Askush se di se sa njerëz qëndrojnë të bllokuar nën rrënoja.
Kur dy tërmete të fuqishme goditën Turqinë jugore dhe Sirinë veriore më 6 shkurt, mijëra ndërtesa u shembën, duke lënë nën gërmadha familjet që ishin duke fjetur. Ekipet e shpëtimit po garojnë për t’i nxjerrë para se t’i nënshtrohen lëndimit, etjes ose të ftohtit.
Deri më 9 shkurt, vlerësimet e numrit të të vdekurve ishin më shumë se 16.000; shifra e vërtetë mund të jetë shumë më e lartë.
Organizata Botërore e Shëndetësisë thotë se mund të jetë 20.000, gjë që do ta bënte atë edhe më keq se tërmeti që goditi Izmitin, 100 km në lindje të Stambollit, në vitin 1999, duke vrarë rreth 18.000. Rrugët e ngjeshura, terreni kompleks dhe madhësia e madhe e zonës së prekur, po e vështirësojnë ndihmën.
Pjesët e goditura nga tërmeti i Sirisë ishin goditur më parë nga një dekadë lufte. Despoti i Sirisë, Bashar al-Assad, është aq i kujdesshëm ndaj të huajve dhe i pavëmendshëm ndaj jetës njerëzore, saqë mund të pengojë aksesin për agjencitë e huaja të ndihmës. Turqia natyrisht po përqendrohet te populli i saj. Donatorët duhet të përpiqen, kundër gjasave, të sigurojnë që Siria të mos braktiset. Megjithatë, deri më tani, reagimi ka qenë shumë i ngadaltë.
Edhe ndërsa përpjekja e ndihmës vazhdon, vëmendja do të kthehet te politika. Presidenti Rexhep Tajip Erdogan, i cili ka qeverisur Turqinë për dy dekada, përballet me zgjedhjet në maj që tashmë do të jenë të vështira për të, falë një ekonomie të rrënuar dhe një norme inflacioni të shtyrë në mbi 50% nga politikat e tij të pamenda monetare.
Votuesit do të vënë në dukje përgjigjen e tij ndaj tërmetit dhe do të pyesin pse qeveria e tij nuk bëri më shumë për t’u përgatitur për një fatkeqësi të tillë pas lëkundjes së vitit 1999. Ai e di këtë.
Erdogan erdhi në pushtet pas zgjedhjeve në 2002. Partia e tij e re, Drejtësi dhe Zhvillim përmbysi një institucion që kishte qeverisur në mënyrë joefektive Turqinë që nga rivendosja e demokracisë në 1983. Reagimi i dobët i qeverisë së atëhershme që pasoi ndaj tërmetit të vitit 1999 me keqpërdorimin e një përplasjeje financiare në vitin 2001, nxitën nevojën për sqarim dhe partia e tij përfundoi me dy të tretat e vendeve në parlament.
Tani Erdogan po përballet me një sërë rrethanash të ngjashme; krizë ekonomike dhe humanitare. Votuesit do ta gjykojnë atë sipas mënyrës se si Erdogan do t’i trajtojë ato të dyja.
Shembja e kaq shumë ndërtesave në Turqi – gati 6.000, sipas qeverisë – do të shqyrtohet.
Do të dalin dëshmi se këshillat e ekspertëve të tërmeteve u shpërfillën dhe kodet e ndërtimit u shpërfillën ndërsa mbikëqyrësit e korruptuar ose të paaftë shikonin nga ana tjetër. Një shenjë dalluese e bumit ekonomik që e bëri Erdoganin popullor për dekadën e tij të parë në pushtet ishte rritja e ndërtimit, megjithëse shumica e ndërtesave që u shembën u ndërtuan përpara se ai të vinte në detyrë. Ai ka pasur dy dekada për t’u përgatitur për një tërmet të madh; vështirë se është sekret që Turqia ndodhet në një nga linjat e çarjeve më aktive në botë.
Vlerësimet e sondazheve Erdogan dhe të partisë së tij kanë qenë pranë niveleve të ulëta rekord.
Muajin e kaluar ai solli zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare nga qershori në maj, me sa duket për të penalizuar opozitën, e cila ende nuk ka arritur të bashkohet rreth një kandidati të vetëm për postin e lartë.
Pas tërmetit, presidenti shpalli gjendjen e jashtëzakonshme në dhjetë provinca jugore, e cila do të zgjasë për tre muaj, pothuajse deri në prag të zgjedhjeve.
Ai tani mund të shtyjë zgjedhjet. Turqia tashmë po hyn në një periudhë të vështirë. Lëvizja e pllakave tektonike sapo e vështirësoi edhe më shumë.
Burimi: The Economist/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
