Tërmeti fshin historinë, shembet kalaja shekullore e Gaziantepit

Nga Gazeta Si - U shemb si një shtëpi me letra. Kalaja vigane e Gaziantepit, e cila për gati dy mijë vjet qëndronte në pllajën e vendosur në pjesën më perëndimore të Anadollit juglindor të Turqisë, duke mbrojtur qytetin e lindur në hirin e Antiokisë së lashtë ad Taurum, nuk ekziston më. U shemb nga tërmeti shkatërrues që goditi Turqinë gjatë natës duke shkaktuar mijëra të vdekur. Një humbje e madhe nga pikëpamja kulturore sepse monumenti, një vend i trashëgimisë së UNESCO-s, ishte shumë i lashtë.

Ndërtimi i parë, në fakt, daton edhe nga hititët që ndërtuan një observator ushtarak mijëra vjet më parë (gjurmët e vendbanimeve i kthejnë duart e kohës 6000 vjet mbrapa në krahasim me ne), edhe pse ishin romakët ata që ndërtuan të parët kala midis shekullit II dhe III pas Krishtit. Një ndërtim që iu nënshtrua zgjerimeve dhe rinovimeve të mëtejshme në shekullin e gjashtë nën perandorin Justinian (midis 527 dhe 565 pas Krishtit), i cili kishte 36 kulla të ngritura për të mbrojtur një bastion rrethor me një perimetër rreth 1200 metra.

Pas një periudhe rënieje, ishin turqit selxhukë ata që rindërtuan një fortesë të re mbi strukturën e lashtë dhe muret antike: pasi mposhtën ushtrinë e perandorit Romanus IV Diogenes në betejën e Manzicerta (26 gusht 1071), ata morën në zotërim këtë zonë dhe rindërtuan kështjellën në kodrën e qytetit të Antepit (prapashtesa Gazi- u shtua pas 8 shkurtit 1921, dita e dorëzimit ndaj trupave franceze, për të festuar rezistencën heroike të qytetit, ‘Gazi’ në fakt në turqisht do të thotë 'luftëtar fitimtar'), një dalje shkëmbore që dominon pllajën përreth.

Gjatë kryqëzatave, Antepi kaloi te Kalorësit Perëndimorë në 1098 dhe që atëherë i përkiste Principatës së Antiokisë. Në 1230 kryqtarët e krishterë rindërtuan kështjellën për të kontrolluar tregtarët që vazhduan përgjatë lumit Orontes. Pas pushtimit arab në 1480, fortifikimet u shtuan për të garantuar sigurinë e qytetit më poshtë.

Gjatë sundimit të perandorit osman Sulejman I i Madhërishëm, (1520-1566), kalaja e Gaziantepit pësoi modifikime të shumta: osmanët forcuan muret, shtuan një mur të brendshëm dhe ndryshuan pamjen estetike të kalasë, duke e bërë atë të dukej si një vepër e artit ushtarak, status që ka ruajtur deri më sot. Në vitin 1940 humbi funksionin e tij të mbrojtjes së qytetit dhe kalaja u bë një muze historik, me një koleksion të madh arti dhe artefaktesh arkitekturore, duke përfshirë mozaikë dhe dysheme qeramike dhe objekte të rëndësishme nga epoka neolitike, hitite dhe romake. Gjithçka, me siguri, tani ka humbur me tërmetin.