.png)
Nga Gazeta ‘Si’-Në një fjalim të zjarrtë këtë javë, udhëheqësi i Hezbollahut, Hassan Nasrallah, veçoi Qipron duke kërcënuar se do të synojë ishullin e vogël, të ndarë mesdhetar, nëse ai ndihmon Izraelin në një luftë të mundshme midis grupit militant libanez dhe Izraelit.
"Qiproja do të jetë gjithashtu pjesë e kësaj lufte nëse hap aeroportet dhe bazat e saj për forcat izraelite, tha udhëheqësi i grupit militant të mbështetur nga Irani në një fjalim televiziv.
Duke iu përgjigjur komenteve, presidenti qipriot Nikos Kristodoulides mohoi të ishte i përfshirë në luftë.
“Deklaratat nuk janë të këndshme, por nuk korrespondojnë në asnjë mënyrë me atë që po tentohet për të paraqitur një imazh se Qiproja është e përfshirë në operacionet e luftës. Në asnjë mënyrë”, tha ai, duke shtuar se linjat e komunikimit janë të hapura me qeverinë libaneze dhe iraniane.
Bashkimi Europian doli në mbrojtje të Qipros duke thënë se meqenëse ishulli “është një shtet anëtar i BE-së, kjo do të thotë se BE-ja është Qipro dhe Qiproja është BE”.
"Çdo kërcënim kundër një prej vendeve tona anëtare është një kërcënim kundër BE-së," u tha gazetarëve Peter Stano , një zëdhënës i BE-së.
Greqia fqinje shprehu gjithashtu " solidaritetin e saj të pandarë " me Qipron, duke thënë në X se "kërcënimi për të përdorur forcën është një shkelje flagrante e Kartës së Kombeve të Bashkuara".
Në një përpjekje të dukshme për të kontrolluar dëmin, Ministri i Jashtëm i Libanit Abdallah Bou Habib telefonoi homologun e tij qipriot, Konstantinos Kombos, duke shprehur "mbështetjen e vazhdueshme të Libanit në rolin pozitiv të luajtur nga Qiproja në mbështetjen e stabilitetit në rajon", sipas mediave shtetërore libaneze.
Ndërsa ekspertët thonë se lufta midis Izraelit dhe Hezbollahut mbetet e pamundur, vetë përmendja e Qipros i shton një dimension të ri konfliktit Izrael-Hamas në Gaza. Ajo rrezikon të tërheqë një vend të BE-së në një luftë që tashmë është përhapur në Lindjen e Mesme dhe që vë në qendër të vëmendjes lidhjet e Qipros me Izraelin.
Ja çfarë dimë:
Pse është e rëndësishme vendndodhja e Qipros?
Një ishull në Mesdheun Lindor i vendosur në një vijë të çarjes gjeopolitike midis Lindjes së Mesme dhe Europës Jugore, Qipro është gjeografikisht shumë më afër konflikteve në Lindjen e Mesme sesa qendrave të fuqisë europiane.
Ishulli është dy herë më i madh se shteti amerikan i Delaware dhe është i ndarë në dy pjesë: një pjesë jugore që flet greqisht e njohur si Republika e Qipros dhe një rajon turqishtfolës i njohur si Republika Turke e Qipros Veriore. Ndarja e ishullit pasqyron rivalitetin midis armiqve rajonalë, Greqisë dhe Turqisë. Shumica e komunitetit ndërkombëtar e njeh vetëm sovranitetin e pjesës greke të Qipros, dhe ky ishte vendi ndaj të cilit ishin drejtuar kërcënimet e Nasrallah.
Republika e Qipros është anëtare e BE-së, por jo e aleancës mbrojtëse të NATO-s, e cila i detyron vendet anëtare të dalin në mbrojtje të njëri-tjetrit në rast sulmi. Ajo është shtëpia e rreth 920,000 njerëzve, me Nikosinë si kryeqytetin e saj.
Sa të ngushta janë lidhjet e Qipros me Izraelin?
Marrëdhëniet diplomatike midis Qipros dhe Izraelit filluan në vitin 1960, pas pavarësisë së ishullit nga sundimi kolonial britanik, por Qipro nuk hapi një ambasadë në Tel Aviv deri në vitin 1994. Marrëdhëniet u përkeqësuan në vitet 1980 dhe 1990 për çështje që përfshijnë lidhjet e ngushta të Izraelit me Turqinë dhe konflikti arabo-izraelit, në të cilin Qiproja ra në anën e shteteve arabe dhe mbështeti shtetësinë palestineze.
Lidhjet u rikthyen në fund të viteve 1990 dhe 2000 , pasi Izraeli filloi të kthehej në Mesdheun Lindor për partneritete ekonomike, veçanërisht pas zbulimit të gazit natyror në rajon. Ekspertët thonë se Izraeli ka parë gjithashtu Qipron si një partner për të penguar kërcënimet rajonale, veçanërisht nga Turqia dhe grupet e lidhura me Iranin.
Izraeli vitet e fundit ka përdorur territorin qipriot për të trajnuar trupat e tij për një luftë të mundshme me Hezbollahun. Terreni i Qipros është i ngjashëm me atë të Libanit, kanë thënë Forcat Mbrojtëse të Izraelit (IDF), sipas mediave izraelite.
