Njerëzit i drejtohen Google për informacione të sakta dhe të dobishme gjatë krizave për t'i ndihmuar ata të mbrojnë veten dhe familjet e tyre. Përmbytjet janë lloji më i zakonshëm i fatkeqësive natyrore dhe gati 1.5 miliardë njerëz, ose rreth 19 për qind e popullsisë së botës, janë drejtpërdrejt të ekspozuar ndaj rreziqeve thelbësore nga ngjarjet e rënda të përmbytjeve në mbarë botën. Përmbytjet gjithashtu shkaktojnë rreth 50 miliardë dollarë dëme vjetore ekonomike globale.
Për pjesën më të madhe të historisë, parashikimi i saktë i përmbytjeve në shkallë nuk ishte i mundur për shkak të kompleksitetit të problemit dhe mungesës së burimeve dhe të dhënave. Duke pasur parasysh se vetëm një përqindje e vogël e lumenjve në botë janë të pajisura me matës të rrjedhës, kjo është një pengesë shtesë për sigurinë për njerëzit në vendet në zhvillim, si dhe në komunitetet e cenueshme.
Në një punim të botuar në Nature, shpjegohet se si AI mund të ndihmojë në shkallëzimin e parashikimit të përmbytjeve dhe të sjellë ndihmë për pjesët e botës që janë më të prekura nga ndryshimet klimatike. AI ndihmoi studiuesit të siguronin informacion më të saktë mbi përmbytjet e lumenjve deri në 7 ditë përpara. Kjo i lejoi të ofrojnë parashikimin e përmbytjeve në 80 vende në zonat ku jetojnë 460 milionë njerëz. Aty ku është e mundur, ato ofrojnë gjithashtu parashikime në Google Search dhe Google Maps dhe nëpërmjet njoftimeve Android.
Punimi tregon se si teknologjitë hidrologjike globale të bazuara në AI, të ndërtuara nga Google Research mund të përmirësojnë ndjeshëm parashikimin e përmbytjeve në krahasim me gjendjen aktuale të teknologjisë. Kjo është edhe për vendet ku të dhënat e besueshme në lidhje me përmbytjet janë të pakta, duke bërë të mundur zgjerimin e parashikimit të përmbytjeve në shkallë globale. Sistemet e paralajmërimit të hershëm mund të ndihmojnë ndjeshëm në reduktimin e vdekjeve.
Me këto teknologji u zgjerua, mesatarisht, zero në pesë ditë parashikimi dhe studiuesit ishin në gjendje të përdornin parashikimet e bazuara në AI për të përmirësuar parashikimet në rajonet në Afrikë dhe Azi.
Sot, ky informacion mund të përdoret nga njerëzit, komunitetet, qeveritë dhe organizatat e ndihmës për të ndërmarrë veprime paraprake për të ndihmuar në mbrojtjen e popullatave të cenueshme.
Puna kërkimore filloi me një rast pilot fillestar në rajonin Patna të Indisë. Bihar, ku ndodhet Patna, është një nga shtetet më të rrezikuara nga përmbytjet e Indisë, ku një pjesë e madhe e popullsisë jeton nën kërcënimin e përsëritur të përmbytjeve shkatërruese. Duke punuar me zyrtarët e qeverisjes vendore dhe duke përdorur të dhëna lokale në kohë reale, u krijuan parashikimet e përmbytjeve të cilat u përfshinë në Google Alerts Publike në 2018.
Një shumëllojshmëri elementësh, nga ngjarjet historike, tek leximet e nivelit të lumit, te terreni dhe lartësia e një zone të caktuar, u futën në modelet e parashikimit. Nga atje, u krijua harta dhe u realizuan deri në qindra mijëra simulime në çdo vend për të krijuar modele të parashikimit të përmbytjeve të lumenjve.
Kjo qasje ishte e orientuar drejt ndërtimit të modeleve shumë të sakta për vendndodhje shumë të veçanta, ndërsa objektivi ishte ta zgjidhnin problemin në shkallë globale.
Në vitin 2019, u zgjerua 12-fish mbulimi i parashikimit të përmbytjeve dhe u dërguan 800,000 alarme për individët në zonat e prekura, duke avancuar teknologjitë e parashikimit.
Pas suksesit fillestar në Indi, gradualisht u zgjeruan parashikimet në të gjithë vendin dhe në Bangladesh, duke mbuluar 360 milionë njerëz. Në atë kohë, studiuesit mund të ofronin parashikime deri në 48 orë përpara, të mundësuara nga përparimet e rëndësishme në teknologjinë e parashikimit. Por në secilin rast, modelet mbështeteshin në disponueshmërinë e të dhënave lokale të rrjedhës, duke e bërë të vështirë shkallëzimin e parashikimeve në vende të tjera.
Në vitin 2022, u lançua platforma Flood Hub, e cila ofroi akses në parashikimet në 20 vende, duke përfshirë 15 në Afrikë, ku parashikimet më parë ishin kufizuar për shkak të mungesës së të dhënave globale.
Një vit më vonë, në 2023, u shtua vendndodhja në 60 vende të reja në të gjithë Afrikën, rajonin e Azisë-Paqësorit, Evropën dhe Amerikën Jugore dhe Qendrore, duke mbuluar rreth 460 milionë njerëz në mbarë botën. Si rezultat, parashikimet tani janë të disponueshme falas në Flood Hub në kohë reale për shumë komunitete vulnerabël në vendet në zhvillim. Falë përparimeve në modelin global të bazuar në AI, aksesi në parashikimin e përmbytjeve në Afrikë tani është i krahasueshëm me atë të Evropës.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
