Analize

Shefi i CIA-s nuk erdhi ‘me duar në xhepa’

Nga Megi Iskurti - Pa realizuar dot kurrfarë takimi të nivelit të lartë, Albin Kurti nuk mori pjesë në ditën e tretë të Konventës së Demokratëve. Saora ai u nis nga SHBA-ja drejt Kosovës dhe mëngjesin e së premtes u gjend në zyrë për të pritur në një takim 50 minutësh shefin e CIA-s, një nga figurat qendrore në administratën amerikane.

Mesazhi duhej t’i jepej në vetë të parë.

Sarajevë, Beograd dhe Prishtinë ishte trekëndëshi i vizitës së ambasadorit William Burns. Tre shtete që janë sfidë e diplomacisë amerikane, me jo pak konsekuenca të mundshme për sigurinë.

Mesazhet që ai përcolli, ndryshe nga deklaratat për media të qeverive të cilat ‘e shitën’ takimin si një ngjarje historike, u deshifruan kollaj mes rreshtash dhe kursit të ri të narrativës së udhëheqësve.

Sikurse shumë analistë dhe politologë të rajonit tashmë kishin paralajmëruar, vizita e tij nuk duhej të shihej në asnjë optikë pozitive porse si “një sinjal brenge”.

Ajo nuk u përngjan asfare llojit të vizitave të mëparshme amerikane në rajon. Drejtori i CIA-s rrallëherë shkon në misione të tilla dhe i shpall publikisht ato. Që ky tur nuk duhej të shihej si triumf, e treguan edhe burimet në Washington ndërsa shpjeguan se përse është shmangur Zagrebi: “Kroacia nuk paraqet asnjë problem për zgjidhje në tryezën e Agjencisë së Inteligjencës Amerikane.”

Gjithaq një ish-diplomat, ngarkimi i Burns me këtë mision në një kohë kur po shërben edhe si këshilltar i lartë për Lindjen e Mesme dhe zgjedhjet amerikane janë në prag, lë të kuptohet se ka pasur informacione se diçka ka lëvizur keq në kuptimin e pasigurisë së rajonit.

Përse emëruesi i përbashkët i të gjithë vizitave janë vijat e kuqe?

E paralajmëruar. Kështu u raportua fillimisht në Bosnje-Hercegovinë vizita e William Burns të martën e 20 gushtit, pavarësisht se për një pjesë të gjerë të spektrit politik dhe institucional ishte një surprizë.

Sipas një zyrtari të qeverisë amerikane, Burns zhvilloi një sërë takimesh me drejtorin e Agjencisë së Inteligjencës dhe Sigurisë së Bosnje e Hercegovinës, Almir Xhuvo, dhe me anëtarët e Presidencës së Bosnjës, Denis Beqirovic, Zhelko Komshiç dhe Zhelka Çvijanoviçin, anëtaren serbe të sanksionuar nga SHBA-ja.

Shefi i CIA-s, William Burns (i pari në të djathtë), në Sarajevë, 20 gusht 2024.

SHBA-ja ka sanksionuar kreun e entitetit të Republikës Sërpska, Milorad Dodik por edhe ish-kryeministrin e entitetit tjetër – Federatës së Bosnje e Hercegovinës – pastaj ish-kryeprokuroren e shtetit dhe ish-kreun e Agjencisë së Inteligjencës dhe Sigurisë së Bosnje e Hercegovinës, mes të tjerëve.

Referuar zyrtarit amerikan, retorika përçarëse dhe veprimet e presidentit të Republikës Serbe, Milorad Dodik, ishin fokusi i diskutimeve.

Ndonëse fillimisht nuk u duk kështu nga deklarata e ministrit të jashtëm Elmedin Konakoviçi i cili në vija të trasha e konsideroi shumë të rëndësishme vizitën e drejtorit të CIA-s, diskursi politik i ndryshuar i Dodik tregoi tjetërgjë.

Nuk u desh shumë, veçse disa orë më vonë, që ai të dilte me një deklaratë befasuese.

“Asnjëherë nuk kemi kërkuar shkëputjen e Republika Sërpskas” nga Bosnja e Hercegovina, tha shkurt në një postim në X.

Kjo ishte jo pak e habitshme për një lider i cili ka deklaruar vazhdimisht me kreshendo nacionaliste se qëndrimi brenda Bosnje dhe Hercegovinës për Republika Sërpskan është “sinonim i humbjes së kohës dhe mundësive” dhe sipas tij, tashmë ka mjaftueshëm pjekuri historike se kjo duhet të ndodhë.

Dodik është i njëjti lider i cili atëbotë, që në fakt nuk është më shumë se vetëm një muaj larg, deklaroi në margjinat e Forumit Ekonomik Ndërkombëtar në Shën Petersburg se vendimi për shkëputje ishte marrë dhe kishte mbetur vetëm shpallja e datës.

///

Vizita e Burns në Serbi thuajse kaloi në terr informativ. Ndonëse u mbajt shumë diskrete, mediat serbe raportuan se ai u takua në Beograd me presidentin serb Aleksandër Vuçiç.

