.png)
Teknologjia dhe përdorimi i pajisjeve kanë ndryshuar mënyrën se si ne ndërveprojmë, që në moshë shumë të hershme. Nuk është e pazakontë të shohësh 7-vjeçarë që shkojnë në shtëpitë e miqve të tyre për të luajtur me tabletat e tyre nën krahë. Ndërveprimi zakonisht shkon kështu: ata bisedojnë për një kohë dhe pas vetëm disa minutash, secili zhytet në lojërat digjitale në tabletat e tyre. Nëse dikush, për çfarëdo arsye, nuk ka një pajisje me vete, ai rrezikon të mbetet jashtë ose të kthehet në një spektator të thjeshtë.
Kudo, ne shohim fëmijë të ‘ngulur’ në telefon gjatë vakteve familjare ose grupe adoleshentësh të ulur në një stol, duke mos folur me njëri-tjetrin, sepse të gjithë janë të fokusuar në atë që postohet në mediat sociale. Fatkeqësisht, çmimi i gjithë kësaj është shëndeti mendor i brezit më të ri.
Personat e lindur pas vitit 1996 vuajnë nga shkalla më e lartë e ankthit, depresionit, vetëdëmtimit dhe problemeve të shëndetit mendor sesa gjeneratat e mëparshme si në Evropë ashtu edhe në Shtetet e Bashkuara, si dhe në Australi, sipas qindra studimeve të Dr. Jean M. Tëenge, profesor në Universitetin Shtetëror të San Diegos.
Por origjina e problemit daton disa vite më parë, në vitet 1980, kur pajisjet nuk kishin shpërthyer ende në jetën tonë dhe lidhet me prindërimin. Kjo është kur, për shkak të frikës së pabazë, prindërimi tepër mbrojtës fillon të përhapet, gjë që i largoi fëmijët nga loja dhe uli autonominë e tyre.
Hipervigjilenca në botën reale është në kontrast të plotë me lirinë që kanë fëmijët dhe adoleshentët kur përdorin pajisjet digjitale, siç theksohet nga profesori i psikologjisë në Universitetin e Nju Jorkut, Jonathan Haidt. Të dy faktorët, teknologjia dhe mendësia e prindërve, po krijojnë një brez më të prekshëm se kurrë. Për ta trajtuar këtë, ne duhet të ndërmarrim veprime në fushat ku kemi kontroll.
Sipas Haidt, ne duhet të shmangim dhënien e një telefoni inteligjent adoleshentëve përpara se të fillojnë shkollën e mesme, të kufizojmë aksesin në mediat sociale deri të paktën në moshën 16 vjeç dhe madje të ndalojmë telefonat celularë në shkolla dhe kolegje. Megjithatë, përtej kufizimit të përdorimit të pajisjes, ne duhet të rimendojmë gjithashtu qasjen tonë si prindër. Siç sugjeron psikologia Alison Gopnik ne duhet të adoptojmë një qasje më “të ngjashme me kopshtarin” ndaj prindërimit.
Ndërsa kopshtarët krijojnë hapësira për bimët që të rriten të sigurta dhe të arrijnë potencialin e tyre të plotë, marangozët përpiqen të krijojnë një plan të përsosur dhe të gdhendin mobiljet që t’i përshtaten dizajnit origjinal. Duket se zhvendosja e tepruar e mbrojtjes së dekadave të fundit është nxitur nga një mentalitet marangoz-prindër: pritshmëri të larta për fëmijët tanë, orët rraskapitëse jashtëshkollore, një obsesion i paparë për të qenë prindër të mirë dhe mbikëqyrje e tepruar që ka ardhur në kurriz të lojës së drejtpërdrejtë me fëmijët e tjerë.
Të bëhemi prindër ‘kopshtarë’ do të thotë t’u japim fëmijëve tanë më shumë autonomi në çdo moshë. Ne mund t’u caktojmë fëmijëve më të vegjël punë të thjeshta shtëpiake në fillim dhe më të sofistikuara më vonë. Ne duhet të mësojmë të menaxhojmë ankthin tonë si prindër, duhet t’i lejojmë fëmijët tanë të jenë jashtë syrit duke u kërkuar atyre të kryejnë detyra të vogla pranë, të inkurajojnë të flenë me miqtë dhe të shmangin mikromenaxhimin e të gjitha detyrave të tyre, madje edhe në shkollë.
Ne gjithashtu duhet të ushqejmë pavarësinë e tyre, t’i inkurajojmë ata të shkojnë në shkollë në grup nëse është e mundur, ose, për shembull, t’i lëmë të kalojnë distanca të sigurta vetëm nga mosha nëntë vjeç. Mund t’i regjistrojmë në kampe dhe eksperienca në natyrë me fëmijë të tjerë dhe, sigurisht, të shmangim mbushjen e pasditeve të tyre me aktivitete të pafundme pasuruese që i lodhin dhe lënë pak hapësirë për lojë të lirë. Në fund të fundit, dhurata më e mirë që mund t’u bëjmë fëmijëve tanë të vegjël është mundësia për të qenë fëmijë, pa pajisje dhe pa kontroll të vazhdueshëm prindëror.
Kur ata janë adoleshentë, promovimi i autonomisë, lëvizshmërisë dhe një jete pa ekran duhet të jenë shtylla të rëndësishme të edukimit të tyre. Ata mund të inkurajohen të marrin pjesë në programe shkëmbimi, të kenë më shumë përvoja në natyrë, të kërkojnë mundësi për të bërë punë të caktuara, për vullnetarë ose për t’u kujdesur për njerëzit ose kafshët.
Ata gjithashtu duhet të ftohen të marrin pjesë në biseda të jetës reale me njerëz të vërtetë, larg pajisjeve që i hipnotizojnë. Me fjalë të tjera, qëllimi është krijimi i hapësirave që ata të krijojnë marrëdhënie me të tjerët pa ekrane, gjë që promovon zhvillimin më të shëndetshëm të trurit dhe mendor, dhe i ndihmon ata të forcojnë vetëbesimin e tyre, të ulin ankthin dhe të jenë më të përgatitur për sfidat me të cilat do të përballen në jetë.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
