.png)
Nga Gazeta Si- Një test i ri dhe jo invaziv i urinës, i cili mund të zbulojë kancerin e prostatës në fazat e tij më të hershme, është duke u zhvilluar nga një grup shkencëtarësh ndërkombëtarë. Ky zhvillim premton të revolucionarizojë mënyrën se si diagnostikohet një nga format më të zakonshme të kancerit tek meshkujt.
Një hap përpara falë inteligjencës artificiale
Studiues nga Instituti Karolinska në Suedi, Imperial College London dhe Spitali Xiyuan i Akademisë Kineze të Mjekësisë në Pekin, kanë punuar së bashku për të analizuar mijëra mostra të qelizave tumorale të prostatës.
Duke përdorur teknologji të avancuar dhe inteligjencë artificiale, ata arritën të identifikojnë biomarkues specifikë në urinën e pacientëve, të cilët lidhen ngushtësisht me praninë e tumorit dhe fazën e sëmundjes.
Ky zbulim është rezultat i analizës së detajuar të ARN-së (mRNA) së qelizave tumorale, që më pas u përpunua nga algoritme të fuqishme kompjuterike për të zbuluar proteina të cilat mund të përdoren si shenja të qarta të pranisë së kancerit.
Testi aktual më i përdorur për të zbuluar këtë sëmundje është PSA-ja (Antigjeni Prostatik Specifik), e cila matet përmes një analize gjaku.
Megjithatë, ky test ka disa kufizime: vlerat e larta të PSA-së nuk janë gjithmonë shenjë e kancerit, pasi mund të ndodhin edhe për shkak të infeksioneve, inflamacioneve ose gjendjeve të tjera beninje. Kjo ka çuar shpesh në mbidiagnozë, duke identifikuar tumore që nuk janë agresive dhe që nuk përbëjnë rrezik serioz për jetën e pacientit.
Testi i ri i urinës, sipas shkencëtarëve, mund të jetë më i besueshëm, më pak i kushtueshëm dhe shumë më i thjeshtë për t’u kryer, duke shmangur procedurat invazive dhe stresin emocional që shpesh shoqëron diagnostikimin aktual.
Ende në fazë testimi
Përkundër rezultateve premtuese, testi nuk është ende i gatshëm për përdorim të gjerë klinik. Ai do të duhet të kalojë nëpër prova të shumta klinike për të vërtetuar besueshmërinë dhe efikasitetin e tij.
Një nga studimet më të mëdha që do të vlerësojë këtë test është Transform Trial, një projekt kërkimor kombëtar në Mbretërinë e Bashkuar, i udhëhequr nga profesori Rakesh Heer. Ky studim do të përdoret si platformë për të testuar biomarkues të rinj që mund të përfshihen në programet e depistimit të hershëm.
Pse është i rëndësishëm ky zhvillim?
Kanceri i prostatës është një nga sëmundjet më të përhapura tek meshkujt, sidomos pas moshës 60 vjeç. Në Shqipëri, rastet janë në rritje.
Sipas të dhënave nga Instituti i Shëndetit Publik, vetëm në periudhën 2015–2023 janë regjistruar 1274 raste të reja.
Një test që mund të ofrojë diagnozë të hershme, të saktë dhe pa ndërhyrje të dhimbshme, përbën një ndryshim të madh në kujdesin shëndetësor. Diagnoza në kohë rrit ndjeshëm mundësinë e trajtimit me sukses dhe ul rrezikun për jetën e pacientit.
Nga tabu në normalitet
Një sfidë tjetër është vetëdijësimi. Shumë burra hezitojnë të flasin për shqetësimet që lidhen me urinimin apo funksionin seksual, duke vonuar kontrollin dhe diagnostikimin. Kultura e heshtjes duhet të thyhet dhe informacioni duhet të jetë i hapur dhe i aksesueshëm për të gjithë.
Ky zbulim është një hap i madh përpara, por gjithashtu një thirrje për më shumë informim dhe normalizim të diskutimit rreth shëndetit të prostatës.
Nëse testi i ri kalon provat klinike me sukses, ai mund të bëhet pjesë e kontrolleve rutinë për miliona burra, duke ndryshuar rrënjësisht mënyrën se si e kuptojmë dhe trajtojmë kancerin e prostatës.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
