.png)
Gazeta Si – Të martën pasdite, miliona faqe interneti në të gjithë botën ishin të paarritshme për disa orë për shkak të një problemi teknik me “Cloudflare”, një nga shërbimet kryesore të menaxhimit të trafikut dhe shpërndarjes së përmbajtjes.
Një problem i ngjashëm ndodhi një muaj më parë për shkak të një ndërprerjeje të “Amazon Web Services”, e ndjekur disa ditë më vonë nga një problem me shërbimet e “Microsoft Azure”.
Kjo pa përmendur dështimin e disa sistemeve të Google dhe përsëri të “Cloudflare” qershorin e kaluar, i cili nxori jashtë funksionit miliona faqe interneti dhe shërbimet e disa prej platformave kryesore online.
Përshtypja është se interneti kohët e fundit është bërë më i brishtë dhe i ekspozuar ndaj problemeve teknike sesa ishte vite më parë, por të dhënat tregojnë një histori tjetër, dhe ndërprerjet janë më shumë të ngjarë një shenjë e një ndryshimi në mënyrën se si funksionon rrjeti.
Sipas analizave të kryera nga Cisco, një kompani kryesore në menaxhimin e rrjeteve, në vitin 2025 pati 12 dështime të mëdha të sistemit, përveç problemit teknik të së martës në Cloudflare. Në vitin 2024, pati 23 dështime të mëdha, ndërsa në vitin 2023 pati 13, dhe në vitin 2022, vetëm një duzinë.
Megjithatë, sasia nuk është i vetmi faktor që duhet marrë në konsideratë: disa probleme teknike janë më serioze se të tjerat dhe mund të kenë pasoja më të gjera. Është një gjë të mos jesh në gjendje të ndezësh një llambë me një asistent zëri në shtëpi; është një gjë tjetër të duhet të ngresh në tokë mijëra aeroplanë, sepse terminalet e linjave ajrore nuk po funksionojnë, siç ndodhi në korrik 2024.
Gjatë gjithë historisë së gjatë të internetit, keqfunksionimet kanë qenë gjithmonë të zakonshme, por ndikimi i tyre ka ndryshuar.
Dikur, çdo faqe funksiononte në thelb në mënyrë të pavarur, me kompjuterët (serverët) e vet me të cilët përdoruesit lidheshin drejtpërdrejt. Nëse serverët bien, faqja bëhet e paarritshme, por mosfunksionimi nuk ka ndikim në pjesën tjetër të rrjetit.
Sot, shumica e faqeve menaxhohen në një format hibrid, me kompani individuale që menaxhojnë sistemet e shpërndarjes dhe menaxhimit të përmbajtjes për miliona faqe interneti.
Këto shërbime kërkojnë investime të konsiderueshme për të ndërtuar qendra të të dhënave dhe infrastrukturë, një kosto që vetëm kompanitë e mëdha mund ta përballojnë, duke rezultuar në përqendrim të tregut në disa lojtarë.
Prandaj, ka pak konkurrencë në nivelet më të larta, dhe ata që janë të interesuar të kenë një prani online kanë tendencë të drejtohen te ofruesit më të mëdhenj, duke nxitur kështu mirëmbajtjen e një oligopoli, me të gjitha rreziqet e varësisë, inovacionit të reduktuar dhe dobësive të mundshme në sistemet e tyre.
Nëse një gabim ose sulm kibernetik i rrëzon ato sisteme, të gjitha faqet dhe shërbimet që ato menaxhojnë bëhen njëkohësisht të paarritshme.
“AWS”, “Cloudflare” dhe të tjerë kanë zgjidhje të ndryshme për të zvogëluar këtë rrezik, por mund të ketë raste kur një gabim përhapet shumë shpejt dhe kërkon më shumë kohë për t’u rregulluar.
Të paktën në gjysmën e parë të vitit 2025, keqfunksionimet u shkaktuan kryesisht nga gabimet e konfigurimit, siç janë përditësimet në sistemet e disa prej këtyre shërbimeve.
Ndonjëherë, një ndryshim vetëm në disa rreshta kodi në një skedar është i mjaftueshëm për të shkaktuar një gabim që fillimisht kalon pa u vënë re, por me kalimin e kohës, gabime të mëtejshme grumbullohen, duke çuar në fund në rrëzime të sistemit, siç me sa duket ndodhi dje me “Cloudflare”.
Rezultati i të gjithë kësaj është se sot, një keqfunksionim është shumë më i dukshëm, sepse ndikon njëkohësisht në një numër të madh faqesh dhe shërbimesh sesa ishte më parë.
Kjo kontribuon në perceptimin e internetit në tërësi si më i brishtë, edhe pse në realitet, faqet dhe shërbimet individuale janë mesatarisht po aq të qëndrueshme ose më të qëndrueshme sesa ishin kur nuk përdoreshin sistemet e sotme.
Sipas atyre që janë më pesimistë, interneti si një grup rrjetesh është më pak i “shpërndarë” sesa dikur, pikërisht sepse disa nga nyjet e tij janë rritur jashtëzakonisht shumë, duke u bërë një pjesë integrale që ndikon në të gjithë funksionimin e vetë rrjetit.
Këto nyje të centralizuara ushtrojnë kontroll të konsiderueshëm mbi trafikun, disponueshmërinë e shërbimit dhe infrastrukturën kritike, duke e bërë internetin më të prekshëm ndaj dështimeve, sulmeve ose vendimeve të biznesit që mund të kenë një ndikim global.
Në të njëjtën kohë, centralizimi ka mundësuar krijimin e sistemeve më efikase dhe të menaxhueshme, për të mos përmendur potencialin për shumë nga shërbimet e inteligjencës artificiale që kemi njohur vitet e fundit.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
