.png)
Nga Gazeta ‘Si’-Që kur Franca u kthye në strukturën e integruar të komandës ushtarake të NATO-s në vitin 2009, duke anuluar vendimin e Charles de Gaulle për t'u larguar në vitin 1966, ajo ka qenë një partnere gjerësisht solide për Amerikën dhe aleancën Atlantike.
Sot francezët kontribuojnë me trupa dhe avionë luftarakë në operacionet e aleancës dhe policimin ajror përgjatë krahut lindor me Rusinë; ata gjithashtu patrullojnë Detin e Zi me avionë të drejtuar. Si president, Emmanuel Macron është kthyer në një nga avokatët më të hapur të Bashkimit Evropian për futjen e Ukrainës në NATO. Ai premton një koalicion instruktorësh ushtarakë për të trajnuar rekrutët e sapomobilizuar brenda Ukrainës dhe për t'i dërguar vendit avionë luftarakë francezë Mirage 2000-5.
Megjithatë, brenda javësh, sjellja e politikës së jashtme të Francës mund të hyjë në një periudhë të pasigurt, madje edhe të trazuar, që mund të vërë në pikëpyetje angazhime të tilla.
Kjo për shkak të vendimit të papritur të zotit Macron për të thirrur zgjedhjet e parakohshme parlamentare, që do të mbahen më 30 qershor dhe 7 korrik. Një sondazh i Ifop më 24 qershor konfirmoi epërsinë e fortë për Rally Kombëtare të Marine Le Pen (rn), me 36%, e ndjekur nga aleanca e krahut të majtë, Fronti i Ri Popullor (nfp), me 29.5%. Grupimi centrist pro-evropian i Macron ka mbetur në vendin e tretë, me 20%.
Presidenti francez mund të përfundojë një figurë e zvogëluar në çështjet diplomatike, e lënë në hije nga një qeveri euroskeptike ose skeptike ndaj NATO-s, e përbërë nga parti me lidhje historike me Rusinë. Më 23 qershor, një grup prej 170 diplomatësh francezë (anonimë) paralajmëruan në Le Monde për rreziqet e veçanta të një fitoreje të djathtë: "Kundërshtarët tanë do ta lexojnë fitoren e ekstremit të djathtë si një dobësim të Francës dhe një ftesë: për të ndërhyrë në politikën tonë kombëtare, ndaj agresionit kundër Evropës, përfshirë edhe atë ushtarak”.
Në të djathtën e fortë, fushata zgjedhore në fakt ka moderuar disa nga pozicionet e saj dikur radikale. Zonja Le Pen ka kohë që ka hequr dorë nga propozimet e saj më euroskeptike, të tilla si tërheqja e Francës nga euro, ose mbrojtja e Frexit. Ajo tani mbron një Evropë "ndryshe", e cila do të ishte një "aleancë e kombeve" në të cilën kombet kontrollojnë më shumë nga punët e tyre. Udhëheqësja e rn-së ka denoncuar pushtimin rus të Ukrainës dhe partia e saj ka paguar një hua prej 9 milionë eurosh për financimin e fushatës që mori nga një bankë ruse me lidhje me Kremlinin.
Ditët e fundit Jordan Bardella, i nominuar për postin e kryeministrit, është tërhequr edhe nga premtimet e tjera të mëparshme diplomatike. Ndërsa Rusia është në luftë me Ukrainën, thotë ai, partia e tij nuk do të mbështeste më daljen e Francës nga komanda e integruar ushtarake e NATO-s. Duke folur në Paris më 24 qershor, zoti Bardella njoftoi se do të respektonte buxhetin ushtarak për 2024-2030. Kjo do të kënaqë forcat e armatosura franceze.
Megjithatë, instinktet themelore të partisë mund të shënojnë një thyerje të dukshme. Një arsye janë lidhjet e shumta të partisë me Rusinë. Në një dokumentar televiziv në vitin 2022, Jean-Luc Schaffhauser, një ish-partiak Euro-mp, i cili thotë se negocioi kredinë bankare të partisë, tha: "Interesi për rusët ishte të gjenin aleatë perëndimorë".
Ndonjëherë, figurat partiake tingëllojnë sikur po lexojnë nga një skenar i Moskës. Një grup prej tyre morën pjesë në "monitorimin" e zgjedhjeve ruse. Në një seancë parlamentare në vitin 2023, zonja Le Pen mbrojti referendumin e mbajtur në Krime pasi Rusia aneksoi territorin ukrainas në vitin 2014, dhe argumentoi se "paranoja ruse" për NATO-n në kufijtë e saj duhet "të merret parasysh".
"Ne mbështesim Ukrainën, kjo është shumë e qartë," thotë Laurent Jacobelli, një udhëheqës i Rn. Por, thotë ai, partia nuk dëshiron të tërhiqet në një angazhim të nenit të pestë (mbrojtja e ndërsjellë): "Ne nuk duam luftën e tretë botërore". Bardella ka përjashtuar gjithashtu dërgimin e ndonjë trupi në Ukrainë, diçka që Macron ka refuzuar ta përjashtojë, ose vazhdimin e furnizimit të saj me raketa me rreze të gjatë veprimi që mund të arrijnë tokën ruse.
Aleanca e krahut të majtë është shumë më e fortë në mbështetjen e saj për Ukrainën, pavarësisht nga lidhjet historike me Rusinë e disa prej partive anëtare të saj; Në të vërtetë, ky ishte një kusht për anëtarësimin e socialistëve. Pakti i tyre elektoral mbështet në mënyrë eksplicite dërgesat e armëve në Ukrainë, sekuestrimin e aseteve të oligarkëve rusë dhe përgjegjësinë e zotit Putin para gjykatave ndërkombëtare.
Megjithatë, rëndon krejtësisht çështja e lidhjes së Francës me NATO-n, një burim i ndarjes së brendshme. Në vitin 2022, kur kandidoi për president, Jean-Luc Mélenchon, ish-trockisti, partia e të cilit dominon aleancën, bëri thirrje që Franca të largohej nga NATO, të cilën ai e përshkroi si "një organizatë të padobishme". Programi elektoral i aleancës së majtë i kushton një faqe Gazës, por nuk përmend NATO-n, Amerikën apo edhe Kinën.
Në të vërtetë, kauza më e zëshme e nfp-së është mbështetja e saj për palestinezët, jashtëzakonisht e popullarizuar në mesin e të rinjve dhe veçanërisht në banliet multikulturore të Francës. Aleanca premton se Franca do të njohë "menjëherë" shtetin palestinez dhe do të sanksionojë Izraelin e Binyamin Netanyahut.
Nëse votuesit francezë kthejnë një qeveri të shumicës të dominuar nga cilido ekstrem, vendi mund të përballet me një sherr të ndërlikuar mes dy drejtuesve. Në rastin më të mirë, kjo do të shkaktojë konfuzion, si për aleatët ashtu edhe për francezët. Në rastin më të keq, do të dobësojë seriozisht pozicionin diplomatik të Francës jashtë vendit dhe do të dobësojë vetë NATO-n.
Burimi: The Economist/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
