.png)
Nga Gazeta Si- Kur Donald Trump u betua si president i SHBA-së për herë të dytë në janar, ai bëri një premtim. “Do jem paqebërës dhe unifikues”, u tha ai njerëzve.
Pastaj, pak më shumë se 100 ditë më vonë, gjatë turneut të tij të parë jashtë vendit, i cili e çoi në tre shtete të pasura arabe, ai u mburr se po e mbante atë premtim.
“Do t’ju them se bota është një vend shumë më i sigurt tani”, tha ai duke iu referuar Ukrainës. “Mendoj se brenda dy ose tre javësh mund të kemi një vend shumë më të sigurt”.
Por sa përparim po bën në të vërtetë i vetëshpalluri “paqebërësi më i mirë në botë”? A po e shndërron Trump botën në një vend më të sigurt, ose një vend më të rrezikshëm?
Ka shumë këndvështrime për përgjigjen.
Është e vështirë të injorohet realiteti në terren në ndoshta dy konfliktet më të shquara të botës.
Presidenti Trump mburret se është i vetmi që mund të arrijë një marrëveshje me homologun e tij rus Vladimir Putin, por Rusia tani po e godet Ukrainën me numrin më të madh të dronëve dhe raketave që nga pushtimi i saj në shkallë të plotë në vitin 2022.
Dhe ai ka bërë thirrje të përsëritura për një armëpushim në Gaza, por këtë javë stafi në Spitalin e Kryqit të Kuq thotë se po marrin numrin më të lartë të pacientëve të plagosur nga armët që kur kanë hapur klinikën e tyre më shumë se një vit më parë.
Megjithatë, në fronte të tjera, ka disa shkëndija drite në errësirë.
Bisedimet bërthamore midis SHBA-së dhe Iranit janë duke u zhvilluar, të nxitura nga një president amerikan i cili këmbëngul se dëshiron të arrijë një marrëveshje të mirë dhe të shmangë një luftë shkatërruese.
Raundi tjetër i këtyre bisedimeve, i ndërmjetësuar nga Omani, pritet të zhvillohet të dielën, megjithëse nuk dihet sa mund të bëhen pas sulmit Izraelit.
Siria ka më shumë shanse luftimi për të trajtuar tensionet e rrezikshme të brendshme, si dhe varfërinë e thellë, pasi Presidenti Trump njoftoi papritur muajin e kaluar se sanksionet ndëshkuese ndaj vendit do të hiqeshin me nxitjen e aleatit të tij saudit.
“Janë kohërat më të këqija dhe më të mirat”, thotë për BBC David Harland, drejtor ekzekutiv i Qendrës për Dialog Humanitar në Gjenevë.
“Tani ka më shumë luftëra se kurrë në botë, por më shumë konflikte janë në tryezën e negociatave dhe disa po ecin përpara.”
Ka të vërtetë në pretendimin e Trump se vetëm ai mund të ulë në tryezë njerëz për të folur për paqen. Ai është i vetmi udhëheqës botëror që Putini dhe kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, ndër të tjerë, e dinë se duhet ta dëgjojnë.
“Sigurisht, ata kanë frikë prej tij”, thotë K. T. Mcfarland, ish-zëvendëskëshilltari i sigurisë kombëtare i Trump.
Motoja e tij “paqe përmes forcës” mbështetet në besimin e tij se forca e tij e personalitetit, kërcënimet e guximshme dhe telefonatat e drejtpërdrejta mund t’i japin fund luftërave. Ai madje tha se mund t’i jepte fund luftërave brenda një dite, por qartësisht nuk e ka bërë.
Megjithatë, Trump i ka shtyrë zyrtarët rusë dhe ukrainas të kthehen në tryezën e negociatave, por ka pasur pak përparim përtej disa shkëmbimeve të rëndësishme të të burgosurve. Presidenti Putin nuk tregon shenja se është gati t’i japë fund kësaj lufte të rëndë.
Kërcënimet e Trump për ultimatume “ferri”, si dhe presioni ndaj Izraelit, ndihmuan në arritjen e një marrëveshjeje armëpushimi në Gaza në janar, madje edhe para se ai të betohej në detyrë më 20 janar. Por armëpushimi, i përshkruar nga Trump si “epik”, u shemb në mars.
“Atij nuk i pëlqen të hyjë në detaje”, thotë një diplomat arab, duke nënvizuar preferencën e presidentit për marrëveshje të shpejta dhe të lehta në ato që janë konflikte thellësisht komplekse.
