Shkëlqimi dhe rënia e thrillerit erotik

Tridhjetë vjet më parë, filmi më i përfolur – i prezantuar më 18 mars 1992 – ishte ‘Basic Instinct’, i paraprirë nga pritshmëri të mëdha dhe i pritur me mjaft interes. Duke kushtuar më pak se 50 milionë dollarë, ai fitoi më shumë se 350 milionë dollarë. Ishte në shumë mënyra shembulli më i madh i një thrilleri erotik, një nënzhanër kinematografik që filloi të shfaqej në vitet 1980, shkoi shumë fuqishëm në fillim të viteve 1990 dhe më pas filloi të zhduket: fillimisht nga renditja e filmave më të shikuar, pastaj menjëherë nga kinematë.

Në lidhje me arsyen pse thrillerët erotikë janë bërë gjithnjë e më pak të shpeshtë në kinema, ka disa hipoteza: dikush thotë se kinemaja thjesht ka ndryshuar, në të cilën trillerat janë bërë të rrallë, jo vetëm thrillerët erotikë që janë një nënkategori e veçantë; të tjerë flasin për shije të ndryshme dhe ndjeshmëri të ndryshuar, gjë që bëri që thrillerët erotikë të plaken shpejt; të tjerë ende shohin ekranet televizive dhe të gjitha ato nga të cilat mund të aksesohet pornografia si fajtorët kryesorë të zhdukjes së tyre.

Pavarësisht gjithçkaje, edhe në shekullin e njëzet e një dhe madje edhe pas lëvizjes #MeToo, thrillerët erotikë vazhduan të mbijetonin, por në çdo rast në një kontekst të rënies së përgjithshme. Në shumë raste, duke luftuar për të ripërshtatur dhe riformuluar një nënzhanër të lidhur shumë me një këndvështrim thjesht mashkullor, të cilin sot shumë e konsiderojnë të gabuar, ose të paktën të papërshtatshëm. Disa thrillerë erotikë – të cilët tashmë u kritikuan në disa aspekte në vitet 1990 – duken më të vjetruar sot se disa filma të viteve 1970.

Është shumë herët për të folur për rikthimin e thrillerëve erotikë, por ndoshta diçka po lëviz. Të paktën ndër ata që shkruajnë për kinemanë, duke qenë se pak në vazhdën e përvjetorit të ‘Basic Instinct’ dhe pak në lidhje me thrillerët e rinj erotikë si ‘The Voyeurs’ dhe ‘Deep Waters’, artikujt për këtë temë janë të shumtë, me qasje të ndryshme.

Kohët e fundit, thrillerët erotikë janë trajtuar, ndër të tjera, nga The Ringer, Jezebel dhe Vulture, të cilët i kushtuan një seri të tërë artikujsh.

Për rikthimin e pretenduar të thrillerit erotik është folur ditët e fundit edhe nga Francesco Gerardi në Rivista Studio, duke e paraqitur atë si “një zhanër filmi që ishte një përrallë e Amerikës në vitet nëntëdhjetë, atë të skandaleve seksuale në politikë e kasetave të vjedhura të seksit”.

Thrilleri erotik është një nën-zhanër i rrjedhshëm, edhe më i vështirë se të tjerët për t’u përcaktuar. Pavarësisht emrit, edhe më shumë se thriller konsiderohet një evolucion i noir-it, me shtimin evident të komponentit erotik, i mundësuar nga një kontekst kulturor më tolerant. Thrillerët erotikë janë filma në të cilët frika dhe eksitimi duhet të shkojnë dorë për dore, duke e bërë njërin funksional me tjetrin.

Linda Ruth Williams – autore e ‘The Erotic Thriller’ në Contemporary Cinema, një libër i vitit 2005 me pothuajse 500 faqe, ende i cituar me bollëk sot kur flitet për këtë temë – e përkufizoi nën-zhanrin si më poshtë: “Ato janë histori intrigash seksuale me nuanca noir, të cilat përmbajnë krime ose dyfishta, të cilat shpesh veprojnë si një skelë e brishtë për disa skena seksi”.

Një nga trilerët e parë erotik ishte ‘Hot Thrill’, rreth një çifti të dashuruarish që vendosin të vrasin burrin e saj të pasur.

