Nga Gazeta ‘Si’ – Në vitin 2003, Instituti Amerikan i Filmit, organizata e pavarur që merret me historinë e filmit dhe televizionit në Shtetet e Bashkuara, kreu një anketë me 1500 persona për të përpiluar një listë me “personazhet negativë” më të paharrueshëm në historinë e filmit. I pari në listë ishte Hannibal Lecter, një nga personazhet kanibalë më të famshëm të të gjitha kohërave, protagonist i filmave të ndryshëm të bazuar në librat e Thomas Harris dhe mbi të gjitha i “Silence of the Lambs” i vitit 1991, i luajtur nga Anthony Hopkins.
Për disa vite, dhe veçanërisht gjatë dhe pas pandemisë, kanibalizmi është kthyer në një temë shumë të pranishme në libra, filma dhe seriale mjaft të suksesshme televizive. Për këtë shkroi ‘New York Times’ në një artikull në të cilin përmendi disa shembuj. Duke folur me autorë dhe autore, u përpoq gjithashtu të interpretonte rritjen e interesit të kohëve të fundit për një temë që nuk ka pushuar kurrë së ushtruari një hijeshi të fuqishme letrare dhe që sot është në rënie në lidhje me çështjet aktuale dhe nga këndvështrime pjesërisht të reja.
Një shembull shumë i përmendur është thrilleri amerikan “Fresh”, i publikuar janarin e kaluar dhe filmi i parë nga regjisorja Mimi Cave. Bëhet fjalë për një histori dashurie mes një vajze dhe një djali që ka njohur rastësisht në një supermarket, në sektorin e fruta-perimeve. Siç shkroi gazetari britanik Benjamin Lee në “The Guardian”, tema qendrore e filmit është e ndërthurur me mediat sociale, aplikacionet për takime të verbra, trupat e grave dhe maskulinitetin e dhunshëm, në mënyra që ndonjëherë mund të jenë “të vështira për t’u tretur”. Dhe në raste të tjera “të neveritshme groteske”.
Në librin “Cadáver exquisito”, botuar në 2017 në spanjisht dhe fituese e një prej konkurseve letrare më prestigjioze në Amerikën Latine (Çmimi Clarín de Novela), shkrimtarja argjentinase, Agustina Bazterrica, imagjinon një shoqëri të ardhshme në të cilën njerëzit rriten si bagëti. Prandaj, në mënyrë indirekte, ajo merr një nga çështjet më të diskutuara bashkëkohore, si në lidhje me çështjen e të drejtave të kafshëve, ashtu edhe në lidhje me ndikimin mjedisor të zakoneve të të ngrënit.
Protagonisti i filmit “Raw” të vitit 2016, nga regjisorja franceze, Julia Ducournau, është një vegjetariane e vendosur, e regjistruar në vitin e parë të Veterinarisë në një universitet në Belgjikë. E detyruar të hajë mish të papërpunuar për një rit fillestar për studentët e vitit të fundit të drejtuar nga studentët e vitit të fundit, protagonistja pëson një transformim progresiv që e çon atë të dëshirojë më shumë mish në një mënyrë të pakontrolluar dhe agresive dhe më në fund drejt kanibalizmit.
Për shkak të dhunës së imazheve, raportoi Hollywood Reporter, një çifti spektatorësh i ra të fikët gjatë shfaqjes së filmit në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Toronto, duke kërkuar ndërhyrjen e personelit mjekësor.
Kanibalizmi përfshihet edhe në romanin e katërt dhe më të fundit të shkrimtares amerikane me origjinë iraniane dhe kroate, Ottessa Moshfegh. I publikuar në qershor në Shtetet e Bashkuara dhe i titulluar “Lapvona”, ai tregon historinë e një fshati në një çiflig mesjetar të goditur nga murtaja dhe thatësira, “nga një këndvështrim klinik nihilist” dhe tregon “imazhe skandaloze të kanibalizmit mesjetar, përdhunimit, deformimit dhe incestit”, shkruante Washington Post.
