Gazeta Si – Një analizë e gjerë e kërkimeve shkencore të publikuara gjatë pesëmbëdhjetë viteve të fundit mbi përdorimin e kanabisit për qëllime terapeutike, tregon se perceptimi i përfitimeve të tij të mundshme është më i lartë se sa mund të thotë shkenca aktualisht.
Për shumicën e përdorimeve terapeutike, mungojnë prova të forta, me efikasitet të demonstruar vetëm për një numër të kufizuar gjendjesh që trajtohen me ilaçe të nxjerra nga substancat e nxjerra nga kanabisi, në vend që të trajtohen përmes konsumit të drejtpërdrejtë.
Studimi i gjerë dhe i dokumentuar mirë u prit me interes, por disa ekspertë kritikuan përzgjedhjen e studimeve për analizë.
Çdo ditë, miliona njerëz në mbarë botën përdorin kanabis për qëllime terapeutike, duke synuar trajtimin e sëmundjeve të tilla, si dhimbja kronike, ankthi dhe pagjumësia.
Sektori po lulëzon, veçanërisht në Amerikën e Veriut, ku janë miratuar rregullore më pak të rrepta për përdorimin e një substance që deri vonë përcaktohej vetëm si narkotike dhe për këtë arsye ndalohej.
Edhe pse me kujdes më të madh, disa vende evropiane kanë lehtësuar gjithashtu kufizimet dhe përdorimi terapeutik i kanabisit lejohet në kushte të caktuara.
Vlerësohet se e gjithë kjo ka çuar në një treg global me vlerë dhjetëra miliarde euro, me perspektiva për rritje të mëtejshme në vitet e ardhshme.
Përdorimi i kanabisit për të trajtuar një gamë të gjerë problemesh shëndetësore, ka bërë që disa grupe kërkimore të hetojnë çështjen vitet e fundit, me studime që synojnë matjen e efekteve të trajtimeve të përshkruara ose – kur lejohet – të iniciuara vetë nga pacientët.
Ashtu si në fusha të tjera të mjekësisë, vlerësimi i fenomenit nuk është i lehtë për shkak të ndryshueshmërisë së lartë të trajtimeve dhe mënyrës se si ato administrohen.
Me kalimin e kohës, janë kryer mijëra studime, shpesh të bazuara në një numër të vogël pacientësh dhe me të dhëna që janë të vështira për t’u krahasuar.
Një ekip kërkimor i udhëhequr nga Michael Hsu i Universitetit të Kalifornisë, Los Anxheles, u përpoq të rendiste trupin e gjerë të kërkimeve, duke shqyrtuar mbi 2,500 studime të botuara midis viteve 2010 dhe 2025, duke u përqendruar më pas në rreth 100 studime të kohëve të fundit në shkallë të gjerë.
Së bashku me ekipin e tij kërkimor, Hsu kreu një rishikim, një sintezë të literaturës shkencore mbi temën për të përmbledhur provat e gjetura, kufizimet e studimeve ekzistuese dhe për të vlerësuar rekomandimet aktuale për praktikën mjekësore.
Ky rishikim nuk kreu analiza të reja statistikore duke kombinuar të dhënat (siç bëhet në gjysmë-analizat sasiore).
Rishikimi u botua në “JAMA”, një nga revistat kryesore mjekësore në botë, dhe bëri dallimin midis përdorimit të vetë kanabisit dhe përdorimit të kanaboidëve, përbërësve kryesorë aktivë në bimën e kanabisit ose atyre të imituar në laborator (si CBD dhe THC, substanca psikoaktive).
Nuk janë gjetur prova bindëse në lidhje me efektet e të parit të përdorur për qëllime terapeutike, ndërsa janë identifikuar përfitime specifike për kanaboidët e gradës farmaceutike.
Për shembull, ilaçet farmaceutike me bazë kanaboide janë treguar mjaft efektive në uljen e të përzierave dhe të vjellave të shkaktuara nga kimioterapia, krahasuar me ilaçe të tjera ose placebo.
Të tjera kanë treguar se ulin frekuencën e krizave në sindroma të caktuara pediatrike, ndërsa një studim raportoi një efekt të moderuar në nxitjen e shtimit në peshë tek njerëzit me anoreksi të lidhur me HIV (virusi që mund të shkaktojë AIDS).
Ilaçet me bazë kanaboide, kanë qenë prej kohësh gjerësisht të disponueshme dhe përdorimi i tyre vlerësohet dhe autorizohet nga autoritetet rregullatore dhe shëndetësore si të gjitha ilaçet e tjera, me kërkesa aksesi që ndryshojnë nga një vend në tjetrin.
Për përdorimet terapeutike të kanabisit, duke përfshirë përdorimin e bimës në formulime të ndryshme (lule të thata, vajra, kapsula, infuzione dhe përgatitje galenike), provat e efikasitetit janë konsideruar të pamjaftueshme, të dobëta ose jobindëse, varësisht nga rasti.
