.png)
Gazeta Si – Një plan paqeje me 28 pika për të tentuar t’i japë fund luftës në Ukrainë: dokumenti i përgatitur nga administrata Trump u publikua nga portali amerikan “Axios” dhe konfirmon shumë nga parashikimet e ditëve të mëparshme.
Drafti përfshin lëshimin e territorit për Rusinë, si dhe një angazhim nga Kievi për të mos u bashkuar me NATO-n dhe për të kufizuar forcat e tij të armatosura.
Udhërrëfyesi, i frymëzuar nga plani i fundit i paqes për Gazën, u zhvillua nga i dërguari amerikan Steve Witkoff me ndihmën e Sekretarit të Shtetit, Marco Rubio dhe dhëndrit të Donald Trump, Jared Kushner.
Ukraina nën presion – Prej kohësh është e qartë se negociatat për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë janë një çështje midis Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë, me Kievin që po lë vendin e dytë.
Një zyrtar anonim amerikan deklaroi se SHBA-të po i bëjnë presion Ukrainës që të miratojë planin me një “afat kohor agresiv”. Witkoff diskutoi gjithashtu propozimin me Kirill Dmitriev, CEO të Fondit Rus të Investimeve Direkte, i cili shprehu “optimizëm” për të, dhe më pas me Këshilltarin e Sigurisë Kombëtare të Ukrainës, Rustem Umerov.
Megjithatë, përmbajtja e dokumentit mund të ndryshojë ndërsa negociatat midis palëve vazhdojnë. Teksti i plotë është më poshtë.
1.Sovraniteti i Ukrainës. Pika e parë e propozimit “konfirmon” sovranitetin e Ukrainës.
2.Marrëveshje mos-sulmimi. Një marrëveshje gjithëpërfshirëse mossulmimi do të lidhet midis Rusisë, Ukrainës dhe Evropës. Të gjitha paqartësitë e 30 viteve të fundit do të konsiderohen të zgjidhura.
3.Asnjë pushtim rus. Është vendosur që Rusia nuk do të pushtojë vendet fqinje dhe se NATO nuk do të zgjerohet më tej.
4.Dialog i hapur midis Rusisë dhe NATO-s. Do të mbahet një dialog i hapur midis Rusisë dhe NATO-s, i ndërmjetësuar nga Shtetet e Bashkuara, për të zgjidhur të gjitha çështjet e sigurisë dhe për të krijuar kushtet për deeskalimin.
Qëllimi është të sigurohet siguria globale dhe të rriten mundësitë për bashkëpunim dhe zhvillim ekonomik në të ardhmen.
5.Garanci sigurie për Ukrainën. Ukraina do të marrë garanci të besueshme sigurie. Kjo është hera e parë që një dokument zyrtar amerikan e ka përdorur këtë term në lidhje me vendin e pushtuar.
Një zyrtar anonim i shpjegoi “Axios” se pasazhi është menduar si një “garanci e qartë” për Kievin nga Shtetet e Bashkuara.
Konkretisht, një draft i dytë i planit të Trump përfshin një garanci sigurie të modeluar sipas Nenit 5 të NATO-s, i cili do t’i angazhonte aleatët e SHBA-së dhe Evropës ta trajtonin një sulm ndaj Ukrainës si një sulm ndaj të gjithë “bashkësisë transatlantike”.
Ai thotë se çdo “sulm i armatosur i rëndësishëm, i qëllimshëm dhe i qëndrueshëm” i ardhshëm nga Rusia kundër Ukrainës, “do të konsiderohet një sulm që kërcënon paqen dhe sigurinë e komunitetit transatlantik” dhe se SHBA-të dhe aleatët do të përgjigjen në përputhje me rrethanat.
6.Kufizimi i ushtrisë ukrainase. Madhësia e Forcave të Armatosura të Ukrainës do të kufizohet në 600,000 personel.
Sipas një zyrtari ukrainas, ushtria ukrainase aktualisht numëron 800,000-850,000 ushtarë, ndërsa para luftës numëronte rreth 250,000.
7.Ukraina nuk i bashkohet kurrë NATO-s. Ukraina pranon të përcaktojë në kushtetutën e saj se nuk do t’i bashkohet NATO-s.
Po kështu, NATO pranon të përfshijë një dispozitë në statutet e saj që thotë se Ukraina nuk do të pranohet në të ardhmen.
8.Asnjë ushtar i NATO-s në Ukrainë. NATO pranon të mos stacionojë trupa në Ukrainë. Shtetet aleate, përfshirë Francën dhe Britaninë e Madhe, kanë punuar mbi propozime të veçanta që do të përfshinin një numër të vogël trupash evropiane në tokën ukrainase pas luftës. Plani i Trump, megjithatë, duket se e injoron këtë mundësi të fundit.
