Zhvillimet në ekonominë globale së fundmi, krijojnë më shumë hapësirë për të pranuar punonjës me pak të kualifikuar, punë të paguara keq dhe mungesë mbrojtje sociale, sipas raportit të fundit të Organizatës ndërkombëtarë të Punës, ILO.
ILO parashikon që në vitin 2023 punësimi në nivel global do të jetë vetëm 1%, ndërsa papunësia pritet të rritet nga 3 mln në 208 mln. Madhësia e moderuar e kësaj rritjeje të parashikuar është kryesisht për shkak të ofertës së ngushtë të fuqisë punëtore në vendet me të ardhura të larta. Kjo do të shënonte një përmbysje të rënies së papunësisë globale të parë mes viteve 2020-2022. Kjo do të thotë që papunësia globale do të mbetet 16 milionë mbi standardin e para krizës, i vendosur në 2019.
Përveç papunësisë “cilësia e punës mbetet një shqetësim kyç”, thotë raporti, duke shtuar se “Puna e denjë është thelbësore për drejtësinë sociale”. Një dekadë përparimi në reduktimin e varfërisë u lëkund gjatë krizës Covid-19. Pavarësisht nga një rimëkëmbje e sapolindur gjatë vitit 2021, mungesa e vazhdueshme e mundësive më të mira të punës ka të ngjarë të përkeqësohet, thotë studimi.
Ngadalësimi aktual do të thotë se shumë punëtorë do të duhet të pranojnë punë me cilësi më të ulët, shpesh me paga shumë të ulëta, ndonjëherë me orë të pamjaftueshme. Për më tepër, ndërsa çmimet rriten më shpejt se të ardhurat nominale të punës, kriza e kostos së jetesës rrezikon të shtyjë më shumë njerëz në varfëri. Kjo prirje vjen në krye të rënies së ndjeshme të të ardhurave të vërejtura gjatë krizës së Covid-19, e cila në shumë vende preku më keq grupet me të ardhura të ulëta.
Raporti gjithashtu identifikon një masë të re, gjithëpërfshirëse të nevojës së paplotësuar për punësim – hendekun global të vendeve të punës. Si dhe ata që janë të papunë, kjo masë përfshin personat që duan të punësohen, por nuk janë në kërkim aktiv për punë, qoftë për shkak se janë të dekurajuar ose sepse kanë detyrime të tjera si përgjegjësitë e kujdesit. Hendeku global i vendeve të punës ishte 473 milionë në vitin 2022, rreth 33 milionë mbi nivelin e vitit 2019.
Kushtet e stagflacionit kërcënojnë produktivitetin dhe rimëkëmbjen e tregut të punës
Përkeqësimi i tregut të punës është kryesisht për shkak të tensioneve gjeopolitike në zhvillim dhe konfliktit të Ukrainës, rimëkëmbjes së pabarabartë të pandemisë dhe pengesave të vazhdueshme në zinxhirët e furnizimit global, thotë ËESO Trends. Së bashku, këto kanë krijuar kushtet për stagflacion – njëkohësisht inflacion i lartë dhe rritje e ulët – për herë të parë që nga vitet 1970.
Gratë dhe të rinjtë janë dukshëm më keq në tregjet e punës. Në nivel global, shkalla e pjesëmarrjes së grave në fuqinë punëtore ishte 47.4% në vitin 2022, krahasuar me 72.3% për burrat. Ky hendek prej 24.9 pikë përqindjeje do të thotë se për çdo burrë ekonomikisht joaktiv ka dy gra të tilla.
Të rinjtë (15-24 vjeç) përballen me vështirësi të mëdha në gjetjen dhe mbajtjen e punësimit të denjë. Shkalla e tyre e papunësisë është tre herë më e lartë se ajo e të rriturve. Më shumë se një në pesë – 23.5% – e të rinjve nuk janë në punësim, arsim ose trajnim, norma neet.
“Nevoja për punë më të denjë dhe drejtësi sociale është e qartë dhe urgjente. Por nëse duam të përballojmë këto sfida të shumta, duhet të punojmë së bashku për të krijuar një kontratë të re sociale globale”.
“Nevoja për punë më të denjë dhe drejtësi sociale është e qartë dhe urgjente,” tha Drejtori i Përgjithshëm i ILO-s, Gilbert F. Houngbo. “Por nëse duam të përballojmë këto sfida të shumta, duhet të punojmë së bashku për të krijuar një kontratë të re sociale globale. ILO do të bëjë fushatë për një Koalicion Global për Drejtësi Sociale për të krijuar mbështetje, për të krijuar politikat e nevojshme dhe për të na përgatitur për të ardhmen e punës.”
“Ngadalësimi i rritjes globale të punësimit do të thotë se ne nuk presim që humbjet e shkaktuara gjatë krizës Covid-19 të rikuperohen përpara vitit 2025”, tha Richard Samans, Drejtor i Departamentit të Kërkimeve të ILO-së dhe koordinator i raportit. “Ngadalësimi i rritjes së produktivitetit është gjithashtu një shqetësim i rëndësishëm, pasi produktiviteti është thelbësor për adresimin e krizave të ndërlidhura me të cilat përballemi në fuqinë blerëse, qëndrueshmërinë ekologjike dhe mirëqenien njerëzore.”
Ndryshime të rëndësishme në perspektivat rajonale të tregut të punës 2023
Në vitin 2023, Afrika dhe Shtetet Arabe duhet të shohin rritje të punësimit prej rreth 3 për qind ose më shumë. Megjithatë, me rritjen e popullsisë së tyre në moshë pune, të dy rajonet ka të ngjarë të shohin normat e papunësisë të bien vetëm në mënyrë modeste (nga 7.4 në 7.3% në Afrikë dhe 8.5 në 8.2% në Shtetet Arabe).
Në Azi dhe Paqësor dhe Amerikën Latine dhe Karaibe, rritja vjetore e punësimit parashikohet të jetë rreth 1%. Në Amerikën e Veriut do të ketë pak ose aspak fitime punësimi në vitin 2023 dhe papunësia do të rritet, thotë raporti.
Europa dhe Azia Qendrore janë veçanërisht të goditura nga pasojat ekonomike të konfliktit në Ukrainë. Por ndërsa punësimi parashikohet të bjerë në vitin 2023, normat e tyre të papunësisë duhet të rriten vetëm pak duke pasur parasysh sfondin e rritjes së kufizuar të popullsisë në moshë pune.
Raporti i marrrë nga ILO/ Përshtati: Gazeta ‘Si’
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