Një nga përdorimet kryesore, trajtimi i dhimbjes kronike, mbështetet nga prova të kufizuara dhe dekurajohet nga disa shoqata mjekësore si një trajtim i linjës së parë, pasi trajtimet farmakologjike të zhvilluara gjatë viteve (dhe shpesh specifike për lloje specifike dhimbjesh), mund të jenë më efektive.
Për më tepër, nuk janë gjetur prova bindëse se kanabisi mund të lehtësojë dhimbjen akute, as nuk mund të lehtësojë simptoma të caktuara, të tilla si ato për shkak të sëmundjes së Parkinsonit, reumatizmit dhe demencës.
Analiza e botuar në “JAMA”, mori në konsideratë edhe trajtimin e ankthit, për të cilin shpesh rekomandohet kanabisi mjekësor, veçanërisht në Amerikën e Veriut.
Një studim i përfshirë në hulumtim, i kryer mbi veteranët e luftës me çrregullim të stresit post-traumatik (PTSD), nuk gjeti dallime të rëndësishme krahasuar me trajtimet me placebo.
Përdorimi i kanabisit për të trajtuar çrregullimet psikiatrike është ende i diskutueshëm, pasi në disa rrethana duket se rrit rrezikun e shkaktimit ose përkeqësimit të psikozës dhe tendencave vetëvrasëse.
Lidhur me pagjumësinë, studimet e kryera deri më tani kanë dhënë rezultate të pasigurta, aq sa organizatat kryesore që merren me çrregullimet e gjumit aktualisht nuk e rekomandojnë qartë përdorimin e kanabisit mjekësor.
Disa njerëz që e kanë përdorur atë për të trajtuar pagjumësinë, kanë raportuar një rikthim të çrregullimit pas ndërprerjes së kanabisit, por ekziston dyshimi se kjo mund të ketë qenë një simptomë e tërheqjes nga substancat dhe jo provë e efektivitetit të trajtimit.
Megjithatë, në disa raste, janë gjetur prova të efikasitetit, megjithëse delikate, për shembull në përgatitjet me një raport më të lartë të THC-së ndaj CBD-së, të përdorura për të trajtuar dhimbjen e shkaktuar nga disa disfunksione të sistemit nervor (dhimbje neuropatike).
Përmirësim, megjithëse i vështirë për t’u përcaktuar, është vërejtur edhe në rastet e spasticitetit për shkak të disa formave të sklerozës multiple që nuk i përgjigjen llojeve të tjera të trajtimeve.
Grupi kërkimor i Hsu-së vlerësoi gjithashtu literaturën shkencore mbi rreziqet dhe përfitimet e përdorimit të kanabisit mjekësor.
Një studim i vitit 2024, raportoi se gati një e treta e atyre që përdorin kanabis për qëllime mjekësore zhvillojnë një çrregullim të përdorimit të kanabisit, që do të thotë se ata angazhohen në përdorim problematik dhe të përsëritur që mund të kompromentojë jetën dhe shëndetin e tyre shoqëror.
Është vërejtur gjithashtu një rrezik pak i rritur i problemeve kardiake dhe psikiatrike, veçanërisht në mesin e atyre që përdorin kanabis me përmbajtje të lartë THC.
Sipas autorëve të analizës së botuar në “JAMA”, rreziqet më të mëdha lidhen me mungesën e standardeve të qarta për prodhimin dhe përgatitjen e formulimeve.
Në varësi të mënyrës se si rriten dhe përpunohen, bimët e kanabisit kanë nivele të ndryshme të kanaboidëve dhe substancave të tjera, duke e bërë të vështirë kontrollin e cilësisë.
E njëjta terapi e përshkruar mund të ndryshojë për të njëjtin pacient, varësisht nga metodat e përdorura për të marrë formulimet dhe mënyrën se si përgatiten ato. Ky problem është më i mprehtë në Shtetet e Bashkuara, ku tregu është më liberal.
Deri më sot, nuk ka studime afatgjata për shumë nga indikacionet për të cilat përshkruhet ose përdoret kanabisi, pjesërisht, sepse ka pak stimuj për kompanitë në industri për t’i financuar ato.
Produktet e tyre shiten tashmë, shpesh me sukses të gjerë komercial, dhe për këtë arsye nuk ka nevojë të thellohen më tej, siç bëhet në fusha të tjera, siç janë sektorët farmaceutikë më të rregulluar.
Megjithatë, pacientët duhet të bëhen të vetëdijshëm për pasiguritë e rëndësishme që rrethojnë trajtimet që u rekomandohen atyre, të paktën për të zbutur pritjet ose hendekun që doli nga analiza midis efekteve të perceptuara dhe të arritshme.
Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