9.Avionë luftarakë evropianë gati në Poloni. Avionët luftarakë evropianë do të stacionohen në Poloni, në rast të ndonjë nevoje për të mbrojtur kontinentin.
10.Kushtet e SHBA-së për humbjen e garancive. Pika e dhjetë përcakton kushtet sipas të cilave garancitë e ofruara nga SHBA-ja do të skadonin:
-Shtetet e Bashkuara do të marrin kompensim për garancitë që kanë dhënë;
-nëse Ukraina do të pushtonte Rusinë, do të humbiste garancitë amerikane;
-nëse Rusia do të pushtonte Ukrainën (përsëri), përveç një përgjigjeje ushtarake të koordinuar dhe vendimtare, të gjitha sanksionet globale do të rivendoseshin, njohja e territoreve të reja dhe të gjitha përfitimet e tjera të kësaj marrëveshjeje do të anuloheshin;
-nëse Ukraina do të lëshonte një raketë në Moskë ose Shën Petersburg pa shkak, garancitë e sigurisë të përcaktuara nga plani do të konsideroheshin të pavlefshme.
11.Ukraina e lidhur me BE-në. Ukraina është e kualifikuar për anëtarësim në BE dhe do të marrë akses preferencial afatshkurtër në tregun evropian, ndërsa çështja është duke u shqyrtuar.
12.Rindërtimi i Ukrainës. Plani citon një “paketë të fuqishme gjithëpërfshirëse” masash për të rindërtuar Ukrainën, duke përfshirë:
krijimin e një Fondi Zhvillimi për Ukrainën për të investuar në sektorë me rritje të shpejtë, duke përfshirë teknologjinë, qendrat e të dhënave dhe inteligjencën artificiale;
Shtetet e Bashkuara do të punojnë me Ukrainën për të rindërtuar, zhvilluar, modernizuar dhe operuar së bashku infrastrukturën e gazit të Ukrainës, duke përfshirë tubacionet dhe objektet e magazinimit;
përpjekje të përbashkëta për të rehabilituar zonat e prekura nga lufta dhe për të restauruar, rindërtuar dhe modernizuar qytetet dhe zonat e banimit; zhvillimin e infrastrukturës; nxjerrjen e mineraleve dhe burimeve natyrore; Banka Botërore do të zhvillojë një paketë të posaçme financimi për të përshpejtuar këto përpjekje.
13.Rusia e riintegruar në ekonominë globale. Rusia do të riintegrohet në ekonominë globale:
Heqja e sanksioneve do të diskutohet dhe do të miratohet në faza dhe rast pas rasti;
Shtetet e Bashkuara do të hyjnë në një marrëveshje bashkëpunimi ekonomik afatgjatë për zhvillim të ndërsjellë në fushat e energjisë, burimeve natyrore, infrastrukturës, inteligjencës artificiale, qendrave të të dhënave, projekteve të minierave të metaleve të rralla në Arktik dhe mundësive të tjera të dobishme për biznesin reciprokisht;
Rusia do të ftohet të ribashkohet me G8-ën.
14.Asetet e ngrira ruse. Fondet e ngrira ruse do të përdoren si më poshtë:
100 miliardë dollarë nga asetet e ngrira ruse do të investohen në përpjekjet e udhëhequra nga SHBA-të për të rindërtuar dhe investuar në Ukrainë;
Shtetet e Bashkuara do të marrin 50% të fitimeve nga kjo iniciativë. Evropa do të japë 100 miliardë dollarë për të rritur investimet e disponueshme për rindërtimin e Ukrainës.
Fondet e ngrira evropiane do të lirohen. Fondet e mbetura të ngrira ruse do të investohen në një mjet të veçantë investimi SHBA-Rusi që do të zbatojë projekte të përbashkëta në fusha specifike.
Ky fond do të synojë forcimin e marrëdhënieve dhe rritjen e interesave të përbashkëta për të krijuar një nxitje të fortë për të mos u rikthyer në konflikt.
15.Grupi i monitorimit ruso-amerikan. Do të krijohet një grup i përbashkët pune ruso-amerikano për çështjet e sigurisë për të promovuar dhe siguruar pajtueshmërinë me të gjitha dispozitat e kësaj marrëveshjeje.
16.Politika ruse e mos-agresionit. Rusia do të sanksionojë në ligj politikën e saj të mos-agresionit ndaj Evropës dhe Ukrainës.
17.Paqja bërthamore SHBA-Rusi. Shtetet e Bashkuara dhe Rusia do të bien dakord të zgjasin vlefshmërinë e traktateve të mos-përhapjes dhe kontrollit bërthamor, duke përfshirë Traktatin START I, i nënshkruar për herë të parë në vitin 1991 dhe që skadon në shkurt 2026.
18.Ukraina jo-bërthamore. Ukraina pranon të jetë një shtet jo-bërthamor në përputhje me Traktatin për Mos-Përhapjen e Armëve Bërthamore.
