Pse po rritet çmimi i mishit të viçit?

Nëse ka një produkt për të cilin Donald Trump duhet të shqetësohet është… bifteku.

Në 2007-n, para se ai ti futej politikës, ai lançoi “biftekët Trump” me një çmim prej minimum 199 dollarë. Konsumatorët u habitën dhe biznesi falimentoi pas dy muajsh.

10 muaj nga mandati i tij i dytë si president, Trump po përjeton sërish kostot e larta të biftekut. Kudo nëpër botë, çmimet e mishit të viçit po rriten ndjeshëm për shkak të mungesës globale të furnizimit.

Numri i tufave të lopëve është zvogëluar pas viteve me mot ekstrem, kosto të larta për inpute dhe sëmundje. Si rezultat, çmimet kanë arritur rekorde, të përforcuara nga një valë konsumatorësh të uritur për proteinë dhe nga tarifat e gjera të Trump, veçanërisht ato ndaj Brazilit, eksportuesi më i madh i mishit të viçit në botë.

Pasojat politike nuk janë vetëm çështje e SHBA-së. Në Europë dhe Mbretërinë e Bashkuar, rritja e çmimeve të mishit të viçit ka nxitur inflacionin ushqimor, duke vështirësuar buxhetet e familjeve.

Në SHBA, çmimi mesatar i një kilogrami mishi të grirë arriti në rekord $6.32 në gusht, një rritje prej 13% brenda një viti, ndërsa biftekët e papjekura mesatarisht kushtonin $12.22 për kilogram, një rritje prej 11%. Restorantet e specializuara në mish kanë rritur çmimet në menu, kanë zvogëluar porcionet ose I kanë bërë të dyja.

Në Britani, çmimet e mishit të viçit janë rritur gati 25% gjatë vitit të kaluar, duke e bërë atë një nga pesë produktet bazë — së bashku me gjalpin, qumështin, çokollatën dhe kafenë — që së bashku përbënin rreth 40% të rritjes së çmimeve të ushqimit.

Si politikan, Trump e ka paraqitur veten si mbrojtës i Amerikës rurale dhe si një avokat i fermerëve. Por duke u përballur me një kundërshtim mbi rritjen e kostos së jetesës, ku çmimet e mishit të viçit janë bërë simbol, ai tani është në një përplasje të drejtpërdrejtë me industrinë e lopëve.

Trump është luhatur mes fajësimit të blegtorëve, shumë prej të cilëve janë mbështetës besnikë, dhe kompanive të fuqishme të përpunimit të mishit që e kanë mbështetur fushatën e tij politike.

“Nuk bëhet vetëm fjalë për të qëndruar pranë partnerëve të tij në bujqësi, që kanë qenë me të që nga momenti kur ai zbriti nga shkallët [për të nisur fushatën e tij të parë presidenciale]. Bëhet gjithashtu fjalë për pyetjen nëse mund të ushqehemi vetë,” i thotë Financial Times Brooke Rollins, sekretarja e bujqësisë. “Duhet të vendosim si prioritet kryesor përballueshmërinë për amerikanët, por gjithashtu duhet të përqendrohemi në mbështetjen e furnizimit tonë me ushqim.”

Megjithatë, plani i administratës për të zgjeruar importet e mishit të viçit nga Argjentina, që për një moment uli çmimet e kontratave të lopëve, ka acaruar këtë ndarje.

“Shumë blegtorë ndihen të tradhtuar,” thotë Courtney Feigl, e cila rrit lopë Texan longhorn me burrin e saj në Wisconsin. “Nuk mendoj se importimi i mishit do të zgjidhë problemet tona. Çfarë ndodhi me ‘America First’?”

Të tjerë paralajmërojnë se politika në disa zona rurale mund të kthehet kundër tij. “Trump nuk duhet të nënvlerësojë efektin Yellowstone,” thotë Austin Frerick, një studiues i politikave bujqësore, duke iu referuar emisionit televiziv për industrinë e lopëve.

Tregu i mishit të viçit ishte duke dobësuar para se të shpërthente kriza politike. Thatësirat e përsëritura në perëndim dhe jug të SHBA-së, të nxitura nga ndryshimet klimatike, kanë ulur cilësinë e kullotave dhe kanë reduktuar rezervat e barit në nivelet më të ulëta që nga dekada. Shumë blegtorë, të paaftë për të përballuar kostot e ushqimit të kafshëve, shitën lopët më herët se zakonisht dhe eliminuan viçat, duke bërë që tufat kombëtare të jenë më të voglat që nga vitet 1950.

Një kufizim tjetër ndodhet në kufirin jugor të SHBA-së, ku portet janë mbyllur pothuajse tërësisht për importin e lopëve të gjalla nga Meksika pas zbulimit të parazitit “screwworm” më parë këtë vit. Sekretarja e Bujqësisë, Brooke Rollins, thotë se rreth një milion kafshë po presin për të kaluar kufirin.