Thrillerë të tjerë erotikë të hershëm, nga atëherë kur askush nuk i quajti ende trille erotike, ishin ‘Dressed to kill’ i Brian De Palma, i rrjedhur qartë nga “Psyco” i Alfred Hitchcock (shumë thrillerë të tjerë erotikë kanë vërtet shumë elementë Hitchcockian). Për secilin, titulli është i mjaftueshëm për të marrë me mend se i përket zhanrit. Ata ishin filma, shkroi Nicholas Barber në BBC, të cilët kënaqnin “shikuesit që donin një komplot misterioz që shkonte paralelisht me eksitimin e tyre të pranueshëm shoqëror”.

Jashtë kinemave, thrillerët erotikë vazhduan të ekzistojnë falë internetit. Por me buxhete gjithnjë e më të vogla dhe aktorë gjithnjë e më pak të rëndësishëm. “Herë pas here dikush bën një nga ata filma”, i tha Vulture një producent i intervistuar për artikullin “Hollywood nuk di çfarë të bëjë me thrillerin erotik”, “dhe kjo tregon se ndoshta ata po testojnë ujërat për të provuar të ringjallin zhanrin apo disa aspekte të tij, por më duket se në përgjithësi nuk po shkon mirë”.

Nuk është për t’u habitur që një film si Deep Waters – që kushton rreth 50 milionë euro, me dy aktorë kryesorë si Ben Affleck dhe Ana de Armas dhe me regji, njëzet vjet pas Unfaithful, nga Adrian Lyne – u konceptua për kinema dhe në vend të kësaj përfundoi në streaming pa folur shumë për këtë: “As erotik, as emocionues (bindës)”, sipas rishikimit konciz të New York Times.

Megjithatë, disa thrillerë erotikë janë në prodhim, shpesh për streaming dhe në më shumë se një rast në versionin serial, për të përsëritur rezultatet e shkëlqyera, për të përmendur diçka të afërt me thrillerin erotik, nga mini-seriali ‘The Undoing’ ose nga seriali në Netflix ‘You’ duke u përpjekur të ndryshimi i këndvështrimit, përmbysja e kanuneve dhe stereotipave të zhanrit dhe të këtij nënzhanri kinematografik specifik, duke e bërë përmbajtjen më në hap me ndjeshmëritë e reja të këtyre viteve.

Një producent ekzekutiv i një shërbimi transmetimi i tha Vulture për ‘përpjekjet për të gjetur projekte që ishin nostalgjike, por edhe moderne’ dhe problemin me faktin se ‘shumë pak përmbajtje mund t’i bënte të dyja’. Nuk është e lehtë, ashtu siç nuk është e lehtë të bësh filma ku nuk duket sikur, si në pornografi, komploti është thjesht një pretekst për seks.

Diçka po lëviz – për shembull, është në punë një rindezje serike e Fatal Attraction, e cila nuk “tregohet kryesisht nga këndvështrimi mashkullor” – dhe për këtë arsye është e gabuar të heqësh dorë nga thrillerët erotikë. Por edhe herët për të folur për rikthimin e tyre si një punë e kryer, ndër të tjera sepse nuk është e sigurt që një film apo serial më modern duhet domosdoshmërisht të kënaqë shikuesit.

Përmbajtja që është më e pjekur dhe më e vëmendshme ndaj temave të caktuara sesa ishte ‘Basic Instinct’ rrezikon të perceptohet si e pakuptimtë. Nga ana tjetër, një përmbajtje pak më e rreptë rrezikon të jetë e papërshtatshme për të plotësuar shijet dhe nevojat e të ashtuquajturve makroaudiencave të krijuara nga linjat që ndajnë spektatorët meshkuj dhe femra dhe nën moshën 25-vjeçare.

Megjithatë, ka nga ata që mendojnë se, herët a vonë, si dhe shumë gjëra të viteve nëntëdhjetë, edhe thrillerët erotikë mund të kthehen në modë, megjithëse të modifikuara dhe të evoluara, dhe se ajo që mungon është vetëm përmbajtja e duhur për të rihapur nënzhanrin. Një nga filmat e ardhshëm për të provuar dhe provuar terrenin është ‘Don’t Worry Darling’, me regji të Olivia Wilde, e vendosur në vitet 1950, me aktorë Harry Styles dhe Florence Pugh.

Marrë nga Il Post, përshtati në shqip Gazeta Si

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.