Gazeta Si - Mundësia e kthimit në Athinë të Mermerëve të Partenonit, kompleksi i statujave të hequra në fillim të shekullit të 19-të nga Akropoli nga Lordi Elgin (ish-ambasadori britanik në kohën e Perndorisë Osmane) dhe që mbahen në Muzeun Britanik në Londër, bëhet më konkrete.
Pas takimit të fundit mes kryeministrit britanik Keir Starmer dhe kolegut të tij grek, Kyriakos Mitsotakis, qeveria e Londrës konfirmoi se nuk do të kundërshtonte një marrëveshje që do të shihte Mermerët, të pretenduara prej kohësh nga Greqia, të kthehen në vendndodhjen e tyre origjinale.
Hipoteza që po hulumtohet, është ajo e një huazimi afatgjatë të statujave, në këmbim të së cilës grekët do të dërgonin vepra të lashta arti në zotërim të tyre në Londër (u fol për maskën e Agamemnonit, pikëmbështetje e thesarit të Mikenës, si dhe statujën e bronzit “Cronide of Cape Artemisio”, të gjitha kryeveprat e vendosura në Muzeun Arkeologjik të kryeqytetit helen).
Operacioni mund të përkojë me mbylljen për restaurimin - që pritet në vitet e ardhshme - të krahut të britanikëve, ku nga në vitin 1832 u ekspozuan Mermerët, në mënyrë që “zhdukja” e statujave, të cilat kishin qenë destinacioni i pelegrinazheve turistike për dy shekuj, nuk tërhoqi shumë vëmendje.
Në planin politik, çështja u mundësua nga ardhja në pushtet e laburistëve, të cilët ishin shumë më të hapur, ndryshe nga qeveria e mëparshme konservatore e Rishi Sunak, e cila vitin e kaluar anuloi një takim me kryeministrin grek në minutën e fundit pasi kishte ardhur në Londër për të kërkuar me forcë kthimin e statujave.
Megjithatë, Laburistët rrezikojnë të ekspozojnë anën e tyre ndaj akuzës për shitjen dhe shpërdorimin e asaj që tani konsiderohet si pjesë e trashëgimisë kombëtare.
Mosmarrëveshja për Mermerët e Partenonit nuk është e lehtë për t'u zgjidhur: britanikët gjithmonë kanë pohuar se gjetjet bliheshin rregullisht nga autoritetet turke që kontrollonin Greqinë në atë kohë, ndërsa për Athinën ishte një vjedhje e paligjshme.
Qeveria greke ka kërkuar kthimin e tyre për dekada, por në vitin 1963 Parlamenti i Londrës miratoi një ligj që ndalonte heqjen e objekteve të artit nga Muzeu Britanik.
Kjo është arsyeja pse ideja e një "huaje" po shqyrtohet, edhe pse grekët pretendojnë pronësinë e plotë të Mermerëve.
Megjithatë, ka nga ata që kanë frikë se sapo ato statuja të largohen nga toka britanike, nuk do të kthehen më.
Çështja e Mermerëve të Partenonit është pjesë e debatit më të gjerë që po zhvillohet në vendet anglo-saksone mbi kthimin e veprave të artit të vjedhura gjatë periudhës koloniale në vendet e tyre të origjinës.
Sipas disave, ky është një dëmshpërblim i domosdoshëm, por ka edhe nga ata që argumentojnë se ekspozimi i këtyre veprave në muzetë perëndimore i bën ato të aksesueshme për një audiencë më të gjerë dhe i lejon ato të ruhen më mirë.
Megjithatë, është interesante se kohët e fundit orientimi i opinionit publik ka ndryshuar dhe tani, sipas sondazheve, shumica e britanikëve janë pro kthimit të statujave në Athinë.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
