.png)
Nga Gazeta ‘Si’- Presidenti Donald Trump dhe administrata e tij kanë sugjeruar prej kohësh se vendosja e tarifave historike, ishte qëllimisht kaotike, pjesë e një plani të përgjithshëm të hartuar me kujdes.
Por kjo teori e dyshimtë është hedhur poshtë nga njoftimet e fundit nga Trump dhe zyrtarët e tij tregtarë.
Pavarësisht një mori tarifash që Trump ka vendosur, pastaj i ka ndaluar, ndryshuar, ulur, përjashtuar dhe më pas i ka kërcënuar përsëri, presidenti thjesht po krijon “pasiguri strategjike”, tha Sekretari i Thesarit Scott Bessent për Jake Tapper të CNN.
«Nëse do t’u jepnim shumë siguri vendeve të tjera, atëherë ato do të na manipulonin në negociata», tha Bessent për CNN.
Trump herë pas here ka sugjeruar diçka të ngjashme – se ai e kupton fuqinë e ushtruar nga tarifat në një mënyrë që pak të tjerë e bëjnë.
“Tarifat janë gjëja më e keqkuptuar ndoshta në çdo formë biznesi”, tha Trump në Shtëpinë e Bardhë në fillim të këtij muaji.
Këshilltari kryesor për tregtinë, Peter Navarro, e ka përshkruar strategjinë tregtare të Trump si një lojë “shahu 3D” që media dhe ekonomistët kryesorë nuk arrijnë ta kuptojnë.
Por këto sugjerime për një strategji koherente që fshihet pas zbatimit të trazuar të planeve tarifore të Trumpit kundërshtohen nga njoftimet e fundit të Trumpit dhe Bessentit se do të vendosin tarifa të reja për dhjetëra vende që duan të arrijnë një marrëveshje, por nuk kanë mundur të arrijnë një takim me Shtetet e Bashkuara gjatë pauzës tremujore.
Dhe ato mohohen nga kompanitë e mëdha amerikane që deklarojnë se do të rrisin çmimet.
Ora po mbaron
Teoria e shahut 3D është pak a shumë kështu: Trump kërcënoi me tarifa masive si një paralajmërim se Amerika do të bëhet më pak e varur nga tregtia e jashtme. Për të treguar se është serioz, Trump e mbajti kërcënimin e tij, duke vendosur tarifat për të trembur vendet dhe kompanitë e huaja që prodhojnë mallra jashtë Shteteve të Bashkuara. Por, për të qenë i drejtë dhe realist, Trump bëri një pauzë për t’u dhënë partnerëve tregtarë kohë për t’u ulur në tryezë dhe kompanive kohë për të rifinancuar prodhimin e tyre.
Deri në një farë mase, kjo ka ndodhur: Administrata thotë se është në diskutime aktive me 18 partnerë tregtarë mbi marrëveshje të reja tregtare të mundshme që, në teori, mund t’u japin bizneseve amerikane akses në tregje të pashfrytëzuara.
Korniza e një marrëveshjeje me Mbretërinë e Bashkuar, e njoftuar më parë këtë muaj, hapi tregun britanik për disa prodhues bujqësorë amerikanë, për shembull.
Dhe një numër kompanish të mëdha kanë bërë premtime të mëdha, multimiliardë dollarëshe, për të investuar në Shtetet e Bashkuara. Për shembull, Apple u zotua për një plan afatgjatë prej 500 miliardë dollarësh, shumica e të cilit ishte në përpunim e sipër më parë, për të shtuar kapacitetin prodhues në Shtetet e Bashkuara.
Pra, nëse plani po tregonte shenja suksesi, pse të rifilloheshin tarifat me vetëm disa marrëveshje tregtare në dorë?
Trump javën e kaluar tha se ishte e pamundur të arriheshin 150 marrëveshje në kohë të mjaftueshme para se të hiqej pauza – kështu që administrata e tij do t’u jepte vendeve tarifa të reja në javët e ardhshme. Bessent sqaroi këtë fundjavë se tarifat origjinale “reciproke” deri në 50% që u njoftuan gjatë ceremonisë së “Ditës së Çlirimit” të Trump më 2 prill mund të rivendosen në disa vende – por administrata mund të vendosë në vend të kësaj t’i zëvendësojë ato me tarifa rajonale me një normë të ndryshme.
Administrata ka thënë shpesh se rreth 100 vende janë ofruar të negociojnë për tregtinë për të shmangur tarifat e Trump. Pra, rivendosja e tarifave fillestare “reciproke” ose vendosja e normave rajonale përpara se shumica e vendeve të kenë pasur një shans për të negociuar minon teorinë se vendosja e një pauze do t’u jepte vendeve një shans të drejtë për t’u ulur në tryezën e bisedimeve.
Çmimet në rritje
Mbështetësit e tarifave mund të thonë se taksat e larta të importit janë të nevojshme për të nxitur kompanitë që të rikthejnë prodhimin në Shtetet e Bashkuara.