“Ne të gjithë duam marrëveshje, por e dimë se marrëveshjet nuk funksionojnë ose nuk zgjasin, nëse nuk janë marrëveshje paqeje, në krahasim me marrëveshjet e përfundimit të luftës”, tha Martin Griffiths, ish-nënsekretar i Përgjithshëm i OKB-së, i cili tani është Drejtor Ekzekutiv i Grupit Ndërkombëtar të Ndërmjetësimit.
Trump ka kritikuar gjithashtu aftësitë e diplomatëve me përvojë.
“Ata mund t’i njohin lumenjtë, malet, terrenin, por nuk dinë si të bëjnë një marrëveshje”, tha ai.
Në vend të kësaj, ai preferon të përdorë ata që merren me marrëveshjet e botës së tij të pronave, mbi të gjitha shokun e tij të golfit dhe ish-avokatin dhe investitorin e pasurive të paluajtshme Steve Ëitkoff, i cili po xhonglon me të gjitha dosjet e ndërlikuara mbi Ukrainën, Gazën, Iranin dhe më shumë.
‘Kryqëzata’ e Presidentit Trump “Make America Great Again” shkon përtej marrëveshjeve individuale. Ai ka shkelur me forcë rendin botëror të bazuar në rregulla që krijoi themelet për stabilitetin dhe sigurinë globale pas Luftës së Dytë Botërore.
Kërcënimet e tij të përsëritura për të marrë kontrollin e Kanalit të Panamasë, për të blerë Groenlandën dhe për ta kthyer Kanadanë në shtetin e 51-të të SHBA-së kanë tronditur, dhe frikësuar, kryeqytetet në të gjithë botën.
Tarifat e tij të larta të vendosura si ndaj aleatëve ashtu edhe ndaj kundërshtarëve kanë shkaktuar taksa hakmarrëse dhe frikë nga një luftë tregtare globale dobësuese, ndërkohë që kanë tendosur edhe aleancat ndërkombëtare të vjetra.
Por ai ka nxitur edhe të tjerë, përfshirë aleancën ushtarake të NATO-s, shefi i së cilës tani po përforcon urdhrin e Uashingtonit, që anëtarët të rrisin ndjeshëm shpenzimet e tyre ushtarake.
Presidenti amerikan mori gjithashtu meritat për një armëpushim të ndërmjetësuar midis Indisë dhe Pakistanit pas ditësh sulmesh ndërkufitare midis fqinjëve muajin e kaluar. Ndërhyrja e vonuar e SHBA-së bëri një ndryshim të madh, por shumë të tjerë u përfshinë.
Qasja e tij e orientuar drejt biznesit “Amerika e Para” ka nënkuptuar gjithashtu që konflikte të tjera, përfshirë vrasjet në Sudan, nuk po bien më në radarin e tij.
Por palët ndërluftuese në shumë rajone tani po e joshin atë, duke përdorur pasurinë e tyre minerale dhe potencialin e investimeve si një monedhë negociuese. Marrëveshja e propozuar e presidentit për siguri për mineralet në Kongon e shkatërruar nga lufta, për shembull, ka provokuar një kor shqetësimi se nuk trajton shkaqet rrënjësore të konfliktit.
“Nëse mund të përdoret një marrëveshje për mineralet për t’i dhënë fund dekadave të luftës, atëherë ka vende që do ta kishin rregulluar këtë tashmë”, tha Presidentja e Grupit Ndërkombëtar të Krizave, Comfort Ero.
Shkurtimet e administratës së tij për agjencitë e ndihmës së OKB-së dhe çmontimi i agjencisë amerikane të ndihmës USAID, kanë thelluar gjithashtu vuajtjet e njerëzve të zhvendosur dhe të margjinalizuar në shumë rajone dhe kanë përkeqësuar tensionet.
Dhe, vetëm pas disa muajsh të presidencës së tij të dytë, zhgënjimi i Trump me aktorët e papajtueshëm e ka çuar atë të lëshojë kërcënime për të “marrë një hap prapa” dhe për t’u larguar nga konfliktet si Ukraina.
“Marrëveshjet zgjasin përgjithmonë”, thotë Martin Griffiths, ish-nënsekretari i Përgjithshëm i OKB-së.
“Duhet të fillosh dhe duhet të qëndrosh.”
Marrë nga: BBC. Përshtati në shqip: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
