.png)
Kur udhëheqësi i Kinës, Xi Jinping, dhe presidenti i atëhershëm Ma Ying-jeou i Tajvanit shtrënguan duart në Singapor në vitin 2015, secili prej tyre ngriti lart takimin e zhvilluar si një përparim që mund të hapte rrugën drejt një paqeje të qëndrueshme, duke i dhënë fund armiqësisë me dekada.
Por të mërkurën, ndërsa të dy burrat u takuan përsëri në Pekin, perspektivat për një zgjidhje miqësore mbi të ardhmen e Tajvanit dukeshin më të largëta se kurrë.
Zoti Ma, i cili ndoqi një angazhim më të ngushtë me Kinën gjatë tetë viteve të tij në detyrë, nuk është më president i Tajvanit. Gjithnjë e më pak tajvanezë tani ndajnë besimin e tij se Tajvani duhet ta shohë të ardhmen e tij si pjesë e një Kine më të madhe.
Që kur zoti Ma u largua nga detyra në vitin 2016, zoti Xi ka ngrirë kontaktet e nivelit të lartë me Tajvanin, ka kërkuar ta izolojë atë në skenën globale dhe është përpjekur ta frikësojë atë me një prani ushtarake në rritje rreth ishullit.
Z. Xi është thellësisht dyshues ndaj lidershipit aktual të Tajvanit, i cili ka kërkuar të mbrojë sovranitetin e demokracisë së ishullit.
Televizioni shtetëror kinez konfirmoi të mërkurën se zoti Xi dhe zoti Ma po takoheshin, por nuk dha detaje. Më herët gjatë ditës, Eric Chu, kryetari i Partisë Nacionaliste, së cilës i përket zoti Ma, u tha gazetarëve në Taipei se ngjarja do të ishte "një hap shumë i rëndësishëm në promovimin e shkëmbimeve paqësore përtej ngushticës".
Muajt e fundit, Kina ka sinjalizuar se si mund të shtrëngojë administratën e zotit Lai – ushtarakisht, ekonomikisht dhe diplomatikisht.
I ka hedhur gjithashtu poshtë ofertat e zotit Lai për të folur, duke i konsideruar si të pasinqerta. Nga ana tjetër, Pekini ka treguar se do t'i drejtohet politikanëve më miqësorë tajvanezë, si z. Ma, të cilët pranojnë kuadrin e marrëdhënieve të kërkuara nga Pekini.
“Fokusi i menjëhershëm i Kinës është të shtyjë administratën e ardhshme të Lai-t të miratojë një qëndrim politik më të përshtatshëm për marrëdhëniet ndërmjet ngushticave”, tha Amanda Hsiao, analistja e lartë për Kinën në Grupin e Krizave, një organizatë që kërkon të qetësojë luftërat dhe krizat.
“Vizita e Masë ndihmon për të nënvizuar pozicionin e Pekinit se dialogu ndërmjet ngushticave kushtëzohet nga pranimi i idesë se të dy anët e ngushticës i përkasin ‘një Kine’”, tha zonja Hsiao. Brenda Kinës, shtoi ajo, "është gjithashtu një përpjekje për t'i sinjalizuar audiencën vendase se udhëheqja e ka çështjen nën kontroll, se ata nuk i kanë humbur zemrat dhe mendjet e tajvanezëve".
Aiwan dhe Kina kanë qenë në mosmarrëveshje që nga revolucioni komunist i vitit 1949, kur trupat nacionaliste të Chiang Kai-shek u larguan në ishull.
Me kalimin e kohës, nacionalistët pushuan së qeni armiku kryesor i Pekinit dhe u bënë partneri i tij i preferuar i dialogut në Tajvan, veçanërisht gjatë kohës së zotit Ma në detyrë. Të dyja palët ndërtuan lidhje ekonomike dhe u drejtuan drejt bisedimeve mbi statusin e tyre politik dhe të ardhmen, duke kulmuar në takimin e zotit Ma me z. Xi në vitin 2015.
Por nacionalistët kanë humbur tre zgjedhjet e fundit presidenciale ndaj Partisë Demokratike Progresive, e cila e ka paraqitur veten si një mbrojtëse e demokracisë së Tajvanit dhe hedh poshtë pretendimin e Pekinit për ishullin. Që kur z. Lai u zgjodh në janar, duke mundur një koleg të zotit Ma, Kina ka rritur presionin e saj.
Në janar, ajo u zhvendos për të hequr një tjetër aleat diplomatik të Tajvanit: Nauru, i cili kishte qenë një nga dhjetëra shtetet që ende ruanin marrëdhënie formale me ishullin.
Në shkurt, Pekini dërgoi anije të rojes bregdetare për të patrulluar ujërat pranë një ishulli të kontrolluar nga Tajvani jashtë territorit të Kinës, pasi dy peshkatarë kinezë vdiqën aty pranë, ndërsa po iknin nga një anije e rojes bregdetare tajvaneze. Kina vazhdon të zhurmojë qiejt pranë Tajvanit me avionë ushtarakë pothuajse çdo ditë dhe shumë analistë presin që Ushtria Çlirimtare Popullore të organizojë stërvitje të mëdha përpara dhe veçanërisht pas inaugurimit të zotit Lai në maj.
Mënyra se si zhvillohen tensionet me Tajvanin ka ndikim në marrëdhëniet e Kinës me Shtetet e Bashkuara, mbështetësi më i rëndësishëm i sigurisë së Tajvanit. Në një telefonatë me Presidentin Biden javën e kaluar, zoti Xi përsëriti se Tajvani ishte i një rëndësie të madhe për Pekinin, duke e përshkruar atë si "vijën e parë të kuqe që nuk duhet të kapërcehet në marrëdhëniet Kinë-SHBA”.
Itinerari i zotit Ma përqendrohet në një temë: që Tajvani është pjesë e një kombi më të madh kinez, të bashkuar nga kultura dhe historia.
Në Kinën veriperëndimore, zoti Ma bëri nderimet e tij në një memorial
"Shumica e njerëzve tajvanez kanë një besim të fortë në identifikimin me kulturën dhe kombin kinez," tha zoti Ma në një deklaratë që lexoi para gazetarëve në memorial. "Unë gjithashtu shpresoj që të rinjtë tanë nga Tajvani të mund ta përdorin këtë mundësi për të kujtuar më mirë rrënjët e kulturës dhe kombit kinez."
Veçanërisht në pension, zoti Ma është bërë një përkrahës i zëshëm i pikëpamjes se Tajvani është historikisht dhe kulturalisht pjesë e Kinës dhe duhet të pranojë se lidhjet më të ngushta me kontinentin janë pjesë e fatit të saj.
Megjithatë, këto pikëpamje nuk pasqyrojnë një ndjenjë më të gjerë tajvaneze.
Shumica e njerëzve tajvanez pranojnë status quo-në e paqartë të demokracisë së tyre ishullore për të vetëqeverisur, por jo të njohur si një vend i pavarur nga shumica e qeverive. Por ata refuzojnë idenë e bashkimit me Kinën. Edhe brenda Partisë Nacionaliste të zotit Ma, shumë politikanë, përfshirë kandidatin e saj të fundit presidencial, Hou Yu-ih, kanë qenë dukshëm më të kujdesshëm ndaj Kinës. Dhe njerëzit në Tajvan gjithnjë e më shumë e përshkruajnë veten si ekskluzivisht tajvanezë, në vend të kinezëve. nytimes
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