Pavarësisht disa njoftimeve të profilit të lartë, kjo në përgjithësi nuk po ndodh. Mbetet tepër e kushtueshme dhe duhet kohë e konsiderueshme për të sjellë shumë lloje prodhimi në Shtetet e Bashkuara. Dhe me njoftimet e trazuara tregtare, bizneset janë të pasigurta se sa kohë do të jenë në fuqi tarifat e Trump.
Për shembull, administrata e Trump në fillim të këtij muaji uli tarifat ndaj Kinës në rreth 30% nga 145%, pasi Trump dhe Bessent i quajtën tarifat e larta “të paqëndrueshme”. Por të vetmet lëshime që Amerika duket se mori nga Kina ishin një heqje e tarifave kineze dhe barrierave tregtare jo-tarifore të vendosura që nga 2 prilli.
Trump ka lëshuar gjithashtu përjashtime të konsiderueshme nga tarifat për pjesët e automjeteve të prodhuara jashtë vendit dhe elektronikën kineze, të cilat u prekën ndjeshëm nga lufta e tij tregtare.
“Nuk duhet të presim ndonjë nxitje të aktivitetit ekonomik vendas nga tarifat, veçanërisht në afat të shkurtër”, tha Seth Carpenter, kryeekonomisti global i Morgan Stanley, në një shënim për investitorët këtë javë.
“Për një biznes që po mendon të zhvendosë prodhimin në SHBA, tarifat prej 30% mund ta bëjnë atë me kosto efektive. Por nëse fabrika merr disa vjet për t’u ndërtuar dhe disa të tjerë për të rikuperuar investimin, CEO duhet të jetë i bindur se tarifat do të jenë në fuqi në 30% ose më të larta për pesë vitet e ardhshme ose më gjatë. Fluksi i lajmeve që nga 2 prilli nuk sugjeron një siguri të tillë.”
Ndërkohë, kompanitë amerikane kanë filluar të rrisin çmimet.
Ëalmart tha javën e kaluar se tarifat ishin “shumë të larta” dhe se do të detyrohej të kalonte disa nga kostot e tarifave te konsumatorët – një fakt që Bessent e pranoi këtë fundjavë.
Home Depot tha të martën se planifikonte të mbante shumicën e çmimeve të njëjta, por do të duhej të rriste çmimet ose të ndalonte shitjen e disa artikujve për shkak të tarifave. Prodhuesit e lodrave, prodhuesit e këpucëve dhe shumë të tjerë kanë thënë se çmimet po rriten gjithashtu.
Teoria e lidhjeve
Në disa kanale të mediave sociale, është shfaqur një teori edhe më e egër e ‘shahut 4D.’
Teoria sugjeron që Trump e filloi luftën e tij tregtare për të ulur qëllimisht tregun e aksioneve (ai pothuajse e zhyti 20% në një treg në rënie në dy muaj të shkurtër), duke krijuar më shumë kërkesë për asete të sigurta si thesaret që do të ulnin normat e interesit, duke ulur kështu kostot për konsumatorët dhe duke i lejuar Amerikës të rifinanconte borxhin e saj me një normë më të lirë.
Ndërkohë, të ardhurat nga tarifat do të ndihmonin në uljen e borxhit, duke u lejuar republikanëve të miratonin një projektligj masiv për uljen e taksave që do të nxiste ekonominë.
Por edhe kjo teori është kundërshtuar nga fakti se tregu është rritur që kur ai përjashtoi shumë pajisje elektronike nga tarifat e tij në mes të majit. Dhe normat afatgjata të obligacioneve kanë mbetur relativisht të larta: Çmimet e obligacioneve, të cilat tregtohen në drejtim të kundërt me rendimentet, ranë më tej të hënën pasi Moody’s uli borxhin e Amerikës nga vlerësimi i tij i përsosur i kreditit AAA të premten, duke paralajmëruar se situata e borxhit të Amerikës është gjithnjë e më e keqe dhe mund të përkeqësohet nga uljet e taksave.
Tregu në rënie i obligacioneve, në fakt, është ai që e frikësoi administratën Trump në radhë të parë dhe e çoi Trumpin të ndalonte tarifat e “Ditës së Çlirimit”, pranoi administrata.
Trump pranoi më 9 prill, ditën kur ai ndaloi tarifat, se e kishte vëzhguar tregun e obligacioneve, i cili po bëhej “i paqëndrueshëm”.
Drejtori i Këshillit Ekonomik Kombëtar, Kevin Hassett, i tha Fox News atë ditë se ndalimi ishte planifikuar më parë, por mori “një shtytje shtesë nga tregu i obligacioneve”, i cili po thoshte, “Hej, ne nuk u besojmë këtyre djemve” për vlefshmërinë e tarifave.
Pra, po tingëllon më shumë sikur teoria e kaosit dhe jo teoria e shahut 3D apo 4D.
Burimi: CNN/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
