.png)
Nga Gazeta ‘Si’- Mbrëmjen kur Donald Trump mundi Kamala Harris, vendi i Netanyahut u gëzua.
Prezantuesit e lajmeve në Channel 14, ekuivalenti izraelit i Fox News, ngritën dolli drejtpërdrejt në transmetim për fitoren e Trump. Yinon Magal, prezantuesi ultranacionalist i emisionit kryesor të krahut të djathtë në Izrael, udhëhoqi audiencën e tij në një raund këngësh festive, ndërsa fytyra e Trump buzëqeshi në ekranin pas tyre.
Vetë Benjamin Netanyahu e uroi Trumpin për “rikthimin më të madh të historisë”. Udhëheqësi izraelit dhe aleatët e tij dukeshin të sigurt se kthimi i Trump në Shtëpinë e Bardhë paralajmëronte mbështetje të pakushtëzuar për fantazitë e tyre më të zjarrta.
Dear Donald and Melania Trump,
— Benjamin Netanyahu – בנימין נתניהו (@netanyahu) November 6, 2024
Congratulations on history’s greatest comeback!
Your historic return to the White House offers a new beginning for America and a powerful recommitment to the great alliance between Israel and America.
This is a huge victory!
In true friendship,… pic.twitter.com/B54NSo2BMA
Ata gaboheshin. Të premten e kaluar, Trump përfundoi turneun e tij në Lindjen e Mesme, ku bëri marrëveshje dhe u takua me aleatët kryesorë të Amerikës në rajon – përveç njërit. Izraeli nuk u ftua në festë dhe mezi u përmend në fjalimin e politikës së jashtme që presidenti mbajti në Arabinë Saudite. Shpërfillja pasoi ofendime më thelbësore.
Në javët e fundit, Trump e ka befasuar Netanyahun duke njoftuar negociata të reja bërthamore me Iranin, duke ndaluar fushatën e Amerikës kundër Huthëve pavarësisht se grupi terrorist vazhdon të qëllojë me raketa Izraelin, dhe duke vepruar pas shpine të Izraelit për të siguruar lirimin e pengut amerikan-izraelit Edan Alexander nga Gaza.
“Ka një ndjenjë të madhe shqetësimi këtu”, tha Michael Oren, një ish-ambasador izraelit në SHBA, në një intervistë javën e kaluar.
Asgjë nga këto nuk duhej të kishte qenë e papritur. Trump është i njohur për paqëndrueshmërinë dhe transaksionalitetin e tij, besnik vetëm ndaj interesit të tij personal.
Në mandatin e tij të parë, si një president i papritur i jashtëm, ai kishte nevojë për legjitimitet dhe fitore ndërkombëtare, dhe Izraeli ia dha të dyja në formën e Marrëveshjeve të Abrahamit. Këtë herë, Trump nuk ka më nevojë për legjitimitet, dhe lufta e Izraelit në Gaza po pengon fitoret e tjera të mundshme rajonale, siç është zgjerimi i marrëveshjeve.
Përveç kësaj, politika e administratës së mëparshme Trump ndaj Izraelit u formësua ndjeshëm nga stafi, dhe ky staf ka ndryshuar ndjeshëm me futjen e një fraksioni izolacionist që kërkon të çlirojë Amerikën nga angazhimet ndërkombëtare. Netanyahu ia vuri të gjitha çipat Trumpit megjithatë – një bast që tani kërcënon t’i kushtojë kryeministrit izraelit mbetjet e trashëgimisë së tij.
Legjenda e Benjamin Netanyahut u ndërtua mbi dy mite.
I pari ishte se Netanyahu ishte garantuesi përfundimtar i sigurisë izraelite, një skifter largpamës, të cilit, pavarësisht të gjitha të metave të tij, mund t’i mbështeteshim për të mbajtur izraelitët të sigurt.
Për vite me radhë, kur e pyetën se si do të donte të mbahej mend, Netanyahu përgjigjej rregullisht: “Si mbrojtës i Izraelit”, si në hebraisht ashtu edhe në anglisht.
“Kombi hebre nuk ka shkëlqyer kurrë në parashikimin e rrezikut”, tha kryeministri në një talk shoë në vitin 2014.
Pasi Hamasi shkaktoi ditën më të keqe të vdekjes së hebrenjve që nga Holokausti, poza e Netanyahut si “Zoti Siguri” u ekspozua si një gënjeshtër.
Por ai ende kishte një mit tjetër për t’u kapur: reputacionin e tij si një gjeni gjeopolitik.
Në vitin 2019, fushata e rizgjedhjes së Netanyahut e zbukuroi Izraelin me postera gjigantë, secili prej të cilëve përshkruante kryeministrin duke shtrënguar duart me një nga tre udhëheqësit botërorë: Narendra Modi të Indisë, Vladimir Putin të Rusisë dhe Donald Trump. Pankartat kishin mbishkrimin ” Tjetër Ligë”.
