.png)
Nga Gazeta ‘Si’- Marrëdhëniet midis Kinës dhe Rusisë po forcohen – ose të paktën, kështu thonë ata.
Në realitet, krisja ka filluar të shfaqet.
“Në sfondin e ndryshimeve të përshpejtuara të papara në një shekull, Kina është e gatshme të forcojë më tej koordinimin shumëpalësh me Rusinë”, tha Xinhua, agjencia shtetërore kineze e lajmeve pas një takimi në Moskë midis kryeministrit Li Qiang dhe Vladimir Putin.
Megjithatë, shumë më intriguese ishte ajo që nuk u tha dhe që sugjeron një tension në rritje në partneritetin e tyre ‘pa kufij’.
Së pari ishin spiunët kibernetikë. Disa ditë përpara se Li të mbërrinte në Rusi, Kaspersky, një kompani e sigurisë kibernetike me bazë në Moskë, sugjeroi se hakerat kinezë të lidhur me shtetin kishin vënë në shënjestër dhjetëra kompjuterë që i përkisnin kompanive të teknologjisë ruse dhe agjencive shtetërore.
Kaspersky e quajti fushatën e spiunazhit EastWind, dhe megjithëse nuk fajësoi në mënyrë eksplicite Kinën (atribuimi i saktë është gjithmonë i ndërlikuar), ai tha se mjetet e përdorura ishin të lidhura me grupet kineze.
Shtetet e Bashkuara kanë sugjeruar se Kaspersky është i lidhur me inteligjencën ruse, gjë që kompania e mohon fuqishëm, por koha e raportit – në të vërtetë vetë ekzistenca e tij – është intriguese, duke pasur parasysh kontrollin gjithnjë e më diktatorial të Putinit ndaj Rusisë.
Kina tani mezi po shqetësohet ta trajtojë Moskën si të barabartë.
Pastaj është projekti i tubacionit të gazit Fuqia e Siberisë 2, dikur i përshëndetur si një element qendror i marrëdhënieve të tyre ekonomike në lulëzim dhe i projektuar për të transportuar 50 miliardë metra kub gaz natyror në vit nga rajoni Yamal në Rusinë veriore në Kinë, nëpërmjet Mongolisë.
Edhe pse e konceptuar më shumë se një dekadë më parë, ajo ka marrë një urgjencë të re për Moskën pas pushtimit të Ukrainës, me Kremlinin të etur për të dyfishuar shitjet e gazit në Kinë. Ajo dëshiron të kompensojë humbjen e shitjeve në Evropë, e cila dikur merrte rreth 80 për qind të eksporteve të gazit rus. Projekti i gazsjellësit është zhytur në grindje mbi çmimin e gazit dhe kush do të paguajë për ndërtimin, me Pekinin duke ndjekur një qëndrim shumë të ashpër.
Nacionalistët rusë u acaruan vitin e kaluar kur Pekini dekretoi që zona të gjera të rajonit Amur të Rusisë dhe Lindjes së Largët të saj, të rrëmbyera nga dinastia Qing nga Rusia cariste gjatë shekullit të nëntëmbëdhjetë, tani e tutje do të referoheshin në hartat kineze me emrat e tyre të dikurshëm kinezë. Prandaj Vladivostok u bë Haishenëai, ose shkëmbi i kastravecit të detit. Kjo ka luajtur me paranojën ruse në lidhje me rajonet e saj kufitare pak të populluara dhe të privuara ekonomikisht që janë nënshtruar nga Kina, me disa nacionalistë që sugjerojnë se taktika e Pekinit është të kalojë kohën e saj derisa Rusia të shembet.
Kryeministri Li, zyrtari i dytë i rangut të Kinës pas Presidentit Xi Jinping, tha se marrëdhëniet dypalëshe kishin arritur një “nivel të lartë të paprecedentë”. Megjithatë, nuk u përmend drejtpërdrejt lufta e Ukrainës, megjithëse takimi i Li-së me Putinin erdhi në mes të rrëmbimit të guximshëm të tokës nga Ukraina në rajonin e Kurskut – pushtimi i parë i territorit rus që nga Lufta e Dytë Botërore dhe vetëm disa orë para se Rusia të zmbrapste një nga sulmet më të mëdha të Ukrainës me dron në kryeqytetin rus.
Muajin e kaluar, NATO akuzoi Kinën se ishte një “mundësues vendimtar i luftës së Rusisë” duke ofruar pajisje, mikroelektronikë dhe mjete për makinën e luftës së Kremlinit. Me fillimin e luftës, Moska është bërë gjithnjë e më e varur nga Kina ekonomikisht dhe diplomatikisht.
Vlera e tregtisë së dyanshme në vitin 2023 arriti një rekord prej 240 miliardë dollarësh (182 miliardë paund), me gjysmën e naftës ruse dhe eksporteve të lidhura me atë të naftës që shkojnë në Kinë.
Pekini dhe Moska i përcaktojnë gjithnjë e më shumë marrëdhëniet e tyre në kuptimin e kundërshtimit ndaj demokracive perëndimore – dhe në veçanti ndaj SHBA-së. Ata ndajnë pakënaqësi të rrënjosura thellë dhe një vizion për të rivendosur madhështinë perandorake. Stërvitjet e tyre të përbashkëta ushtarake janë gjithnjë e më komplekse dhe gjeografikisht të përhapura, me një stërvitje të fundit detare në Gjirin e Omanit, të cilës i është bashkuar edhe Irani. Pas Moskës, Li po shkonte në Bjellorusi, me ushtrinë e së cilës trupat kineze zhvilluan muajin e kaluar stërvitje të përbashkëta pranë kufirit me Poloninë.
E gjithë kjo është thellësisht shqetësuese.
Dy faktorë në veçanti po bëhen gjithnjë e më të dukshëm dhe u nënvizuan nga vizita e Li në Moskë: i pari është se me gjithë angazhimet e buta për të ‘injektuar vrull të fortë’ në marrëdhënie, Kina tani mezi po shqetësohet ta trajtojë Moskën si të barabartë. Pekini po bën thirrje.
Së dyti, pavarësisht nga një urrejtje e përbashkët për Perëndimin – dhe martesa e komoditetit që kjo ka krijuar – linjat e gabimeve në marrëdhënie nuk janë kurrë larg sipërfaqes.
Burimi: The Spectator/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
