Me siguri keni lexuar me dhjetëra faqe interneti deri tani, të cilat ju këshillojnë si të gatuani gjelin e detit perfekt për Vitin e Ri. Në Shqipëri, gjeli i detit është një pjatë që nuk mungon asnjëherë, një traditë që në fakt, nuk dihet se nga ka mbetur. Më poshtë, disa këshilla kryesore, që jo vetëm amvisat më të mira, por edhe shefat e kuzhinës, na japin.
Në çfarë madhësie nevojitet?
Llogarisni afërsisht 380 gram mish gjel deti për person (me gjithë kockë). Në këtë mënyrë do t’ju mbetet edhe për të nesërmen.
Nëse gjeli i detit është i ngrirë?
Lëreni të shkrijë plotësisht përpara se ta gatuani. Gjeli i detit duhet të shkrihet në temperaturë ambienti i mbështjellë në ambalazhin e tij (që mund të jetë qese, kuti kartoni, etj), duke e kontrolluar herë pas here zgavrën për të hequr të brendshmet. Sapo në brendësi të mos ketë më kristale akulli dhe këmbët mund të përkulen lehtësisht, gjeli i detit duhet mbuluar me letër celofoni dhe futur në frigorifer ku dhe lihet që të shkrijë plotësisht. Nevojitet të gatuhet brenda 24 orëve nga momenti i shkrirjes.
Llogarisni sasinë e mbushjes…
Mbushjen e fusim nga zgavra që ndodhet në fundin e qafës së gjelit duke llogaritur 230 gram mbushje për çdo 2.3kg gjel deti. Lëkurën e “qepim” me kunja dhëmbësh ose me një gjilpërë kuzhine në mënyrë që gjatë gatimit mbushja të mos dalë jashtë.
Gatuajeni në perfeksion…
Peshojeni gjelin, pasi e keni mbushur, lyejeni me gjalpë në sipërfaqe, mbështilleni me letër alumini dhe gatujeni në furrë të parangrohur në 190°C. Planifikoni që gjeli të jetë gati të pakten një orë e gjysmë përpara se të filloni të hani, në mënyrë që të pushojë brenda në furrë, por edhe për t’iu dhënë pak liri veprimi nëse është akoma rozë në brendësi. Për të përftuar një lëkurë me ngjyrë të artë, hiqeni letrën e aluminit një orë përpara mbarimit të kohës së gatimit.
Si mund të kuptojmë nëse është i gatuar përbrenda?
Çani pjesën më të hollë të lëkurës së kofshës me majën e një thike. Lëngu që do të dalë jashtë duhet të jetë transparent, pa asnjë gjurmë ngjyre rozë. Në momentin që gjeli i detit është plotësisht i gatuar, mbështilleni me letër alumini dhe lëreni në një vend të ngrohtë të paktën një orë përpara se të filloni ta hani.
Mënyra e saktë e zierjes së gjelit të detit
Shumica e njerëzve preferojnë ta pjekin gjelin e detit në furrë, por nëse doni të përgatisni përsheshin e famshëm, fillimisht duhet ta zieni atë.
Amvisat për vite të tëra thjesht kanë improvizuar në teknikat e zierjes së mishit të gjelit të detit.
Por sipas të dhënave, ka dy metoda për zierjen e gjelit.
E para kërkon ndarjen në thela të mishit të gjelit dhe më pas zierjen e tyre.
Ndërsa tjetra sugjeron zierjen e plotë të gjelit nëse keni një tenxhere të madhe.
Pavarësisht metodës, asnjë pjesë e gjelit nuk do të shkojë dëm.
Zierja e gjelit të plotë
Si fillim duhet të lahet mirë gjeli, si brenda ashtu edhe jashtë me ujë të bollshëm dhe të ftohtë.
Më pas me ndihmën e një thike bëni disa prerje përgjatë gjoksit, dhe kofshëve të gjelit.
Vendoseni gjelit te një tenxhere e madhe dhe mbusheni me ujë derisa të mbulohet mishi.
Lëreni për të zier në zjarr mesatar derisa të shikoni që fillojnë e formohen bulëza.
Kur kjo të ndodhë, mund të ulni flakën në zjarr të ngadaltë.
Kështu lëreni të ziejë për 2 orë, dhe kini kujdes që të largoni shkumën që krijohet.
Diçka e tillë do t’ju mundësojë një lëng të pastër për të përgatitur recetat e tjera.
Sigurohuni që ta mbuloni tenxheren me kapak dhe herë pas here ta kontrolloni gjelin tuaj.
Për të parë nëse gjeli është gati, pasi të kenë kaluar 2 orë, shpojeni me një thikë mishin te pjesa më e trashë e gjoksit.
Nëse mishi shkëputet lehtë dhe ka ngjyrë të bardhë, atëherë është zier.
Nëse mishi është ende i fortë, lëreni në zjarr edhe për 30 minuta të tjera.
Zierja e gjelit të ndarë në thela
Nëse doni ta ndani gjelin në copa, prisni me kujdes këmbët dhe krahët, e më pas ndani gjoksin në dy pjesë.
Zakonisht amvisat e ndajnë gjelin në copa kur duan që ai të zihet më shpejt. Gjithashtu kjo metodë ju lehtëson shumë nëse nuk keni një tenxhere të madhe.
Pasi t’i keni larë mirë thelat e gjelit vendosini në tenxhere dhe mbulojini me ujë.
Vendoseni tenxheren në zjarr dhe lëreni të vlojë.
Sapo të formohen bulëza në sipërfaqen e ujit, ulni flakën e zjarrin dhe lëreni të ziejë për 1 orë.
Pasi të ketë kaluar koha e nevojitur, mund të provoni mishin siç është shpjeguar te metoda e parë.
Më pas lëngun e përfituar nga zierja e gjelit mund ta kulloni dhe ta përdorni për përsheshin, supë, pilaf apo edhe petanik me peta të pjekura. /Unëgatuaj.com, Agroweb/
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
