.png)
Fruthi ka qenë në rritje globalisht në vitet e fundit. Në vitin 2023, në të gjithë botën u raportuan rreth 10.3 milionë raste, një rritje prej 20% nga viti 2022.
Shpërthime po raportohen në të gjithë botën, përfshirë Shtetet e Bashkuara, Europën dhe rajonin e Paqësorit Perëndimor. Për shembull, Vietnami thuhet se ka parë mijëra raste në vitet 2024 dhe 2025.
Në Australi, 77 raste të fruthit janë regjistruar në pesë muajt e parë të vitit 2025, krahasuar me 57 raste në të gjithë vitin 2024.
Fruthi prek më shpesh fëmijët dhe është i parandalueshëm me vaksinim, i dhënë në dy doza në moshën 12 dhe 15 muajsh. Por në dritën e shpërthimeve aktuale në nivel global, a ka ndonjë arsye për të rishikuar kohën e vaksinimit kundër fruthit?
Simptomat e fruthit përfshijnë ethe, kollë, rrjedhje hundësh dhe skuqje. Ndërsa paraqitet si një sëmundje e lehtë në shumicën e rasteve, fruthi mund të çojë në sëmundje të rëndë që kërkon shtrim në spital, madje edhe vdekje. Shpërthime të mëdha gjithashtu mund të mbingarkojnë sistemet shëndetësore.
Fruthi mund të ketë pasoja serioze shëndetësore, si në tru dhe në sistemin imunitar, vite pas infeksionit.
Meqenëse fruthi është shumë ngjitës, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon mbulim vaksinimi me dy doza mbi 95% për të ndaluar përhapjen dhe për të arritur “imunitetin e tufës”.
Mbulimi i ulët dhe në rënie i vaksinës, veçanërisht që nga pandemia COVID, po nxit shpërthime globale.
Kur vaksinohen fëmijët kundër fruthit?
Foshnjat e porsalindura në përgjithësi janë të mbrojtura kundër fruthit falë antitrupave të nënës. Antitrupat e nënës kalojnë nga nëna tek foshnja nëpërmjet placentës dhe në qumështin e gjirit, dhe ofrojnë mbrojtje kundër infeksioneve, përfshirë fruthin.
OBSH-ja këshillon që të gjithë duhet të marrin dy doza të vaksinimit kundër fruthit. Në vendet ku qarkullon shumë fruth, fëmijëve në përgjithësi u rekomandohet të marrin dozën e parë rreth nëntë muajsh. Kjo për shkak se pritet që antitrupat e nënës të kenë rënë ndjeshëm tek shumica e foshnjave deri në atë moshë, duke i lënë ata të prekshëm ndaj infeksionit.
Nëse antitrupat e fruthit të nënës janë ende të pranishëm, vaksina ka më pak të ngjarë të prodhojë një përgjigje imune.
Hulumtimet kanë treguar gjithashtu se një vaksinë kundër fruthit e dhënë në moshën më pak se 8.5 muajsh mund të rezultojë në një përgjigje të antitrupave që bie më shpejt. Kjo mund të jetë për shkak të ndërhyrjes me antitrupat e nënës, por studiuesit ende po përpiqen të kuptojnë arsyet për këtë.
Një dozë e dytë e vaksinës zakonisht jepet 6-9 muaj më vonë. Një dozë e dytë është e rëndësishme sepse rreth 10-15% e fëmijëve nuk zhvillojnë antitrupa pas vaksinës së parë.
Në mjediset ku transmetimi i fruthit është nën kontroll më të mirë, një dozë e parë rekomandohet në moshën 12 muajsh. Vaksinimi në moshën 12 muajsh krahasuar me nëntë muaj konsiderohet se gjeneron një përgjigje imune më të fortë dhe më të qëndrueshme.
Foshnjave me rrezik më të lartë për t’u prekur nga sëmundja mund t’u jepet gjithashtu një dozë shtesë e hershme. Në Australi, kjo rekomandohet për foshnjat që nga gjashtë muaj kur ka një shpërthim ose nëse udhëtojnë jashtë shtetit në një mjedis me rrezik të lartë.
Një studim i ri që shqyrton antitrupat e fruthit tek foshnjat
Një shqyrtim i kohëve të fundit shqyrtoi të dhënat e antitrupave të fruthit nga foshnjat nën nëntë muajsh që jetojnë në vende me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Rishikimi kombinoi rezultatet nga 20 studime, duke përfshirë më shumë se 8,000 foshnje. Studiuesit zbuluan se ndërsa 81% e të porsalindurve kishin antitrupa të nënës ndaj fruthit, vetëm 30% e foshnjave të moshës katër muajsh kishin antitrupa të nënës.
Ky studim sugjeron që antitrupat e nënës ndaj fruthit bien shumë më herët sesa mendohej më parë. Ai ngre pyetjen nëse doza e parë e vaksinës kundër fruthit jepet shumë vonë për të maksimizuar mbrojtjen e foshnjave, veçanërisht kur ka shumë fruth përreth.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