Në Mbretërinë e Bashkuar dhe Irlandë, fermerët kanë hasur çmime më të larta të plehrave dhe ushqimit të kafshëve që nga pushtimi i Ukrainës nga Rusia, ndërsa thatësirat në Francë dhe Spanjë vitin e kaluar reduktuan furnizimin me bar dhe detyruan prodhuesit të zvogëlonin numrin e kafshëve. “Nëse shikon gjithë Europën, tufa e lopëve është në rënie,” thotë Nick Allen, krye-ekzekutivi i dalë i Shoqatës Britanike të Përpunuesve të Mishit.

Rindërtimi i tufave do të kërkojë vite. Ndryshe nga derrat ose pula, që shumohen shpejt, rritja e lopëve është një proces i ngadaltë: një lopë ka vetëm një viç në vit, dhe ai kafshë merr më shumë se dy vite për të arritur pjekurinë. “Nëse do të donim të rritnim tufën me 15 ose 20%, do të na duheshin vite,” thotë John Maddux i kompanisë Maddux Cattle Company në Nebraska. “Industria thjesht nuk mund të përgjigjet shpejt ndaj sinjaleve të çmimeve.”

Lufta tregtare ka thelluar presionin mbi shumë pjesë të industrisë së mishit të viçit. Para se administrata Trump të vendoste një tarifë të përgjithshme 50% mbi Brazilin në korrik, SHBA kishte rritur gradualisht importet nga Brazili për të përmbushur kërkesën e brendshme. Në pesë muajt e parë të vitit 2025, SHBA importoi rreth 215,000 ton, më shumë se dyfishin e periudhës së njëjtë në 2024.

Pas korrikut, tarifa efektive për mishin brazilian jashtë kuotës u rrit mbi 76 për qind. Eksportet drejt SHBA, tregu i dytë më i madh për Brazilin deri më tani këtë vit, ranë 41 për qind në shtator në 102.9 milion dollarë.

Për të lehtësuar ndikimin e tarifave mbi konsumatorët amerikanë, Trump të premten pasdite uli disa taksa mbi importet bujqësore, përfshirë mishin e viçit, ndërsa përpiqej të ulte çmimet e ushqimeve.

Por tarifat e tij tashmë kanë pasur një efekt zinxhir mbi tregjet europiane, thotë Allen. “Australianët nuk kanë arritur as të përmbushin kuotën e tyre për eksportin e mishit në Mbretërinë e Bashkuar, sepse ndoshta është më e leverdisshme ta dërgojnë në Amerikë.”

Tarifat mbi makineritë dhe importet e ushqimit për kafshët gjithashtu kanë rritur kostot e prodhuesve në vend. Rezultati është një rritje globale e çmimeve të mishit të viçit në shitje me pakicë.

Megjithatë, kërkesa mbetet e fortë. Anketat tregojnë se tendenca drejt dietave të pasura me proteina po përshpejtohet: 71% e konsumatorëve amerikanë raportuan se përpiqeshin të hanin më shumë proteina vitin e kaluar, nga 59% në 2022. Analistët gjithashtu theksojnë ndikimin e ilaçeve GLP-1 për humbje peshe, të cilat nxisin përdoruesit të ruajnë një konsum më të lartë proteine për të mbajtur masën muskulore.

Kombinimi i furnizimit të ngushtë dhe apetitet të qëndrueshme ka mbajtur mishin e viçit si një faktor të fuqishëm të inflacionit në të dy anët e Atlantikut — dhe në SHBA, e ka kthyer hamburgerin në një çështje politike të nxehtë.

“Ku e ndjen konsumatori inflacionin më shumë? Këtu është kryesisht në dyqanet e ushqimeve dhe në pikat e karburantit,” thotë Arlan Suderman, ekonomist kryesor i mallrave në brokerin StoneX.

Nën presion për çmimet e ushqimeve, Trump tha në fund të tetorit se SHBA do të blinte më shumë mish argjentinas për të ulur çmimet.

Kjo nismë shkaktoi një kundër-reagim të shpejtë. “Ky plan vetëm krijon kaos në një kohë kritike të vitit për prodhuesit amerikanë të lopëve, ndërsa nuk bën asgjë për të ulur çmimet në dyqanet e ushqimeve,” thotë Colin Woodall, krye-ekzekutivi i Shoqatës Kombëtare të Blegtorëve të Viçit.

Megjithatë, administrata rriti kuotën vjetore të importit të Argjentinës nga 20,000 në 80,000 ton — rreth dy ditë furnizimi — dhe njëkohësisht njoftoi një plan veprimi për të mbështetur blegtorët amerikanë të lopëve.

