacionet në lidhje me ndërprerjen e rezistencës do të jenë të rreme”.
RREGULLI I QEVERISË FINLANDEZE: SHIKONI 100 VJET PAS DHE 100 PARA!
Pak a shumë në të njëjtat ditë, Norvegjia – e cila ndan një kufi prej gati 200 kilometrash me Rusinë – u dërgoi qytetarëve një broshurë me udhëzime për të mbijetuar një javë në rast të ngjarjeve ekstreme klimatike, luftës ose kërcënimeve të tjera.
Brenda kishte një listë të ushqime me jetëgjatësi si fasule të konservuara, shufra energjike apo makarona, por edhe ilaçe dhe tableta jodi që do të përdoren në rast “aksidenti” bërthamor.
“Ne dërguam 2.2 milionë kopje, një për çdo familje në vend”, – shpjegoi për BBC Tore Kamfjord, kreu i fushatës norvegjeze të vetëpërgatitjes së Mbrojtjes Civile.
Versioni i fundit daton në vitin 2018 dhe u përditësua jo vetëm për arsye gjeopolitike, por edhe për t’iu përgjigjur ndryshimeve klimatike: përmbytjet dhe ortekët janë shtuar, shpjegoi Kamfjord dhe bashkë me to janë rritur edhe rreziqet.
“Përgatitja e mirë emergjente është një investim në sigurinë e çdo qytetari dhe familjes së tij”, – thuhet në broshurën e qeverisë.
“Nëse ndiqni këshillat tona, do të jeni gati për të përballuar situatat emergjente: çdo gjë nga ndërhyrjet e vogla në jetën e përditshme deri tek krizat shumë më serioze”.
BROSHURA DIGJITALE
Finlanda ka përgatitur gjithashtu një broshurë të re digjitale – ajo në letër, saktësuan ata, do të kushtonte miliona dhe nuk do të mund të ishte përditësuar – me të cilën ofron të gjithë informacionin e nevojshëm për banorët e saj.
Ata shkojnë aq larg, sa të shpjegojnë se si presidenti dhe qeveria do të reagonte në rast sulmi të armatosur, duke theksuar se vendi është “i përgatitur mirë për vetëmbrojtje”.
Nuk është alarmizëm, por pragmatizëm, siç shpjegoi në vitin 2022 ministri i Jashtëm finlandez, Pekka Haavisto.
“Ne i shikojmë gjërat nga perspektiva e 100 viteve”, – tha ai pikërisht në ditët kur vendi i tij, duke lënë pas dekada neutraliteti, u pranua në NATO. “Ne shikojmë 100 vjet mbrapa dhe 100 drejt së ardhmes”.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
