Plani i G7-s për të mbajtur rrjedhjen e naftës së papërpunuar ruse duke ulur të ardhurat e Moskës tashmë po përballet me problemin e parë.
Më pak se 48 orë pasi sanksionet e BE-së dhe kufiri shoqërues i çmimit të naftës ruse hynë në fuqi, të paktën 22 cisterna të papërpunuara ishin bllokuar të kalonin ujërat turke për shkak të frikës në Ankara se anijet e pasiguruara rrezikonin të shkaktonin dëme “katastrofike” në ngushticat turke.
Bisedimet janë duke u zhvilluar për të zgjidhur ngërçin, por ndërprerja është shenja e parë e pasojave të mundshme të padëshiruara të ndërhyrjes së G7 në tregun global të naftës.
Cili është problemi?
Bllokimi është shkaktuar nga kërkesat e reja turke që të gjitha anijet e papërpunuara që udhëtojnë përmes Bosforit, Detit Marmara dhe Dardaneleve – të njohura kolektivisht si Ngushticat Turke – të provojnë se kanë sigurim të vlefshëm për të mbuluar incidente të tilla si derdhjet e naftës dhe përplasjet.
Kërkesa, e cila hyri në fuqi më 2 dhjetor, është një përgjigje ndaj sanksioneve të reja të BE-së që ndalojnë anijet që transportojnë naftë ruse të kenë akses në sigurimin detar evropian, përveç nëse nafta shitet për 60 dollarë për fuçi ose më pak.
Sanksionet e BE-së, të cilat përfshijnë një ndalim pothuajse të plotë të importit të naftës së papërpunuar ruse nga deti në bllok, fillimisht parashikuan një embargo mbarëbotërore për ofrimin e shërbimeve të transportit dhe sigurimit.
Kufiri i çmimit u krijua nga SHBA për të lejuar vazhdimin e dërgesave të naftës së papërpunuar ruse në pjesë të tjera të botës, duke kufizuar kështu ndikimin në tregun global. Përpara pushtimit të Ukrainës, Rusia ishte eksportuesi më i madh i naftës në botë, duke transportuar rreth 8 milionë fuçi naftë në ditë.
Por kompleksiteti i zbatimit të kufirit të çmimit, ka ngritur shqetësime në Turqi për një rritje potencialisht të rrezikshme të numrit të anijeve të pasiguruara që lundrojnë nëpër ngushtica.
Çfarë kërkon Turqia?
Ünal Baylan, drejtori i përgjithshëm detar i Turqisë, u shkroi pronarëve të anijeve dhe siguruesve më 16 nëntor duke kërkuar që ofruesit e mbrojtjes dhe dëmshpërblimit detar, të njohur si klubet P&I, të japin dokumentacione shtesë që konfirmojnë se anijet ishin plotësisht të siguruara.
“Gjatë kalimit nëpër ngushticat turke të anijeve që transportonin . . . ngarkesa të tilla si produktet e naftës bruto që mund të shkaktojnë pasoja katastrofike për vendin tonë, asetet dhe njerëzit tanë në rast të një aksidenti të mundshëm, është absolutisht e nevojshme që ne të konfirmojmë në një farë mënyre që mbulimi i tyre i sigurimit P&I është ende i vlefshëm dhe gjithëpërfshirës, ”, tha ai.
Ngushtica turke është një nga korsitë më të ngarkuara të transportit detar në botë dhe është një nga katër rrugët e eksportit të naftës së papërpunuar ruse. Të tjerët janë Deti Baltik, Deti Barents dhe Deti i Japonisë.
Kalimi tranzit në Bosfor, i cili është 32 km i gjatë dhe 550 metra i gjerë në pikën e tij më të ngushtë, mund të jetë sfidues. Çdo vit vlerësohet se rreth 48.000 cisterna kalojnë rrugën ujore, duke transportuar rreth 3 milionë fuçi naftë në ditë .
Çfarë thotë industria e transportit detar?
Klubet e P&I argumentojnë se kërkesa turke shkon “përtej” garancive që siguruesit normalisht do të jepnin. Politika e kahershme e klubeve P&I ka qenë të vlerësojnë meritat e një pretendimi vetëm pasi të jetë materializuar.
Konsensusi i industrisë ishte se asnjë klub P&I nuk do të pajtohej me formulimin e kërkuar nga Turqia, thanë ndërmjetësit perëndimorë të anijeve. Megjithatë, një pronar anijesh me një cisternë me naftë të papërpunuar kazake, të mbërthyer në grykëderdhjen e Bosforit, ka akuzuar klubet e P&I si “të paarsyeshme”, veçanërisht pasi lëvizja e naftës së papërpunuar kazake nuk ishte e kufizuar.
Duhet të jetë e mundur që klubet t’i japin Turqisë garanci pa u ekspozuar ndaj detyrimeve që lidhen me sanksionet, tha ai. Transportuesit që transportonin naftë të papërpunuar kazake, për shembull, kishin dhënë tashmë informacion të detajuar rreth origjinës së ngarkesës së tyre për të marrë sigurim, shtoi ai.
Departamenti i Thesarit në Mbretërinë e Bashkuar tha se Britania, SHBA-ja dhe BE-ja “po punonin ngushtë” me qeverinë turke dhe industrinë e anijeve dhe sigurimeve për të “arritur një rezolutë”. “Nuk ka asnjë arsye që anijeve t’u mohohet qasja në ngushticat e Bosforit për shqetësime mjedisore ose shëndetësore dhe të sigurisë,” tha zëdhënësi i Thesarit të Mbretërisë së Bashkuar.
Kush po preket?
Ndikimi i veprimeve të Turqisë në anijet që transportojnë naftë të papërpunuar kazake jep një shembull të hershëm se si sanksionet e Rusisë dhe mekanizmi i kufizimit të çmimit mund të pengojnë dërgesat legale të papërpunuara. Nafta e papërpunuar kazake eksportohet nga portet ruse të Detit të Zi, por lëvizja e saj nuk është e kufizuar nga sanksionet perëndimore ndaj Rusisë.
Nga 22 cisterna që prisnin të martën, 11 ishin në Detin e Zi në hyrje të Bosforit, ndërsa 11 kishin kaluar Bosforin dhe ishin në Detin Marmara, sipas një ndërmjetësi anijeje që kërkoi të mos përmendet emri. E para mbërriti më 29 nëntor dhe pritej prej gjashtë ditësh. Shumica e anijeve transportojnë naftë kazake dhe jo ruse, sipas agjentëve të anijeve dhe shërbimeve të gjurmimit të cisternave.
Një pjesëmarrës i industrisë së naftës me njohuri për situatën tha se kompanitë ruse të sigurimeve u kishin ofruar letrat e konfirmimit të kërkuara autoriteteve turke.
Pronari i anijes tha se anijet e tjera që transportonin naftë ruse po dërgonin letra nga klubet e sapokrijuara jo-evropiane P&I jashtë Grupit kryesor Ndërkombëtar, i cili përfaqëson 90 përqind të industrisë dhe deri më tani ka refuzuar kërkesën e Turqisë.
Prania e anijeve të tilla në Ngushticat Turke, të nënshkruara nga sigurues më pak të njohur, përfaqësonte një rrezik të mundshëm, tha ai, duke shtuar: “Flota kryesore është e bllokuar . . . ndërsa në teori flota në hije mund të kalojë tranzit.”
Burimi: Financial Times/ Përshtati: Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