Moshfegh, i cili shkroi librin në pranverën e vitit 2020, në kulmin e pandemisë, i tha “New York Times” se ai kishte punuar “në një izolim kaq të plotë sa ndjeva një liri të jashtëzakonshme për të shkuar kudo që të më çonin”. Personazhi që në një moment ha një qenie tjetër njerëzore, duke bërë mëkatin më të madh të mundshëm në fshatin e tij vegjetarian, e bën këtë në një akt të “dëshpërimit të shthurur”, tha Moshfegh, e cila është vetë vegjetariane.
Kohët e fundit është folur për kanibalizëm edhe në lidhje me filmin e ri të regjisorit Luca Guadagnino “Bones and All”, me protagonist Timothée Chalamet dhe në konkurrencë në edicionin e 79-të të Festivalit të Filmit në Venecia. Përshtatur nga romani “Till the Bone” nga shkrimtarja amerikane, Camille DeAngelis, filmi tregon një histori dashurie me disa referenca për kanibalizmin.
Për filmin e Guadagnino-s u fol edhe në lidhje me hipotezën, e qarkulluar në rrjetet sociale, se historia e treguar ishte një aludim për një histori të akuzave për ngacmime që i atribuohen aktorit amerikan, Armie Hammer, dhe prova të rreme të shijes së tij për kanibalizëm. Guadagnino, i cili më parë ka punuar me Hammer dhe Chalamet në filmin “Call Me by Your Name”, kohët e fundit mohoi çdo lidhje të qëllimshme midis historisë së Hammer dhe filmit të ri.
Ndër produksionet e tjera me referenca për kanibalizmin që së fundmi kanë arritur sukses të madh është seriali televiziv “Yellowjackets”. Ai tregon për katër vajza në një ekip futbolli të shkollës së mesme, të cilat i mbijetuan një aksidenti me avion në Kanada dhe u bllokuan në pyll për muaj me radhë me njerëzit e tjerë në fluturim. Për zhvillimet e mëvonshme të historive, shumë kanë identifikuar në serial një referencë për historinë e vërtetë të aeroplanit të Fluturimit 571 që u rrëzua mbi Ande më 13 tetor 1972, ndërsa transportonte një ekip regbi uruguaian nga Montevideo në Santiago të Kilit. Historia e të mbijetuarve të asaj fatkeqësie dhe mënyra se si ata ia dolën të përballonin mungesën e ushqimit më vonë u bënë objekt studimesh të thelluara, dokumentarësh dhe librash, si dhe filmit “Alive” i vitit 1993.
Sipas shkrimtares amerikane, Chelsea G. Summers, pseudonimi i autores së romanit të vitit 2019 “A Certain Hunger”, për një vrasës serial dhe kritik ushqimor kanibal, sot tema e kanibalizmit shkakton më pak neveri se në të kaluarën. Midis 2018 dhe 2020, tha ‘Summers’, romani i saj u refuzua më shumë se njëzet herë nga shtëpitë botuese të cilave iu drejtua, përpara se shtëpia botuese “Audible” t’i bënte asaj një ofertë për të botuar si një libër audio dhe më pas “Unnamed Press” një ofertë për të botuar printimin. “Zoti e bekoftë Yellowjackets”, tha Summers për “New York Times”, duke aluduar për efektin e shfaqjes në shijet e një audience më të gjerë.
Ashley Lyle dhe Bart Nickerson, çifti i Los Anxhelosit që konceptoi, shkroi dhe prodhoi serialin, thanë se qëllimi i tyre nuk ishte të lidhnin kanibalizmin vetëm me çështjen e mbijetesës së grupit të zhdukur, por edhe me një dimension të ritualit. “Unë mendoj se ne jemi të tërhequr nga gjërat që na largojnë më shumë”, tha Lyle, ndërsa Nickerson beson se ekziston një marrëdhënie midis neverisë për këto gjëra dhe frikës se ato mund të shkaktojnë një gjendje “ekstaze”.
Sipas zoologut amerikan, Bill Schutt, autor i librit “Cannibalism: A Perfectly Natural History”, magjepsja dhe interesi për kanibalizmin nuk është befasues, duke pasur parasysh se “shumë kultura ndajnë besimin se konsumimi i një qenieje tjetër njerëzore është sjellja më e keqe”. Sipas Schutt, pikërisht kjo është arsyeja e kureshtjes që mund të ngjallin histori reale si ato të vrasësve serial Jeffrey Dahmer, i njohur si “kanibali i Wisconsin”, apo Andrei Chikatilo, “përbindëshi i Rostovit”.
