Kushtet klimatike të paqëndrueshme – përfshirë gushtin më të thatë në më shumë se një shekull – kanë bërë që çmimet e ushqimeve të rriten mbi 11% në Indi, e cila është një lojtare kryesore në agro-tregtinë globale.
Ashtu si çmimet e domates, qepa është bërë më e shtrenjtë që nga qershori në tregun vendas. Dhe thjerrëzat janë rreth 20% më të shtrenjta se në fillim të vitit.
Me disa zgjedhje të rëndësishme shtetërore këtë vit dhe zgjedhjet e përgjithshme të mëdha që priten verën e ardhshme, qeveria indiane ka hyrë në veprim, duke lëshuar një sërë masash për të zbutur inflacionin e ushqimit.
Pas një ndalimi të grurit në maj 2022, India njoftoi një ndalesë të papritur të eksporteve të orizit të bardhë jo basmati muajin e kaluar.
Me prodhimin e sheqerit që pritet të jetë më i ulët këtë vit, “mundësia e ndalimit të eksporteve të sheqerit është rritur gjithashtu”, sipas Rajni Sinha, kryeekonomist në CareEdge Group.
Analistët thonë se qeveria mund të përshpejtojë reagimin e saj me masa të mëtejshme në vazhdim. Për shembull, meqenëse kufizimet e njëpasnjëshme të eksportit të orizit nuk e kanë ulur ende inflacionin e çmimit të orizit në vend, “qeveria mund të kërkojë një ndalim më gjithëpërfshirës”, tha Nomura në një shënim të fundit, kompani financiare.
Pra, a rrezikon India të eksportojë inflacion ushqimor në botë?
Instituti Ndërkombëtar i Kërkimit të Politikave Ushqimore (IFPRI) beson se po, veçanërisht me orizin, sheqerin dhe qepët. Gjatë dekadës së fundit, India është shfaqur si eksportuesi më i madh në botë i orizit – ajo mban një pjesë të tregut 40% – dhe eksportuesi i dytë më i madh i sheqerit dhe qepëve.
Indeksi i çmimeve të orizit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Ushqimin dhe Bujqësinë (FAO) u rrit me 2.8% në korrik – niveli i tij më i lartë që nga shtatori 2011 – i nxitur kryesisht nga rritja e çmimeve në varietetin Indica të orizit, eksportet e të cilit India i ndaloi. Kjo ka përforcuar “presionin në rritje” mbi çmimet e orizit nga rajone të tjera, tha FAO.
“Që kur ndalimi u shpall në fund të muajit të kaluar, çmimet e orizit tajlandez janë rritur 20%,” tha për BBC Joseph W Glauber, studiues i lartë në IFPRI.
Ndikimi i kësaj – veçanërisht te të varfërit e botës – mund të jetë shkatërrues me përkeqësimin e pasigurisë ushqimore në 18 “pikat e nxehta të urisë” të identifikuara nga FAO dhe Programi Botëror i Ushqimit i OKB-së.
Orizi është pjesë e dietës bazë që përbën një pjesë të madhe të konsumit të kalorive të miliona njerëzve në Azi dhe Afrikë. Dhe India është një furnizues kryesor për këto tregje.
Dyzet e dy vende në Azi dhe Afrikën Sub-Sahariane marrin 50% të importeve të tyre totale nga India, duke shkuar deri në 80% në disa vende sipas IFPRI, dhe pjesa e saj nuk mund të “zëvendësohet lehtësisht me importe nga vende të tjera të mëdha eksportuese, si p.sh. Vietnami, Tajlanda apo Pakistani”.
Rritja e çmimeve globale të ushqimeve mund të ketë gjithashtu implikime të tjera në këto vende, si mbajtja e faturave të importit të ushqimeve të larta, duke çuar në përdorimin e valutës së çmuar, “duke përkeqësuar kështu problemet e bilancit të pagesave dhe duke kontribuar në inflacion”, thotë Upali Galketi, ekonomist i lartë në tregjet dhe divizioni tregtar i FAO.
Por rritja e çmimeve globale të ushqimeve nuk mund të fajësohet vetëm për veprimet e Indisë. Ndërprerja e Marrëveshjes së Grurit pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia dhe kushteve ekstreme klimatike në mbarë botën janë faktorë të tjerë kryesorë që kontribuojnë.
Çmimet e ushqimeve janë rritur mbi 11% në Indi.
Megjithatë, bashkimi i këtyre dinamikave të tregut ka “rezultuar në kthimin e prirjes në rënie të çmimeve ndërkombëtare të ushqimeve të vërejtura që nga mesi i vitit të kaluar”, tha z. Galketi për BBC.
Çmimet globale të ushqimeve janë në nivelet më të larta historike, pavarësisht nga një ngadalësim në shumë pjesë të botës si Kina. Kjo po rëndon mbi çmimet ndërkombëtare të ushqimeve për shkak të kërkesës së heshtur nga këto vende.
Banka Botërore pret që indeksi i saj i çmimeve të ushqimeve të jetë mesatarisht më i ulët në vitin 2023 krahasuar me vitin 2022, i nxitur nga çmimet më të ulëta të naftës dhe grurit. Por analistët thonë se trajektorja e ardhshme e çmimeve do të varet nga ndikimi i fenomeneve të motit El Niño – diçka që mund të ketë implikime të gjera dhe të ushtrojë presion të mëtejshëm në tregjet ushqimore.
Mes pasigurisë, thirrjet për Indinë që të anulojë ndalimin e saj për eksportin e mallrave kryesore kanë ardhur nga “lagje” të ndryshme, përfshirë Fondin Monetar Ndërkombëtar.
Përveç kontributit në inflacionin global të ushqimit, “ndalimet e eksporteve kanë edhe efekte të tjera negative të jashtme, të tilla si dëmtimi i reputacionit të Indisë si një furnizues i besueshëm dhe parandalimi i fermerëve që të përfitojnë nga çmimet shpërblyese globalisht”, thonë analistët në Nomura.
“Kufizimet tregtare mund të ekzagjerojnë gjithashtu ciklet e çmimeve të lulëzimit dhe rënies.
Të tjerë si z. Glauber paralajmërojnë se “importuesit mund të zgjedhin të gjejnë partnerë të tjerë më të besueshëm nëse përfitimet e diversifikimit të furnitorëve tejkalojnë konsideratat e çmimeve”.
Por sipas FAO-s, kërcënimi më i rëndësishëm vjen nga gjasat që më shumë vende t’i drejtohen kufizimeve të eksportit, gjë që do të “minonte besimin në sistemin global tregtar”.
Në të kaluarën, çmimet e larta të të korrave të tilla si qepa kanë çuar në humbje elektorale në Indi; shtoni kësaj një rikuperim tashmë të lëkundur të konsumit.
Banka qendrore e Indisë ka rritur tashmë gjashtë herë normat e interesit dhe mund të bëjë pak më shumë për të kontrolluar inflacionin e ushqimeve duke qenë se është një problem nga ana e ofertës.
Pra, qeveria ka mbetur me pak municion përveç vendosjes së kufizimeve tregtare.
“Të gjitha vendet tani janë të fokusuara në kontrollin e inflacionit në ekonomitë e tyre. Unë do të thosha se India gjithashtu duhet të kujdeset për interesat e saj përpara se të fillojë të shqetësohet për inflacionin global,” thotë zonja Sinha.
Burimi: BBC/ Përshtati: Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