19.Ndarja e Centralit Bërthamor të Zaporizhias. Centrali Bërthamor i Zaporizhias do të vihet në punë nën mbikëqyrjen e IAEA-s dhe energjia elektrike e prodhuar do të ndahet në mënyrë të barabartë midis Rusisë dhe Ukrainës (50/50).
20.Shtensionim dhe tolerancë mes rusëve dhe ukrainasve. Rusia dhe Ukraina angazhohen të zbatojnë programe edukative në shkolla dhe në të gjithë shoqërinë që synojnë promovimin e mirëkuptimit dhe tolerancës së kulturave të ndryshme dhe eliminimin e racizmit dhe paragjykimeve. Sipas kuadrit të mëposhtëm:
Ukraina do të miratojë standardet e BE-së mbi tolerancën fetare dhe mbrojtjen e pakicave gjuhësore;
të dy vendet do të bien dakord të shfuqizojnë të gjitha masat diskriminuese dhe të garantojnë të drejtat e medias dhe arsimit ukrainas dhe rus.
Dispozita të ngjashme u përfshinë gjithashtu në planin e parë të paqes të Trump të propozuar për Lindjen e Mesme në vitin 2020. E gjithë ideologjia dhe aktiviteti nazist duhet të refuzohen dhe të ndalohen.
21.Transferimi territorial te Rusia. Ndarja e territoreve do të ndodhë sipas skemës së mëposhtme:
Krimea, Luhansku dhe Donetsku do të njihen “de facto” si ruse, përfshirë edhe nga Shtetet e Bashkuara;
Khersoni dhe Zaporizhzhia do të ngrihen përgjatë vijës së kontaktit, që do të thotë njohje “de facto” përgjatë vijës aktuale të frontit;
Rusia do të heqë dorë nga territoret e tjera të dakorduara nën kontrollin e saj jashtë pesë rajoneve të aneksuara;
Forcat ukrainase do të tërhiqen nga pjesa e Oblastit të Donetskut që është aktualisht nën kontrollin e tyre. Kjo zonë tërheqjeje do të konsiderohet një zonë neutrale, e demilitarizuar, e njohur ndërkombëtarisht si territor që i përket Federatës Ruse. Forcat e Moskës zotohen të mos hyjnë në këtë zonë të demilitarizuar.
22.Asnjë përdorim force pas marrëveshjeve. Pas rënies dakord për marrëveshjet e ardhshme territoriale, si Rusia ashtu edhe Ukraina zotohen të mos i modifikojnë ato me forcë. Çdo garanci sigurie nuk do të zbatohet në rast të shkeljes së këtij angazhimi.
23.Lundrim i lirë në lumin Dniepër dhe Detin e Zi. Rusia nuk do ta pengojë Ukrainën të përdorë lumin Dniepër për tregti dhe do të arrihen marrëveshje për transportin e lirë të grurit përmes Detit të Zi.
24.Të burgosurit, fëmijët e deportuar dhe viktimat e konfliktit. Do të krijohet një Komitet Humanitar për të zgjidhur çështjet e pazgjidhura:
Të gjithë të burgosurit dhe trupat e mbetur do të shkëmbehen në bazë të parimit “të gjithë për të gjithë”;
Të gjithë civilët dhe pengjet e ndaluara do të kthehen, përfshirë fëmijët;
Do të zbatohet një program ribashkimi familjar;
Do të merren masa për të lehtësuar vuajtjet e viktimave të konfliktit.
25.Zgjedhje në Ukrainë brenda 100 ditëve. Është përcaktuar që zgjedhjet do të mbahen në Ukrainë brenda 100 ditëve nga nënshkrimi zyrtar i marrëveshjeve.
26.Amnisti e plotë për veprimet në kohë lufte. Të gjitha palët e përfshira në këtë konflikt do të marrin amnisti të plotë për veprimet e tyre gjatë luftës dhe do të zotohen të mos bëjnë asnjë kërkesë ose të shqyrtojnë asnjë ankesë në të ardhmen.
27.Marrëveshje e garantuar nga SHBA-të. Kjo marrëveshje do të jetë ligjërisht e detyrueshme. Zbatimi i saj do të monitorohet dhe garantohet nga Këshilli i Paqes, i kryesuar nga Donald Trump.
Sanksionet do të vendosen në rast shkeljesh. Ky është i njëjti kuadër i përgjithshëm i propozuar nga Trump për marrëveshjen e paqes në Gaza.
28.Armëpushim i menjëhershëm. Pasi të gjitha palët të kenë rënë dakord për këtë memorandum, armëpushimi do të hyjë në fuqi menjëherë, pasi të dyja palët të tërhiqen në pikat e dakorduara për të filluar zbatimin e marrëveshjes.
Përshtati në shqip: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