Më pas, historia e kanibalizmit kushtëzohet në mënyrë të pashmangshme nga tendenca e përhapur për të romancuar historitë e shumta popullore që lidhen me këtë praktikë, shkruan Schutt, dhe se si kjo tabu shpesh është përdorur gjatë shekujve më shumë për të trembur njerëzit sesa për të përshkruar kontekste reale.
Fjala “kanibal” rrjedh nga fjala spanjolle caníbal (ose caríbal), nga emri spanjoll i një grupi banorësh të ishujve të Antileve të Vogla (Caribs), të cilët, pas zbulimit të Amerikës, fituan një reputacion si antropofag në Europë, ndonëse mungojnë provat konkrete për përhapjen e kësaj praktike. Kristofor Kolombi mori nga mbretëresha spanjolle Isabella e Kastiljes, e ndikuar nga historitë për Karaibe, lejen për të kapur këdo që hante mish njeriu. Dhe së shpejti, shkruan Schutt, fjala “kanibal” filloi të përdorej për të çnjerëzuar vendësit, duke iu atribuuar përfundimisht çdo popullsie që i rezistonte pushtimit nga kolonizatorët.
Schutt, i cili i tha ‘The New York Times’ se nuk mund ta përfundonte “Fresh” shkroi se ka prova të kanibalizmit “mbijetues” në kultura të ndryshme dhe epoka historike, kryesisht të dëshmuara në periudha urie, gjatë rrethimeve ose për shkak të efekteve të fatkeqësive natyrore. Në këto raste njerëzit hanin kufomat e të tjerëve për të mos ngordhur nga uria. Por kanibalizmi në disa rrethana të kufizuara ishte gjithashtu një praktikë “kulturore” e pranuar nga shoqëria dhe e lidhur me rrethanat e zakonshme, megjithëse është shumë e vështirë – edhe për shkak të legjendave që datojnë që nga koha e Kolombit – të thuhet saktësisht se sa i përhapur ishte.
Schutt shkruan se është e njohur se një praktikë e “kanibalizmit mjekësor” e përhapur në Europë në shekullin e pesëmbëdhjetë dhe që përfshinte bluarjen e mishit të mumifikuar të njeriut.
Së fundi, historia e kanibalizmit të mbijetesës e lidhur me ekspeditën Donner, e përshkruar nga Schutt si “ekspedita më e keqe ndonjëherë”, është e njohur dhe e cituar. Duke u larguar nga Misuri për në Kaliforni në vitin 1846, një grup pionierësh amerikanë mbetën të bllokuar pa ushqim në Sierra Nevada në dimër për shkak të reshjeve të dëborës të mëdha, pasi humbën shumë vagonë dhe bagëti për aventura të tjera gjatë rrugës.
Sipas Lyle, bashkëkrijuesi i ‘Yellowjackets’, disa faktorë kanë kontribuar në nxitjen e dëshirës për histori kanibalizmi në kohët e fundit, duke përfshirë pandeminë, ndryshimet klimatike, masakrat në shkollat amerikane dhe politikën.
Moshfegh, autor i librit mbi fshatin mesjetar, Lapvona, duke folur për ‘New York Times’ e përshkroi kanibalizmin si një formë të heqjes së frikës reale. Dhe ai spekuloi se interesimi i kohëve të fundit “mund të jetë një kundërhelm ndaj tmerrit të vërtetë të asaj që po ndodh me planetin”.
Summers, autorja e librit “A Certain Hunger”, në vend të kësaj i atribuon një vlerë mbizotëruese simbolike kanibalizmit. Ajo tha se e mori frymëzimin për romanin nga një fantazi për të dashurin e saj: ai u godit aksidentalisht nga një makinë, dhe më pas mëlçia e tij u hoq, u gatua dhe u servir në një brusketë. Sipas Summers, komploti i librit të saj nuk mund të ndahet “nga përvojat e mia personale me çrregullimet e të ngrënit, me shtypjen e oreksit të femrave, me mënyrën se si media përtyp dhe pështyn autorët dhe autoret”. /Il Post/
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