Ndryshe nga rivalët e tij të vegjël izraelitë, pankartat nënkuptonin se Netanyahu ishte një burrë shteti i zgjuar që ia kalonte mbanë në skenën ndërkombëtare, falë oratorisë së tij pa theks në anglisht dhe aftësisë për të joshur njerëzit më të fuqishëm në botë.
Izraelitët mund të mos e pëlqejnë ose të mos i besojnë, por ata kishin nevojë për të.
Kjo linjë të menduari ishte aq e fuqishme sa bindi jo vetëm izraelitët, por edhe disa nga fqinjët arabë të Izraelit, të cilët besonin se Netanyahu ishte porta hyrëse për ndikim në Uashington. Një nxitje për udhëheqësit arabë për të normalizuar lidhjet me Izraelin, si me Marrëveshjet e Abrahamit, ishte besimi i tyre se mund të fitonin favorin e Trump duke u lidhur me aleatin e tij të dukshëm.
Shumica e këtyre posterave të fushatës nuk janë vjetëruar mirë. Në ditët pas sulmit të 7 tetorit, Putin bëri disa deklarata publike mbi konfliktin në Gaza, asnjëra prej të cilave nuk e dënoi shprehimisht Hamasin. Që atëherë, Rusia ka votuar kundër Izraelit në mënyrë të përsëritur në Kombet e Bashkuara. Imazhi i Netanyahut mund t’i kishte mbijetuar këtij goditjeje nëse Trump nuk do t’i kishte dhënë një goditje më serioze dhe të papritur në javët e fundit. Presidenti i ka përjashtuar izraelitët nga vendimmarrja rajonale dhe thuhet se ka anuluar një plan për të goditur objektet bërthamore të Iranit.
Megjithëse Trump nuk e ka detyruar Izraelin të ndalojë luftën e tij në Gaza ende, ai ka filluar t’i bëjë presion Netanyahut që të ofrojë ndihmë humanitare dhe të përfundojë konfliktin.
Duke zbuluar se Netanyahu është një lojtar i vogël, në vend të një operatori elitar, Trump jo vetëm që e ka vënë udhëheqësin izraelit në vendin e tij. Ai ka shpërthyer personalitetin politik të kultivuar me kujdes të Netanyahut – një akt po aq dëmtues për imazhin e Netanyahut sa sulmi i Hamasit më 7 tetor.
Më keq sesa ta bëjë Netanyahun të duket budalla, Trump e ka bërë atë të duket i parëndësishëm.
Propagandistët proqeveritarë të dorës së tretë në Channel 14 mund të mos e kenë parashikuar këtë, por Netanyahu duhet ta ketë parashikuar. Pikëpamja e tij e errët botërore bazohet në supozimin pesimist se bota do t’u kthehet hebrenjve nëse i jepet mundësia, prandaj udhëheqësi izraelit prej kohësh e ka vlerësuar pushtetin e ashpër mbi mirëkuptimet diplomatike. Edhe nëse Trump nuk do të ishte një figurë kaq e pabesueshme, besimi ndaj tij duhet të kishte shkuar kundër të gjitha instinkteve të Netanyahut.
Ai duhet ta kishte kuptuar se në një garë për dashurinë e një njeriu të fortë si Trump, Izraeli kishte pak për të ofruar.
“Ne nuk mund të investojmë një trilion dollarë në ekonominë amerikane”, vuri në dukje Oren, ish-ambasadori izraelit, “por ka disa njerëz të tjerë në këtë lagje që munden”. Jo vetëm që Izraeli nuk ka avionë luksozë rezervë që mund ta mashtrojë presidentin amerikan, por vendit iu deshën nëntë vjet për ta modernizuar dhe për të lançuar versionin e vet të Air Force One, dhe procesi ishte një fiasko kombëtare.
Për sa kohë që Netanyahu refuzon të pajtohet me ndonjë nga nismat e mëdha diplomatike të Trump, të cilat mund të kërkojnë që ai t’i japë fund luftës në Gaza ose të pranojë një lloj shtetësie palestineze, Izraeli nuk ka asgjë për t’i dhënë Trumpit përveç xhevahireve simbolike . Por, në vend që të njihte pasigurinë e pozicionit të tij, Netanyahu braktisi kujdesin e tij karakteristik, i dha besim Trumpit pa asnjë rezervë dhe tani nuk ka ku të drejtohet tjetër.
Goditjet që i janë shkaktuar reputacionit të Netanyahut nuk duhen nënvlerësuar. Koalicioni i tij aktual mori vetëm 48.4 përqind të votave në zgjedhjet e fundit.
Më shumë se 70 për qind e izraelitëve duan që kryeministri i tyre të japë dorëheqjen. Votuesit ndonjëherë bien pre e miteve, por përfundimisht, ashtu si fëmijët, i tejkalojnë ato.
Burimi: The Atlantic/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
