Si Gaza rrënoi diplomacinë

Nga Gazeta ‘Si’ – Gjatë gjithë luftës Izrael-Hamas, vendet e Amerikës Latine dhe të Karaibeve kanë qenë në ballë të përpjekjeve globale për të ndaluar gjakderdhjen në Gaza dhe për të mbrojtur të drejtat e njeriut të palestinezëve.

Më shumë qeveri në rajon kanë tërhequr ambasadorët ose kanë ndërprerë lidhjet me Izraelin për shkak të luftës sesa në çdo rajon tjetër, duke përfshirë botën arabe dhe Afrikën Sub-Sahariane. Zyrtarët në afërsisht gjysmën e vendeve të Amerikës Latine dhe Karaibeve i kanë përshkruar veprimet e Izraelit në Gaza si gjenocidale, dhe disa kanë ndërmarrë hapa për t’i bërë presion qeverisë izraelite që t’i japë fund operacioneve të saj ushtarake pa dallim atje.

Kolumbia, për shembull – ndër kritikët më të hapur të Izraelit në Amerikën Latine – ka pezulluar blerjet e armëve nga dhe ka ndaluar eksportet e qymyrit në vend, i cili më parë përbënte më shumë se 50 për qind të furnizimit vjetor të qymyrit të Izraelit.

Megjithatë, pavarësisht nga ky qëndrim i fortë rajonal, Organizata e Shteteve Amerikane (OAS) me bazë në Uashington, DC – forumi kryesor për dialogun shumëpalësh në hemisferën perëndimore – nuk u ka bërë jehonë këtyre ndjenjave. Kjo divergjencë do të gërryejë më tej legjitimitetin e OAS në rajon dhe mund t’i shtyjë vendet drejt organeve të tjera diskutuese ku Shtetet e Bashkuara kanë më pak ndikim.

Më 7 tetor 2023, Sekretari i Përgjithshëm i OAS, Luis Almagro dënoi vrasjen e rreth 1200 njerëzve në Izraelin jugor nga militantët e Hamasit, duke e cilësuar sulmin si një akt terrorizmi dhe duke pohuar se “Izraeli ka të drejtë të mbrohet”.

Që atëherë, ndërsa numri i vdekjeve të palestinezëve në Gaza është rritur në më shumë se 40.000 njerëz, Almagro nuk ka thënë asgjë për nevojën për të mbrojtur të drejtat e njeriut të civilëve palestinezë. Ai ka heshtur për humbjen e mijëra jetëve të fëmijëve palestinezë, rrethimin e Rripit të Gazës nga Izraeli , përkeqësimin e urisë në enklavë dhe raportet e torturave nga forcat izraelite kundër të burgosurve palestinezë. Kjo është në kontrast të fortë me homologun e tij në Kombet e Bashkuara, António Guterres, i cili gjithashtu ka bërë thirrje vazhdimisht për një armëpushim të menjëhershëm në Gaza.

Mbështetja ekskluzive e Almagro për vetëmbrojtjen e Izraelit jo vetëm që bie ndesh me një nga parimet e shpallura të OAS për mbrojtjen e të drejtave të njeriut. Ajo gjithashtu thekson një shkëputje të konsiderueshme midis udhëheqjes së organizatës dhe pozicioneve të votimit të mbajtura nga shumica e vendeve anëtare të saj.

Almagro ka heshtur për humbjen e mijëra jetëve të fëmijëve palestinezë

Nga tre rezolutat mbi Izrael-Palestinë të shqyrtuara në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në 11 muajt e fundit— njëra për armëpushim humanitar, tjetra për armëpushim dhe e treta që mbështet kërkesën e Palestinës për anëtarësim të plotë në OKB—vetëm tre vende të OAS e kundërshtuan dy të parët dhe dy kundërshtuan të tretin. Shtetet e Bashkuara ishin i vetmi anëtar i OAS që kundërshtoi të tre rezolutat.