Në vitin 2022, IDF kreu një stërvitje të përbashkët ushtarake me forcat qipriote. Disa nga trajnimet e përbashkëta u fokusuan në luftimin e fronteve të shumta dhe fokusimin në luftimin e Hezbollahut në Liban, raportuan mediat izraelite. Stërvitjet e tyre të fundit u zhvilluan në maj 2023 në Qipro.
Presidenca qipriote tha të enjten se vendi " kurrë nuk ka ndihmuar dhe nuk do të lehtësojë asnjë veprim agresiv ose sulm kundër ndonjë vendi".
Cili ka qenë roli i Qipros në luftën e Gazës?
Qiproja ka qenë e prirur për të hedhur poshtë çdo sugjerim se ajo është e përfshirë në luftën e Gazës, duke vënë në dukje përpjekjet e saj humanitare që ndihmuan në sjelljen e disa ndihmave në Gaza.
“Republika e Qipros nuk është pjesë e problemit. Republika e Qipros është pjesë e zgjidhjes”, tha Christodoulides, presidenti. “Dhe roli ynë në këtë, siç tregohet, për shembull, përmes korridorit humanitar, njihet jo vetëm nga bota arabe, por nga komuniteti ndërkombëtar në tërësi.”
Në mars, Qipro filloi të lejojë anijet e ndihmës të lundrojnë nga portet e saj si pjesë e përpjekjeve ndërkombëtare për të krijuar një rrugë ndihme humanitare nëpërmjet detit drejt Gazës.
Ngarkesa e parë detare për në Gaza transportonte 200 tonë ushqime, që është e barabartë me afërsisht 500.000 vakte. Një qendër logjistike e BE-së u krijua gjithashtu në Qipro për të lehtësuar rrjedhën e ndihmave në Gaza.
Nikosia ka kritikuar disa nga veprimet e Izraelit në Gaza, veçanërisht ato që kanë penguar dërgimin e ndihmave humanitare.
Në prill, ajo lëshoi një deklaratë të përbashkët me Emiratet e Bashkuara Arabe, duke dënuar sulmin vdekjeprurës izraelit ndaj grupit bamirës World Central Kitchen që vrau shtatë persona.
Ajo gjithashtu ka dënuar vazhdimisht Hamasin për sulmin e 7 tetorit ndaj Izraelit.
Cilat janë gjasat që Qipro të përfshihet më thellë?
Ishulli është kapur më parë nga zjarri i konflikteve rajonale, një kujtim i afërsisë së tij me Lindjen e Mesme të paqëndrueshme. Në vitin 2019, një raketë e dyshuar e prodhuar nga Rusia shpërtheu mbi rajonin e Qipros veriore. Zyrtarët qipriotë besuan se raketa ishte e lidhur me operacionet ushtarake në Siri, duke thënë se ajo u ul më pak se 15 (24 km) milje në veri të kryeqytetit Nikosia.
Një skenar në të cilin Izraeli përdor bazat qipriote për forcat e tij ushtarake, kundër të cilave Hezbollahu paralajmëroi, "do ta zgjeronte në mënyrë efektive luftën e Gazës në Bashkimin Evropian", shkroi në X, Mohammad Ali Shabani, analist iranian dhe redaktor i Amëaj.media.
Kjo do të thotë që një vend i BE-së është, për herë të parë, i përfshirë drejtpërdrejt në një luftë të zgjeruar të Gazës.
Megjithatë, disa ekspertë thonë se perspektiva që konflikti Izrael-Hezbollah të shpërthejë në një luftë gjithëpërfshirëse nuk ka gjasa, pasi asnjëra palë nuk dëshiron një përshkallëzim të tillë.
"Lëshimi nga Hezbollahu i pamjeve me dron të pozicioneve të ndjeshme brenda Izraelit synohet si një pengesë për Izraelin," i tha CNN Lina Khatib, bashkëpunëtore në Programin e Lindjes së Mesme dhe Afrikës së Veriut në Chatham House në Londër.
“Është normale për Izraelin dhe Hezbollahun që të kenë plane ushtarake për trajtimin e një përshkallëzimi të mundshëm. Por siç qëndrojnë gjërat, as Izraeli dhe as Hezbollahu nuk përfitojnë nga lufta gjithëpërfshirëse,” tha Khatib, duke shtuar se “Hezbollahu e di se lufta me Izraelin do të ishte shkatërruese për Libanin dhe se nuk ka oreks popullor për një skenar të tillë në vend”.
Administrata Biden gjithashtu nuk ka gjasa ta lejojë Izraelin të luftojë vetë në një luftë me dy fronte, tha ajo, duke shtuar se përfshirja e SHBA mund të tërheqë "aktorë të tjerë të mbështetur nga Irani, si dhe potencialin që vetë Irani të jetë në shënjestër".
"Kjo është një kosto e lartë që Irani dëshiron ta shmangë," tha ajo. “Shtetet e Bashkuara gjithashtu nuk duan të gjenden në një tjetër moçal të Lindjes së Mesme, veçanërisht me zgjedhjet presidenciale që afrohen.”
Burimi: CNN/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
