.png)
Pyjet luajnë një rol shumë më të madh dhe më kompleks në trajtimin e krizës klimatike sesa mendohej më parë, për shkak të efekteve të tyre fizike në temperaturat globale dhe lokale, sipas një studimi të ri.
Roli i pyjeve si sfungjer karboni është tashmë i vërtetuar, por të dhënat e reja gjithëpërfshirëse tregojnë se pyjet ofrojnë përfitime klimatike përtej vetëm ruajtjes së karbonit, duke ndihmuar në mbajtjen e ajrit afër dhe larg të freskët dhe të lagësht për shkak të mënyrës se si ato transformojnë fizikisht energjinë dhe ujin.
Studimi, i cili është i pari që identifikon përfitimet pa dyoksid karboni të pyjeve të ndryshme, zbuloi se brezi i pyjeve tropikale të shiut që përfshin Amerikën Latine, Afrikën Qendrore dhe Azinë Juglindore gjeneron përfitimet më lokale dhe globale.
Studiuesit nga SHBA dhe Kolumbia zbuluan se pyjet në përgjithësi e mbajnë planetin të paktën gjysmë gradë Celsius më të freskët kur efektet biofizike – nga komponimet kimike te turbulenca dhe reflektimi i dritës – kombinohen me dioksid karboni.
Në tropik- nga Brazili, Guatemala, Çad, Kamerun dhe Indonezi – efekti ftohës është më shumë se një shkallë. Me pak fjalë, ndërsa të gjitha pyjet ofrojnë përfitime të shumëfishta, disa janë më të rëndësishme se të tjerët në mbajtjen e klimës të qëndrueshme.
“Pavarësisht provave në rritje se pyjet ofrojnë përfitime të panumërta klimatike, pemët ende shihen si shkopinj karboni nga shumë politikë bërës në arenën e ndryshimeve klimatike”, tha Louis Verchot, shkencëtar kryesor në Qendrën Ndërkombëtare për Bujqësi Tropicale (CIAT) dhe bashkë- autor i studimit.
Shpyllëzimi ka ndikime shkatërruese në biodiversitetin, sigurinë ushqimore dhe ngrohjen globale. Një raport i fundit nga Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC) në Britani paralajmëroi për pasojat katastrofike me të cilat përballet njerëzimi me rritjen e temperaturave. Gjetjet, të publikuara në revistën “Frontiers in Forests and Global Change” ,tregojnë se pyjet janë të rëndësishme për zbutjen dhe përshtatjen, për të ftohur ajrin dhe për të na mbrojtur nga thatësira, nxehtësia ekstreme dhe përmbytjet e shkaktuara nga prishja e klimës.
Ftohja e pyjeve është për shkak të një sërë efektesh biofizike si aspekti fizik i drurit, gjetheve dhe dendësisë së pemëve, në krahasim me faktorët biokimikë siç është karboni. Studiuesit zbuluan se pyjet lëshojnë kimikate të quajtura komponime organike të avullueshme biogjene (BVOCs) të cilat krijojnë aerosole që pasqyrojnë energjinë hyrëse dhe formojnë retë – të dyja janë efekte ftohëse. Ndërsa ato gjithashtu çojnë në një grumbullim të dy gazeve serrë – ozonit dhe metanit – në ekuilibër, ftohja tejkalon ngrohjen.
Rrënjët e thella, përdorimi efikas i ujit dhe e ashtuquajtura vrazhdësi e tendës gjithashtu u mundësojnë pyjeve të zbusin ndikimin e nxehtësisë ekstreme.
Këto cilësi fizike lejojnë që pemët të largojnë nxehtësinë dhe lagështinë nga sipërfaqja e Tokës ku jetojmë, gjë që ftoh drejtpërdrejt zonën lokale dhe ndikon në formimin e reve dhe reshjet – gjë që ka degëzime larg. Në tropikët, ku nivelet e depozitimit dhe sekuestrimit të karbonit pyjor janë më të lartat, efektet biofizike të pyjeve përforcojnë përfitimet e karbonit. Me fjalë të tjera, shpyllëzimi tropikal rrit menjëherë nxehtësinë ekstreme në nivel lokal dhe zvogëlon reshjet rajonale dhe lokale.
“Faktorët biofizikë nuk e ftohin planetin, por ata ndryshojnë mënyrën se si e përjetojmë nxehtësinë dhe kjo ka rëndësi”, tha Deborah Lawrence, profesore në Universitetin e Virxhinias dhe autori kryesor.
Mbrojtja më e mirë, zgjerimi dhe menaxhimi i përmirësuar i pyjeve të botës konsiderohen nga shumë ekspertë si ndër zgjidhjet më premtuese të bazuara në natyrë.
Michael Coe, drejtor i programit të tropikëve në Qendrën e Kërkimeve Klimatike Woodwell dhe një bashkautor i studimit, tha se pa mbulesën pyjore që kemi tani, planeti do të ishte më i nxehtë dhe moti më ekstrem. Ai shtoi se pyjet na ofrojnë mbrojtje kundër skenarëve më të keq të ngrohjes globale.
Burimi: The Guardian/ Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
