Protagonistja e “The Queen’s Gambit”: Jam unë mbretëresha e shahut

“Skenarin nuk e kisha ende, por unë kisha romanin e Walter Tevis. Dhe që nga momenti i parë që takova Beth Harmon, kuptova se mund të tregoja historinë e saj. Ndonjëherë duhet të punosh pak për personazhin për ta kuptuar, por këtë herë ishte e qartë, Beth ishte e duhura. Unë vrapova te Scott Frank, regjisori që po fillonte të punonte me serialin, hapa derën e restorantit dhe bërtita: nuk bëhet fjalë vetëm për shah, por duhet të ketë edhe flokët e kuqe”.

Pjesa e Beth Harmon, përfshirë flokët e kuqe, në fakt shkoi tek Anya Taylor-Joy, 24 vjeç, një modele dhe aktore e lindur në Miami, por e rritur që në moshën 6 vjeç në Buenos Aires.

Kur prindërit e saj (nëna anglo-spanjolle, babai skocez-argjentinas) e morën familjen në Angli, Anya nuk pranoi të fliste anglisht, derisa ajo ishte 8 vjeçe sepse ishte kundër lëvizjes. Një kokëfortësi natyrore që mbase i shërbeu asaj për të luajtur Beth, për ta bërë “Mbretëreshën e Shahut” serialin më të shikuar të Netflix ndonjëherë dhe për ta bërë tabelën e shahut, të lindur 1500 vjet më parë, një objekt të ri në modë.

Në “Mbretëreshën e Shahut” ne shohim Beth që rritet nga adoleshenca deri në moshën 25-vjeçare. Ju ka pëlqyer ta shoqëroni?

“Shumë, evolucioni personal i Beth është në zemër të serialit. Spektatori e sheh që fëmijë dhe e ndjek deri në moshën e rritur, është një proces që e shoh interesant”.

A ishte e vështirë të interpretosh mosha të ndryshme?

“Jo, e vetmja vështirësi lidhej me faktin se, për shkak të angazhimeve dhe kalendarit, mund të ndodhte që në të njëjtën ditë të xhironim një skenë ku Beth ishte 15, pastaj 23, e pastaj 19 vjeç. Unë thjesht duhej të kaloja më shumë kohë të përgatisja veten për t’iu përshtatur çdo moshe”.

Kështu që ju duhej të ndryshonit rrobat dhe make-up disa herë në të njëjtën ditë?

“Po, por kjo në të vërtetë më ndihmoi. Për të më kujtuar se ku ishim në histori dhe çfarë moshe po luaja, mjaftonte të shikohesha në pasqyrë dhe menjëherë kisha pikat e mia të referencës”.

Të apasionuarit e kulturës popullore japoneze kanë vërejtur se “Mbretëresha e Shahut” ndjek strukturën e një nekketsu, ato manga, të tilla si Dragon Ball, ku skema narrative përfshin një hero djalë shpesh jetim, i pajisur me cilësi të jashtëzakonshme dhe një ëndërr të pamposhtur, i cili lufton kundër së keqes falë miqve që mësojnë ta vlerësojnë atë. Është historia e Beth, nga jetimorja në kampionatin botëror të shahut.

“Nuk e dija, interesante. Historia e Beth është me të vërtetë një udhëtim i një heroine të re, një roman i transformimit. Më pëlqen ta përkufizoj atë si një degë që bëhet pemë. Kur më pyesin nëse do të ketë një sezon të dytë, unë u përgjigjem se në fakt pjesa interesante është ky transformim, evolucioni i jetës së Beth, nuk lodhesh kurrë ta ndjekësh atë”.

Një aspekt tjetër interesant është marrëdhënia e Beth Harmon me varësitë. Seriali merr një qasje mjaft të guximshme ndaj kësaj çështjeje. Pilulat që Beth mësohet të marrë, në fillim, funksionojnë.

“Po, dhe ky është problemi. Kjo shpjegon pse kaq shumë njerëz janë të varur nga droga dhe alkooli. Ato janë zakone shkatërruese por, në fillim, ato funksionojnë. Falë pilulave që i dhanë asaj në jetimore, Beth fillimisht është më e kthjellët, ajo sheh tabelën e shahut dhe lëviz me qartësi më të madhe. Por varësitë janë të paqëndrueshme dhe ato nuk lënë shumë alternativa: rehabilitimi, burgu ose vdekja. Marrëdhënia e Beth me varësitë dhe përpjekja e saj për të dalë prej saj është një temë e rëndësishme e serialit”.

Sikur kjo të ishte pjesë e çmimit për të paguar për suksesin.

“Një nga gjërat që më pëlqen më shumë në lidhje me këtë histori është fakti që rrethanat e jashtme në jetën e Beth janë padyshim shumë të rënda, vdekja e nënës së saj është një gjë e tmerrshme, por në fund armiku i saj më i madh është vetë ajo. Dhe besoj se kjo është e vërtetë për shumë njerëz. Ekziston ideja e një beteje për të arritur vetë-zotërimin si një mënyrë për të fituar atë që dëshironi. Ju zhyteni thellë në vetvete për të kuptuar se kush jeni në të vërtetë dhe çfarë ka vërtet rëndësi për ju më shumë se gjithçka tjetër. Unë mendoj se, veçanërisht në këto kohë të vështira, me pandeminë dhe izolimet, ne jemi çuar në një më shumë introspektivë. Shpresoj që të gjithë të dalim më të fortë”.