Në një postim në rrjetet sociale, Trump sulmoi fermerët, duke thënë se po përfitonin nga tarifat që kishte vendosur mbi mishin brazilian.
“Nëse nuk do të ishte për mua, blegtorët do të vazhdonin si gjithmonë në 20 vitet e fundit. E tmerrshme! Do të ishte mirë të kuptonin, por gjithashtu duhet të ulin çmimet e tyre, sepse konsumatori është një faktor shumë i rëndësishëm në mendimin tim!”

Çmimet e lopëve të gjalla dhe atyre për ushqim në tregjet e ardhshme ranë ndjeshëm si pasojë e postimit të presidentit.

“Ai ka shkaktuar një shkatërrim të jashtëzakonshëm të pasurisë brenda biznesit të lopëve,” thotë Maddux. “Kam humbur 500 dollarë për kafshë krahasuar me ku do të isha tre javë më parë… para se Trump të fliste.”

Trump urdhëroi Departamentin e Drejtësisë të hetojë “Katër të Mëdhenjtë” — Tyson Foods, JBS USA, Cargill dhe National Beef — për bashkëpunim të dyshuar dhe manipulim çmimesh, duke i akuzuar se nuk e kishin kaluar uljen e kostove të lopëve tek konsumatorët.

Në të enjten, Uashingtoni zbuloi një seri marrëveshjesh kornizë tregtare me Argjentinën, Ekuadorin, El Salvadorin dhe Guatemalën që përfshijnë masa për lehtësimin e tarifave mbi mallrat bujqësore, veçanërisht mishin e Argjentinës, si pjesë e asaj që Shtëpia e Bardhë e përshkroi si një nismë për “rikthimin e përballueshmërisë” në tregun e ushqimeve.

Pasojat politike kanë arritur deri në Uashington. Në një letër për Rollins dhe zyrtarët tregtarë amerikanë këtë muaj, më shumë se 30 anëtarë të Kongresit akuzuan administratën për “destabilizimin e tregjeve të lopëve” përmes komenteve impulsive dhe manovrave të shkurtër tregtare.
“Këto komente kanë kontribuar në ditë të shumta me limit të ulët në tregjet e ardhshme, të cilat janë drejtpërdrejt për shkak të insistimit të Presidentit për të diktuar politikën përmes rrjeteve sociale,” thuhet në letër. “Ndërsa kjo paqëndrueshmëri mund të mos shqetësojë miliarderët që Presidenti shpesh prioritizon, ka pasoja reale për blegtorët që po çojnë kafshët e tyre në treg.”

Administrata, thanë ata, po “shpëton ekonominë argjentinase në kurriz të fermerëve dhe blegtorëve amerikanë.”

Trump gjithashtu ka sulmuar gjigantët e përpunimit të mishit që dominojnë industrinë në SHBA. Ai urdhëroi Departamentin e Drejtësisë të hetojë “Katër të Mëdhenjtë” për bashkëpunim dhe manipulim çmimesh, duke i akuzuar se nuk e kishin kaluar uljen e kostove tek konsumatorët.

Kompanitë mohojnë çdo shkelje, duke fajësuar çmimet rekord të lopëve dhe furnizimin të ngushtë global për inflacionin në pakicë. Por ky shqyrtim vjen mbi një valë padish antitrust. Gjatë dy viteve të fundit, McDonald’s ka paditur përpunuesit për koordinim të reduktimeve të furnizimit që nga viti 2015. JBS zgjidhi pretendimet përkatëse me 83.5 milion dollarë këtë vit pa pranuar përgjegjësi.

Portet kanë qenë pothuajse të mbyllura për importin e lopëve të gjalla nga Meksika pas zbulimit të parazitit screwworm më parë këtë vit.

Rollins thotë se veprimet e presidentit reflektojnë vendosmërinë e tij për të sfiduar interesat e ngulitura — madje edhe ato që kishin dhuruar shumë për fushatat republikane. “Kushdo që mendon se ky president do të marrë vendime bazuar te donatorët e tij, nuk ka ide se çfarë njeriu është,” thotë ajo. “Ai, herë pas here, do të vendosë amerikanët përpara miqësive, marrëdhënieve apo bazës së donatorëve.”

Shumë në industri dyshojnë se dy qëllimet janë të pajtueshme. “Mendoj se duhet të lehtësojnë disa nga barrat financiare mbi blegtorët amerikanë që të mund të prodhojmë më shumë dhe të rrisim tufën tonë dhe të forcojmë operacionet tona,” thotë Feigl, blegtorja nga Teksasi. “Ka kaq shumë opsione të tjera përveç importimit të mishit nga Argjentina, apo jo?”

Të tjerë argumentojnë se Trump, matematikani politik, e ka të sigurtë se blegtorët do të qëndrojnë me të, dhe se shpërblimi më i madh është tek miliona zgjedhës që hanë hamburgerë.
“Ka shumë më shumë konsumatorë mishi se sa prodhues,” thotë Maddux.

Financial Times – Gazetasi.al

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.