Gjatë Luftës së Ftohtë, OAS ndihmoi në legjitimimin e regjimeve shtypëse, të tilla si diktatura e mbështetur nga SHBA e Augusto Pinochet të Kilit, duke mbajtur Takimin e saj Vjetor të vitit 1976 në kryeqytetin e vendit, Santiago. OAS gjithashtu u rreshtua me ndërhyrje të tjera antidemokratike që u mbështetën ose u kryen nga Shtetet e Bashkuara, siç ishte grushti i shtetit i vitit 1954 në Guatemalë. Dekada më vonë, duket se fraksionet neokonservatore dhe të tjera të vijës së ashpër në Uashington – dhe aleatët e tyre në të gjithë Amerikën – kanë ende një ndikim të rëndësishëm mbi organizatën, duke penguar aftësinë e saj për të funksionuar si një organ shumëpalësh vërtet demokratik që përfaqëson vendet e hemisferës perëndimore.

Qeveria e SHBA, aleati kryesor i Izraelit dhe burimi i mbështetjes ushtarake, ekonomike dhe politike, është kontribuesi më i madh financiar në OAS, duke i dhënë Uashingtonit një levë të konsiderueshme mbi axhendën e organizatës. Megjithatë, vetëm ky ndikim nuk është plotësisht përgjegjës për qëndrimin e palëkundur të udhëheqjes së OAS. Gjysmë duzinë diplomatë aktualë dhe ish-diplomatikë të lartë në OAS, të cilët u konsultuan për këtë artikull, vunë në dukje se një rrjet i fuqishëm transnacional i politikanëve, aktivistëve dhe organizatave të ekstremit të djathtë kanë pasur ndikim të rëndësishëm mbi institucionin shumëpalësh gjatë dy mandateve radhazi të Almagro.

Për shembull, në vitin 2020, Almagro priti liderin e partisë së ekstremit të djathtë të Spanjës Vox , Santiago Abascal, në Sekretariatin e Përgjithshëm të OAS në Uashington. Abascal vlerësoi organizatën si një urë kyçe për lëvizjet politike me të njëjtin mendim që kundërshtojnë “të majtën ekstreme” dhe kërkoi mbështetjen e Almagro për “Forumin e Madridit” në zhvillim, një aleancë që koordinon përpjekjet ultrakonservatore për të kundërshtuar lëvizjet progresive në mbarë botën. Ky forum – i cili përfshin figura të tilla si presidenti argjentinas i ekstremit të djathtë Javier Milei – vazhdon të gëzojë akses në Sekretariatin e Përgjithshëm të OAS, siç ilustrohet nga një takim që ai mbajti me sekretarin e përgjithshëm në mars 2023.

Gjatë gjithë mandatit të Almagro, OAS ka kultivuar lidhje të forta me qeverinë izraelite dhe rrjetet e krahut të djathtë që mbështesin operacionet e saj të vazhdueshme ushtarake dhe pushtimin e territoreve palestineze. Në vitin 2017, menjëherë pasi një raport i OKB-së akuzoi Izraelin për krijimin e një “regjimi aparteidi” mbi palestinezët, Almagro udhëtoi për në Jerusalem dhe vlerësoi qeverinë e kryeministrit Benjamin Netanyahu si një partner kyç rajonal, duke përmendur “angazhimin e saj ndaj demokracisë dhe të drejtave të njeriut”. Sekretari i Përgjithshëm i OAS-it ka bërë gjithashtu paraqitje të paprecedentë zyrtare në konferencat e Komitetit të Marrëdhënieve Publike të Amerikës dhe Izraelit – grupi lobues pro-izraelit që pritet të shpenzojë 100 milionë dollarë këtë vit për të mposhtur kandidatët progresivë të Kongresit në Shtetet e Bashkuara.