Me këtë avion besohet se Burns ka udhëtuar nga Sarajeva në Beograd. Ndërkaq, më 22 gusht ky aeroplan udhëtoi nga Beogradi drejt Kosovës, sipas ueb-faqes për gjurmimin e fluturimeve, Flightradar.

Megjithatë, kjo vizitë as nuk u konfirmua dhe as u mohua nga zyrtarët në Serbi dhe Shtetet e Bashkuara.

Jo shumë larg pas raportimit se vizita në Beograd kishte përfunduar, Vuçiç zhvilloi një takim me vrik me Dodik në Serbi. Në njoftimin e kreut të shtetit serb në Instagram për këtë takim, mes të tjerash, u tha: “Takimi u dominua nga temat ekonomike, por bëmë edhe një analizë të përbashkët të çështjeve globale dhe rajonale”.

Analistët besojnë se vijat e kuqe për Bosnjen dhe Serbinë e kanë gjenezën tek mbështetja për Rusinë. Megjithatë, referuar tyre, Burns ka vënë 'pikat mbi i' edhe për çështje të tjera, disa prej të cilave lidhen edhe me Kosovën.

Serbia, e konsideruar si një dorë e zgjatur e Rusisë, i reziston presionit nga Perëndimi për t’i vendosur sanksione asaj, për shkak të pushtimit në shkallë të plotë të Ukrainës.

Beogradi refuzon edhe ekstradimin e të dyshuarve për organizimin e sulmit në Banjskë të Kosovës, shtatorin e kaluar, ndërkohë që bisedimet e tij për normalizimin e marrëdhënieve me Prishtinën kanë ngecur.

Dodik mbështet hapur presidentin rus, Vladimir Putin, me të cilin është takuar disa herë që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës. Bosnje e Hercegovina “u është bashkuar” sanksioneve të Perëndimit, por nuk i ka zbatuar ato, për shkak të kundërshtimit të përfaqësuesve politikë nga Republika Sërpska në Këshillin Shtetëror të Ministrave të Bosnjës, të kryesuar nga Aleanca e Social- Demokratëve të Pavarur (SNSD) e Dodikut.

Burns në Kosovë... me duar në xhepa

Pas takimit të së enjtes me presidenten e Kosovës Vjosa Osmani, Burns të premten në mëngjes u pa drejt zyrës së kryeministrit Albin Kurti.

Ajo që ra në sy nga takimi i tyre ishte përshëndetja e pazakontë e Burns, me njërën dorë në xhep - një gjest që në disa gjuhë interpretimi bie në sy herë për një marrëdhënie informaliteti e shoqërore, e të tjera si simbol i një mosrespekti të fshehtë.

Në botë, një shembull i ngjashëm mund të shihet në vizitën e Burns në Moskë përpara pushtimit të Ukrainës. Në atë rast, Burns u dërgua për të dërguar një mesazh të qartë Vladimir Putinit – një lider i njohur për përdorimin e shërbimeve të inteligjencës për të forcuar pushtetin e tij brenda dhe jashtë vendit.

Vizita e Burns në Moskë kishte të njëjtën nuancë konspirative, ku loja e politikës së jashtme duhej të luhej më shumë në errësirë sesa në dritën e diplomacisë tradicionale.

Burns dhe Vjosa Osmani

Takimi me Kurtin zgjati diçka më pak se një orë.

Sipas njoftimit për media nga qeveria e Kosovës, në të ishte diskutuar me tërësej për gjithçka tjetër pos zhvillimeve të fundit që lidhen me këmbënguljen e Kurtit për hapjen e urës së Ibrit, veprim që sipas SHBA-së po lëkund partneritetin mes dy shteteve. SHBA e ka thënë se hapja e urës është e tepërt, sepse ngjarje të mëdha të tjera pritet që të ndodhin.

Pavarësisht se Kurti u përpoq të tregonte të kundërtën, duke e konsideruar vizitën si dëshmi të marrëdhënieve të forta Kosovë-SHBA, shumëkush nga radhët e diplomatëve nuk mendon kështu.

Profesori amerikan Edward P. Joseph zgjodhi ta përshkruajë vetëm me një fjalë: Fatkeqe! Në një intervistë për RTK, ai vlerësoi se vizita në Kosovë dhe disa shtete të Ballkanit e shefit të CIA-s, William J. Burns, nuk është një vizitë lumturie. Sipas tij, kjo vizitë është sinjal i brengës në Uashington lidhur me tensionet dhe potencialin e një lloj konfrontimi në Ballkan.

“Kjo nuk është një vizitë e lumtur, nuk është një lloj vizite e nivelit të Bill Clintonit, Hillary Clintonit, ndonjë sekretari, siç është sekretari Antony Blinken, ose diçka e ngjashme. Kjo nuk është diçka e mirë, sepse William J. Burns, për momentin është i përshirë shumë seriozisht në negociatat për ndaljen e luftimeve ndërmjet Izraelit dhe Hamasit dhe ky është top prioritet kryesor për administratën e SHBA-ve”, thotë ai.

Diçka e rëndë, pra, paska ndodhur që shefi i CIA-s të lërë tryezën botërore të negociatave dhe të zbarkojë në Ballkan!


Copyright © Gazeta “Si”


Lajme të lidhura

Më Shumë