Sperma nga donatori danez me gjen që shkakton kancer është shitur edhe në Shqipëri

Nga Gazeta Si- Një dhurues sperme danez, i cili pa vetëdije mbartte një mutacion gjenetik që rrit ndjeshëm rrezikun e kancerit, ka qenë donator për të paktën 197 fëmijë në të gjithë Europën, sipas një hetimi të madh.

Sipas informacionit të fundit të dhënë nga autoritetet shëndetësore daneze, sperma e donatorit ‘7069’ është shitur edhe në Shqipëri dhe Kosovë edhe pse sipas burimeve zyrtare nuk pati fëmijë të lindur prej saj.

Disa fëmijë kanë vdekur tashmë dh vetëm një pakicë që trashëgon mutacionin do t’i shpëtojë kancerit gjatë jetës.

Banka europiane e spermës në Danimarkë e cila shiti spermën pranuan se sperma u përdor për të lindur shumë foshnje në disa vende.

Hetimi është kryer nga 14 transmetues publikë, përfshirë BBC-në.

Sperma erdhi nga një burrë anonim i cili u pagua për të dhuruar kur ishte student, duke filluar nga viti 2005. Sperma e tij u përdor më pas nga gratë për rreth 17 vjet.

Ai është i shëndetshëm dhe i kaloi kontrollet e kontrollit të donatorëve. Megjithatë, ADN-ja në disa nga qelizat e tij pësoi mutacion dhe dëmtoi gjenin TP53 – i cili ka rolin vendimtar në parandalimin e qelizave të trupit që të shndërrohen në kancerogjene.

Pjesa më e madhe e trupit të donatorit nuk përmban formën e rrezikshme të TP53, por deri në 20% e spermës së tij e përmban.

Megjithatë, çdo fëmijë i lindur nga spermatozoidet e prekura do të ketë mutacionin në çdo qelizë të trupit të tyre.

Kjo njihet si sindroma Li Fraumeni dhe vjen me një shans deri në 90% për të zhvilluar kancer, veçanërisht gjatë fëmijërisë, si dhe kancerin e gjirit më vonë në jetë.

“Është një diagnozë e tmerrshme,” tha për BBC-në Prof. Clare Turnbull, gjenetiste e kancerit në Institutin e Kërkimeve të Kancerit në Londër.

“Është një diagnozë shumë sfiduese për t’u vendosur në një familje, ekziston një barrë e përjetshme e të jetuarit me atë rrezik, është qartësisht shkatërruese.”

Banka Europiane e Spermës tha se “vetë donatori dhe anëtarët e familjes së tij nuk janë të sëmurë” dhe një mutacion i tillë “nuk zbulohet në mënyrë parandaluese nga shqyrtimi gjenetik”. Ata thanë se “e bllokuan menjëherë” donatorin sapo u zbulua problemi me spermën e tij.

Mjekët që po shihnin fëmijë me kancer të lidhur me dhurimin e spermës ngritën shqetësime në Shoqatën Europiane të Gjenetikës Njerëzore këtë vit.

Ata raportuan se kishin gjetur 23 me variantin nga 67 fëmijë të njohur në atë kohë. Dhjetë ishin diagnostikuar tashmë me kancer.

Më vonë u zbulua se shumë më tepër fëmijë kanë lindur dhe deri tani janë të paktën 197 fëmijë, por ky mund të mos jetë numri përfundimtar pasi të dhënat nuk janë marrë nga të gjitha vendet.

Gjithashtu nuk dihet se sa prej këtyre fëmijëve kanë trashëguar variantin e rrezikshëm.

Sperma e donatorit u përdor nga 67 klinika fertiliteti në 14 vende, si Irlanda, Polonia, Britania.

Ndërkohë autoritetet në Qipro, Gjeorgji, Hungari dhe Maqedoninë e Veriut, ku ajo u vu gjithashtu në dispozicion, nuk u janë përgjigjur kërkesave tona.

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.