Këto lidhje të ngushta midis udhëheqjes së OAS dhe Izraelit janë përkthyer në politika që zbulojnë një paragjykim shqetësues. Në vitin 2019, Almagro miratoi përkufizimin e diskutueshëm të Aleancës Ndërkombëtare të Përkujtimit të Holokaustit (IHRA) për antisemitizmin për OAS, i cili është vendosur globalisht për të shtypur kritikat ndaj Izraelit. As OKB-ja dhe asnjë organizatë kryesore ndërkombëtare për të drejtat e njeriut nuk e kanë përqafuar përkufizimin e IHRA-s.

Për më tepër, në vitin 2021, sekretari i përgjithshëm krijoi rolin e “komisionerit për të monitoruar dhe luftuar antisemitizmin”, pa vendosur role ekuivalente brenda sekretariatit të tij për të trajtuar racizmin kundër popullsive indigjene ose zezake në kontinentin amerikan. Ndërsa antisemitizmi është një çështje serioze që meriton dënim, në hemisferën perëndimore, komunitetet indigjene dhe të zeza kanë qenë viktima të padrejtësive të rënda, sistematike historike dhe janë më shpesh shënjestra e krimeve të urrejtjes sot – përfshirë në Shtetet e Bashkuara. Së bashku, ata përfaqësojnë një popullsi që është 3000 për qind më e madhe se komuniteti hebre në rajon.

Këtë herë, grupet që mbështesin luftën e Izraelit në Gaza kanë nderuar Almagron. Në prill, ata i dhanë një çmim për “punën e tij kundër antisemitizmit”. Veprimtaria, e mbajtur në selinë e OAS në Uashington, u dominua nga folës të së djathtës ekstreme, të cilët denoncuan qeveritë rajonale që kanë përdorur masa diplomatike për t’u përpjekur të sjellin një armëpushim të përhershëm në Gaza.

Aktualisht, asnjë shtet anëtar i OAS nuk po shqyrton trajtimin e luftës së Gazës brenda organizatës. Në vend të kësaj, shumë vende janë kthyer në forume të tjera rajonale. Nëpërmjet Komunitetit të Shteteve të Amerikës Latine dhe Karaibeve, një organizatë shumëpalëshe që përfshin të gjitha vendet e Amerikës, përveç Shteteve të Bashkuara dhe Kanadasë, 24 vende kërkuan një armëpushim të menjëhershëm që në mars. Në korrik, Brazili përdori aleancën rajonale Mercosur për të krijuar një marrëveshje të tregtisë së lirë me Autoritetin Palestinez. Edhe 14 kombet e Karaibeve, disa prej të cilave më parë hezitonin të shprehnin qëndrimet e tyre për konfliktin Izrael-Palestinë për shkak të ndikimit të SHBA-së, tani janë bashkuar brenda organizatës shumëpalëshe të Komunitetit Karaibe për të njohur shtetin e Palestinës dhe për të kundërshtuar luftën.

Nga 35 vende në Amerikë, 32 e njohin shtetin e Palestinës, me katër që e shpallën këtë vendim pas shpërthimit të luftës Izrael-Hamas vitin e kaluar. Megjithatë, në kundërshtim të drejtpërdrejtë me qëndrimet e shumicës së anëtarëve të saj, udhëheqja e OAS vazhdon të sigurojë mbulesë diplomatike për dhunën e ushtruar nga qeveria Netanyahu, e cila po përballet me akuza për gjenocid në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë – një rast i mbështetur nga shtatë amerikano-latinë dhe vendet e Karaibeve.

Nën udhëheqjen e Almagro, organizata vazhdon të largohet më tej nga parimet e demokracisë dhe të drejtave të njeriut që supozohet se u themelua për t’i mbrojtur. Nëse OAS qëndron në trajektoren e saj aktuale, duke injoruar dhe madje duke kundërshtuar në mënyrë aktive pikëpamjet e shumë prej anëtarëve të saj, ka të ngjarë të shihet si gjithnjë e më e parëndësishme në pjesën më të madhe të rajonit.

Burimi: Foreign Policy/ Përshtati: Gazeta Si

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.