Për investitorët, viti 2025 u karakterizua nga tarifat e rënda tregtare të presidentit Donald Trump, të cilat shkaktuan tronditje në tregjet globale në fillim të vitit dhe mbajtën tregtarët në ankth për pjesën më të madhe të mbetur të vitit.
Por gjithashtu ka qenë një vit shumë fitimprurës, për sa kohë që investitorët kanë qenë në zonat e duhura të tregut. Rritje të mëdha të çmimeve të arit dhe argjendit, një rritje rekord në aksionet e inteligjencës artificiale dhe rënia e fortë e dollarit ndaj valutave të tjera kryesore kanë krijuar tendenca të qëndrueshme për t’u përfituar.
Këto janë ngjarjet kryesore të tregjeve për 2025-n.
Tronditja e tarifave
Tarifat e “ditës së çlirimit” të Trump-it shkaktuan tronditje në tregjet globale në prill, duke shkaktuar disa nga lëvizjet më të mëdha në vitet e fundit. Aksionet, valutave dhe obligacionet lëvizën me vrull ditët pas njoftimit, ndërsa investitorët përpiqeshin të vlerësonin pasojat e mundshme të një lufte tregtare globale në shkallë të gjerë.
Indeksi amerikan i aksioneve S&P 500 ra deri në 15% brenda disa ditëve, ndërsa Vix, treguesi i frikës në Ëall Street, u rrit në 57.5, shumë mbi mesataren afatgjatë prej rreth 20 dhe në nivelin e dytë më të lartë që nga pandemia e Covid-19.
Indeksi MSCI All Country Ëorld, që ndjek aksionet në tregjet e zhvilluara dhe në zhvillim, regjistroi disa nga lëvizjet më të mëdha ditore në dekada pasi Trump shpalli bllokun e tarifave dhe më pas tërhoqi disa nga masat më agresive.
Mania e Inteligjencës Artificiale kapi Wall Street-in
Menjëherë pas “ditës së çlirimit” erdhi sezoni i parë i raportimeve të fitimeve për 2025 dhe një ndryshim i dukshëm i sentimentit të investitorëve.
Fitimet e forta të gjigantëve teknologjikë amerikanë dhe kuptimi në rritje i shkallës së madhe të shpenzimeve për AI i dhanë tregtarëve lajme pozitive pas tronditjes së shkaktuar nga tarifat, duke ndihmuar në rikthimin e aksioneve.
Ndërsa paratë derdheshin në sektorin e teknologjisë, kompanitë më të mëdha amerikane kapërcyen disa shifra kapitale në triliona dollarë. Kursi i aksioneve të prodhuesit të çipave Nvidia kompania më e madhe në botë u dyfishua nga niveli i prillit, duke u bërë kompania e parë me vlerë 5 trilion dollarë.
Me përqendrimin e S&P 500 në nivele rekord, fati i tregut amerikan të aksioneve lidhet më shumë se kurrë me gjigantët e AI.
Niamh Brodie-Machura, drejtuese investimesh për aksionet në Fidelity International, tha se “pyetja e 21 trilionë dollarëve” është bërë qendrore për tregjet, duke iu referuar vlerës totale në dollarë të sektorit amerikan të teknologjisë.
“AI është padyshim trendi gjithëpërfshirës që do të trondisë të ardhmen dhe nuk mund të injorohet.”
Dyshimet mbi dollarin
Pas një rritjeje të fortë në fund të vitit të kaluar për shkak të shpresave për një fitore të Trump-it në zgjedhjet presidenciale, dollari ka pasur vitin e tij më të keq që nga 2017.
Indeksi i dollarit, që mat dollarin kundrejt një shporte prej gjashtë valutave rivale, ka shkuar në ulje që pak para inaugurimit të Trump-it në janar, me përshpejtim pas njoftimeve të tij të gjera mbi tarifat në prill.
Ndërsa aksionet dhe obligacionet janë rikuperuar që nga shitjet e shkaktuara nga “dita e çlirimit”, indeksi i dollarit ka rritje më pak se 2% nga nivelet më të ulëta pas njoftimeve për tarifat.
“Shkëlqimi i dollarit është zbehur pak. Nuk duhet të jesh armik gjeopolitik i SHBA-së për të pasur pak skepticizëm mbi dollarin,” tha Steven Englander, kreu global i strategjisë valutore G10 në Standard Chartered.
Edhe pse faktorë të tjerë si normat e interesit dhe boom-i i AI kanë ndikuar dhe pritet të ndikojnë në lëvizjet e dollarit, disa nga rreziqet që investitorët i kanë lidhur me monedhën amerikane gjatë mandatit të dytë të Trump-it mund të jenë të vështira për t’u zhdukur, thonë analistët.
