Nga Bahram Farrokhi – Nuk po ngre as teori konspirative as fantashkencë për të deklaruar thjesht se Republika Islamike e Iranit po dërgon sinjale të pazakonta përpara zgjedhjeve presidenciale të së martës në SHBA, të cilat nuk mund të anashkalohen edhe nëse interpretimet e tyre duken të pabesueshme.
Veprimet e fundit nga Republika Islamike sugjerojnë të gjitha një seri ndryshimesh të papritura në politikat iraniane. Këto përfshijnë ekzekutimin e një shtetasi iranio-gjerman, Jamshid Sharmahd ; kërcënimin se do të godasë Izraelin edhe më fort se raundet e tij të mëparshme për t’u hakmarrë për sulmet ajrore 10 ditë më parë ndaj objektivave ushtarake; dëmtimin qëllimisht të lidhjeve me Evropën, veçanërisht me ekonominë e saj më të madhe Gjermaninë, e cila po mbështet hapur kandidaten demokrate të SHBA-së, Kamala Harris.
Këto veprime janë krejtësisht në kontrast me përpjekjet e regjimit në muajt e fundit për një profil më pajtues, veçanërisht me zgjedhjen e presidentit në detyrë, Masoud Pezeshkian dhe për të përcjellë interesin për të biseduar me Perëndimin.
Pse ky ndryshim i papritur? A i ka braktisur regjimi iranian shpresat për të arritur një marrëveshje me Shtetet e Bashkuara ? Apo anëtarët e ekipit Trump mund ta kenë arritur në heshtje këtë marrëveshje me regjimin e Teheranit duke përjashtuar planet për ndryshimin e regjimit nën një administratë të dytë Trump?
Të marra së bashku, nuk mund të mos vërehet një shkrirje e çuditshme e interesave midis regjimit në Teheran , Rusisë së Putinit dhe Donald Trumpit?
Mund të jemi në një nga ato momente kur historia përsëritet, edhe në mënyrat më të pazakonta. Nuk mund të mos shoh ngjashmëri befasuese midis zgjedhjeve të vitit 2024 dhe zgjedhjeve në SHBA të vitit 1980, në të cilat republikani Ronald Reagan mundi presidentin demokrat Jimmy Carter.
Në të dyja rastet, një demokrat i parë si një president i dobët ishte në detyrë: Carter atëherë dhe Joe Biden sot. Në të dyja rastet kundërshtarët e tyre dukeshin të gjallë dhe të njohur. Në të dyja rastet, kandidatët republikanë përdorën kartën e ligësisë së Iranit (dhe përgjigjen e dobët që iu dha) për të fituar vota.
Demokratë të dobët
Si administrata Carter ashtu edhe administrata Biden janë përballur me disa sfida të mëdha në Lindjen e Mesme që përfshijnë rolin vendimtar të Iranit.
Në vitin 1979, kapja e ambasadës amerikane në Teheran dhe marrja peng e diplomatëve amerikanë u bënë një makth për Jimmy Carter. Republikanët e udhëhequr nga Ronald Reagan ishin në gjendje të përdornin dobësinë e Carter-it në zgjidhjen e kësaj krize dhe ta përdornin atë në avantazhin e tyre, megjithëse me kalimin e kohës opinioni publik u zemërua kur zbuloi se kishte pasur një marrëveshje të fshehtë midis popullit të Reganit dhe regjimit të Ajatollah Ruhollah Khomeinit për të ngadalësuar lirimin e pengjeve deri pas zgjedhjeve.
A po vepron Irani qëllimisht për të favorizuar republikanët më 5 nëntor?
Sot, republikanët po akuzojnë Biden dhe pasardhësen e tij aspirante Harris se janë të dobët me Iranin dhe të paaftë për të qetësuar Lindjen e Mesme. Por ekziston një pyetje tani, veçanërisht mes iranianëve, përfshirë shumë iranio-amerikanë që votojnë për Trumpin pikërisht për qasjen e Biden ndaj Iranit: a ka një marrëveshje, tashmë të arritur apo në vazhdim, midis ekipit të Trump dhe regjimit të Teheranit? A po vepron Irani qëllimisht për të favorizuar republikanët më 5 nëntor?
Kjo bëhet më e besueshme duke marrë parasysh deklaratat e mëparshme të Trump se ndryshimi i regjimit nuk është në axhendën e administratës së tij. Kështu, disa vëzhgues po spekulojnë se veprimet e fundit të Iranit synonin të nxisnin kriza, por të një lloji artificial, me qëllm nxitjen e opinionit në favor të Trump.
Dora e fshehur e Rusisë?
Presidenti rus Vladimir Putin gjithashtu mund të ketë një rol këtu, për dëshirën e tij për të dalë nga këneta e kushtueshme e luftës në Ukrainë. Meqë Trump ka thënë se do t’i jepte fund asaj lufte nëse zgjidhej, a mund t’i kishte bërë Putin premtime Teheranit në lidhje me perspektivat e tij nën një administratë të dytë Trump?
Thashethemet rreth furnizimit të Iranit me sisteme më të mira raketore anti-ajrore për të zëvendësuar ato të shkatërruara së fundmi nga Izraeli, ose ndihma për aktivitetet e fshehta bërthamore të Teheranit mund të jenë të gjitha pjesë e kësaj manovre trepalëshe për të ndihmuar në lehtësimin e Trumpit në detyrë, edhe nëse asgjë nuk është e qartë në këtë skenar spekulativ.
Po iranianët?
Iranianë të shumtë, nga ata që jetojnë në Iran e deri te kundërshtarët, të mërguarit dhe shtetasit e dyfishtë që jetojnë dhe votojnë jashtë vendit, haptazi ose fshehtas po i varin shpresat në zgjedhjen e Trumpit.
Por a do të kthehen këto shpresa dhe ky besim në hidhërim dhe poshtërim nëse zbulohet një pakt sekret i supozuar? Historia ka treguar se politika i lë pak hapësirë besimit apo naivitetit absolut.
Asgjë nuk duhet të hidhet poshtë paraprakisht, dhe ndonjë nga zhvillimet e fundit ose të ardhshme mund të jetë vendimtar për fatin e një kombi.
Sot, si në vitin 1980, zgjedhjet në SHBA mund të ndryshojnë tabelën globale të shahut në mënyra të papritura.
Burimi: World Crunch/Përshtati Gazeta Si
Shënim: Bahram Farrokhi është një gazetar që shkruan për median në gjuhën perse me bazë në Mbretërinë e Bashkuar, Kayhan-London.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