Çfarë gjetët në roman që ju ngacmoi dhe shkuat te regjisori dhe i thatë “Beth Harmon jam unë”?

“Unë kisha përshtypjen se ai personazh ishte një zë që kishte qenë në kokën time për disa kohë. Si aktore, mendoj se ka disa personazhe që janë bërë për ju, dhe të tjerët nuk janë. Ju nuk mund të bëni asgjë për këtë. Më ka rastisur të marr oferta për disa pjesë interesante që kam refuzuar duke thënë ‘faleminderit por nuk është për mua, do të gjesh lehtësisht dikë më të përshtatshëm’. Është një ndjesi e menjëhershme”.

Dhe si shkoi me shahun? A keni pasur konsulentë gjatë xhirimeve?

“Më i famshmi është Garry Kasparov, i cili këshilloi prodhuesit, por pa më takuar. Kam kaluar pjesën më të madhe të kohës me Bruce Pandolfini. Ai ishte mësuesi im i madh, ai më mësoi lëvizjet dhe për çdo gjest kërkoja miratimin e tij”.

A nuk e njihnit shahun?

“Unë kurrë nuk kisha luajtur shah para serialit. Gjithmonë më ka pëlqyer estetika e shahut, mënyra se si duken, por nuk kisha pasur kurrë mundësi të mësoja dhe e konsideroj veten shumë me fat që kisha kampionë kaq të jashtëzakonshëm si mësues. Jam përpjekur të kem shumë respekt për të apasionuarit e shahut, të mos bëj gabime që mund t’i zhgënjejnë. Dhe tani edhe unë luaj”.

Pra, ju jeni një nga mijëra njerëz që kanë filluar të luajnë falë “Mbretëreshës së Shahut”?

“Po, kështu është. Tani kam disa tabela të bukura shahu, do të ishte krim të mos i përdorim ato”.

Sa i përket estetikës, një arsye tjetër për suksesin e serialit është aspekti thjesht vizual, veshjet e jashtëzakonshme të Beth dhe orenditë e viteve gjashtëdhjetë, pak a shumë siç ndodhi me Mad Men. A është e rëndësishme sipas mendimit tuaj?

“Absolutisht po, për shumë arsye. E para është që grave, në veçanti, u është thënë shumë shpesh se duhej të zgjidhnin nëse do të kishin tru apo të ishin të bukura. Është tepër budallallëk të mendosh se një qenie njerëzore mund të jetë vetëm një gjë ose tjetra. Ka shumë hije gri dhe nuk ka asnjë detyrim për të zgjedhur një në veçanti, dhe një herë e përgjithmonë”.

Pse janë të rëndësishme veshjet e Beth?

“Përveç faktit që duken mirë, ata flasin shumë për karakterin. Beth e do rregullin dhe bukurinë. Herën e parë kur dashurohet me shahun, ajo dashurohet me tabelën, me pamjen e tij. Beth dëshiron që gjërat të kenë një imazh të caktuar, është e rëndësishme për të. Më duket e natyrshme që ajo e transferon këtë mani me bukurinë dhe përsosjen në rroba, është një tipar i rëndësishëm i personalitetit të saj”.

Çfarë mendoni për personazhin Alma, nëna birësuese e Beth?

“Më pëlqente shumë të luaja me Marielle Heller, e cila luan Almën. Unë e shoh atë një pjesë shumë prekëse të historisë. Të dyja janë gra të plagosura, në mënyra të ndryshme, ndajnë të njëjtën vuajtje dhe tërheqje për alkoolin dhe më shumë. Por ata dinë të qëndrojnë afër, të jenë një ngushëllim për njëra-tjetrën. Alma dhe Beth arrijnë të thyejnë izolimin dhe mosbesimin ndaj të tjerëve, Beth e kupton që ajo mund të mësojë t'u besojë të tjerëve, Almës dhe më pas miqve”.

A është Beth Harmon një heroinë feministe?

“Po, edhe pse e pavetëdijshme. Të gjithë e shikojnë me habi, në provincën amerikane të atyre viteve askush nuk e imagjinon që një fëmijë dhe një grua e re mund të ketë aftësi të tilla dhe të mposhtë kampionët, por në thelb për të nuk është kjo çështja. Është problemi i shoqërisë, jo problemi i saj. Ajo thjesht dëshiron të jetë më e mira. Pjesa tjetër nuk i intereson shumë. Më pëlqente ky aspekt i epërsisë ndaj marrëzisë së të tjerëve. Beth nuk frikësohet. Vazhdon në rrugën e saj, përpara atyre njerëzve të varfër që e shikojnë nga lart-poshtë”.

/Corriere della Sera/ Përgatiti: Gazeta "Si"

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.