Tregtia e arit
Frika ka qenë një nxitës kryesor i sjelljes së investitorëve këtë vit, frika nga tarifat, frika nga borxhet në rritje të SHBA-së, frika nga recesioni, frika nga luftërat. Përballë këtyre faktorëve, ari ka prekur nivele rekord dhe ka shfaqur një tjetër frikë: frika nga humbja e mundësisë!
Blerës nga të gjitha llojet, bankat qendrore, menaxherët e aseteve, investitorët privatë dhe kripto-entuziastët, kanë derdhur para në ar këtë vit. Hyrjet në fondet e tregtimit të arit janë në nivelet më të larta që nga pandemia. Çmimet e arit kaluan 3.000 dollarë për ons troi në mars dhe arritën 4.500 dollarë më 24 dhjetor. Me një rritje prej 71%, ari po shijon vitin e tij më të mirë që nga 1979.
Rritja e arit gjithashtu reflekton një ndryshim në perceptimin mbi dollarin, monedhën kryesore rezervë të botës. Shumë banka qendrore, veçanërisht Kina, kanë diversifikuar rezervat nga dollari drejt arit.
Tregu i obligacioneve të Japonisë me ‘të kuqe’
Tregu më keq i performancës këtë vit ka qenë Japonia, ku kombinimi i rritjes së inflacionit, planeve të mëdha shpenzimesh qeveritare dhe uljes së kërkesës nga blerësit tradicionalë ka nxitur një shitje të madhe.
Kthimet e obligacioneve 10-vjeçare janë rritur me 0.9 pikë përqindjeje në 2.04%, niveli më i lartë në rreth dy dekada, ndërsa kthimi mbi 30-vjeçare është rritur me gati 1.1 pikë përqindjeje në 3.43%.
Menaxherët e fondeve u shqetësuan pasi obligacionet qeveritare japoneze, të cilat më parë konsideroheshin një treg i qetë i të ardhurave fikse globale, u bënë fokus i shqetësimeve mbi një pabarazi mes ofertës dhe kërkesës për borxhin afatgjatë qeveritar.
Qëndrimi i investitorëve ndaj borxhit qeveritar supozuar “super i sigurt” në Britani, Francë dhe SHBA është dëmtuar nga shqetësime të ngjashme mbi sasinë e madhe të huamarrjes, dhe disa vende kanë reaguar duke ulur sasinë e borxhit afatgjatë që shesin.
Në Britani, shqetësimet mbi inflacionin e ngulitur dhe menaxhimin e financave publike nga qeveria Labour çuan kostot e huamarrjes afatgjatë në nivelin më të lartë në 16 vjet në janar, dhe më të lartën në G7, para se një buxhet në nëntor të zbusë këto shqetësime.
Menaxherët e fondeve paralajmërojnë se kostot e huamarrjes afatgjatë mund të jenë problem në rritje vitin e ardhshëm, ndoshta të tërhequra më lart nga Japonia, sidomos nëse rritja e kthimeve atje i josh blerësit e mëdhenj vendas të riblerë kapital nga jashtë.
Luhatjet e kriptomonedhave
Investitorët e kriptove nisën vitin me entuziazëm. Administrata Trump po mbështeste industrinë e tyre, duke çuar çmimet në rekorde të reja. Por ata e përfundojnë vitin më të dekurajuar, pasi rritja iu zëvendësua nga rënia më e madhe që nga 2022.
Trump bëri asete digjitale prioritet strategjik kombëtar këtë vit, SHBA-ja nisi një rezervë kripto dhe hoqi paditë e mëdha ndaj kompanive kripto. Presidenti personalisht përqafoi industrinë, duke lançuar një memecoin dhe biznese familjare kripto në 2025.
Këto lëvizje çuan çmimin e Bitcoin dhe tokenëve të tjerë si Ether dhe Solana në rekorde të reja. Kompani përfshirë Circle dhe shkëmbimi Gemini listuan aksione në tregun publik, duke krijuar një mini-bum për çmimet e kriptove. Qindra kompani publike, përfshirë bioteknologjinë, prodhuesit e vape-ve, grupe argëtimi dhe prodhues automjetesh elektrike, grumbulluan token-e digjitale, duke imituar kompaninë e Michael Saylor dhe duke rritur çmimet e aksioneve të tyre.
Por festa nuk zgjati. Shqetësimet mbi leverazhin e lartë kanë sjellë rënien e çmimeve të kriptove, duke i çuar në fund të vitit më poshtë se ku nisën. Aksionet e kompanive të thesarit kripto kanë rënë, disa prej tyre 90% nga kulmet e verës, dhe aksionet kripto si Coinbase dhe Circle gjithashtu tregtohen më poshtë./Financial Times
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
