.png)
Më 14 korrik, kampionët e Europës do të kurorëzohen në Berlin. Askush në fakt nuk pres që një vend ish-komunist të fitojë, por ndoshta përtej murit, ana lindore e Europës po e nis nga futbolli rifuqizimin.
Pa përfshirë Gjermaninë, 11 nga 24 skuadra në Euro 2024 janë nga blloku ish-sovjetik, nga 8 që ishin në 2016-n.
Vendet individualiste kanë bërë përshtypje në turne – Republika Çeke në 1996 dhe ndoshta edhe më shumë në 2004, Rusia në 2008, Kroacia në mënyrë të përsëritur – por kjo është hera e parë që nga lulëzimi i Kupës Mitropa që gjysma e pjesëmarrësve është nga ish-blloku sovjetik.
Kjo mund të jetë pjesërisht e lidhur me zgjerimin e turneut në 24 ekipe. Kjo ka favorizua vendet e vogla që kanë një të shkuar me futbollin. Herën e shkuar ishte Maqedonia e Veriut, këtë herë Gjeorgjia.
Pas 1989-s, akademitë shtetërore të futbollit në këto vende humbën fondet e tyre. Nga Bullgaria tek Dinamo e Kievit, por tashmë këto vende duken se po rikthehen.
Rritja e Hungarisë ka qenë më dramatikja. Futbolli i saj ishte rrënuar që prej 1954-s, për t’u ringjallur nën qeverinë e një kryeministri autokrat si Viktor Orban. Ai ka inkurajuar investimet në futboll dhe ka rikonstruktuar më shumë se 40 stadiume, me mijëra vende kapacitet. Rezultati qe i dukshëm. Në 2016-n, Hungaria u kualifikua për herë të parë në Euro dhe nuk doli më kurrë. Në UEFA ajo renditet në vendin e 24-t nga vendi i 32-t.
Panorama në Serbi është e ngjashme, por jo kaq dramatike. Dy klubet kryesore të Beogradit, Ylli i Kuq dhe Partizani po financohen nga shteti prej vitesh. Ylli i Kuq ka përfituar dhe nga marrëveshja me Gazprom. Në 2021-shin, Serbia u rendit në vendin e 6 në nivel global për prodhimin e lojtarëve. Në UEFA ajo renditet në vendin e 19-të.
Gjeorgjia do të jetë skuadra me renditjen më të ulët në Gjermani dhe edhe nëse ata përfundojnë grupin e tyre kualifikues pas Spanjës, Skocisë dhe Norvegjisë, përparimi i tyre në Ligën e Kombeve nuk duhet të konsiderohet si ekuivalenti i fitimit të një lotarie.
Si pjesë e një fokusi të përgjithshëm në zhvillimin e të rinjve, Gjeorgjia ka pritur turnetë e UEFA-s nën-19 dhe nën-21 në shtatë vitet e fundit. Numri i lojtarëve meshkuj që luajnë është rritur me një faktor prej 2.5 në atë kohë (dhe numri i lojtarëve femra me një faktor prej 10) pasi investimi, disa prej tyre nga grantet e UEFA-s, kanë përmirësuar mjediset. Liga gjeorgjiane renditet e 46-ta nga e 55-ta në Europë, gjë që sugjeron se ka shumë rrugë për të bërë.
Nëse ngritja e Hungarisë dhe, në një masë më të vogël, e Serbisë dhe Gjeorgjisë, ndihet e qëndrueshme, e bazuar në themele të forta, ajo e Shqipërisë jo. Ata fituan një nga 11 ndeshjet në 2022, por janë frymëzuar nga trajneri i tyre, ish-mbrojtësi i Arsenalit, Sylvinho, i cili promovoi një sërë lojtarësh të paparalajmëruar më parë dhe bëri një seri me tetë ndeshje të pamposhtura për të përfunduar në krye të grupit të tyre kualifikues.
Liga e tyre renditet e 47-ta. Ndonjëherë ekipet thjesht bashkohen dhe kjo ndoshta tregon pikën më të gjerë. Kjo është dëshmia më e madhe se sa larg ka ecur blloku postkomunist, ndërkohë që ata mund të kenë qenë të gjithë përballë një problemi të ngjashëm 30 vjet më parë.
Modeli i vjetër i kontrollit shtetëror ka ikur dhe ndërkohë që format e investimeve shtetërore janë rikthyer në disa fusha, janë gjetur mënyra të reja të zhvillimit të financimit. Jo të gjithë do të durojnë.
Por ndërsa hija e kontrollit sovjetik tërhiqet më tej në të kaluarën, aspekti më i habitshëm i 11 skuadrave postkomuniste është se sa pak të përbashkëta kanë.
Burimi:TheGuardian/Jonathan Wilson, redaktor i sportit
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
